बासि चैतली सुरु (फोटो फिचर)

बासी चैतलीको दिनमा औसींको दिनमा काटिएको कांकर (काठको लिङगो) ठड्याउनका लागी बावियोको मोटो डोरी (स्थानिय भाषामा लडो) बाट्ने गरिन्छ । बासि चैतलीको विहान खाना खाइवरी प्रत्येक घरबाट २/२ मुठा बाबियो सहित ल्याएर पुरुषहरु एक ठाँउमा जम्मा हुने गर्दछन् । चैतलीको दिन करिब ३० मिटर अग्लो कांकरलाई डोरीकै सहायताले ठड्याउनु पर्ने भएकोले बलिया पुरुषहरुले डोरी बाट्ने र अन्यले यसमा सहयोग गर्ने गर्दछन् ।

धामीगाउँ, बोहरा गाउँ र मोतैमुम्ला गरेर तिन गाउँबाट तीन वटा कांकर ठड्याउनु पर्ने भएकोले तीनै गाउँका स्थानियहरुले आ–आफ्नो गाउँमा जम्मा भएर लडो बाट्ने काम गर्दछन् । बान्नीकी चैतलीको दिन सोही डोरीको सहायताले खुला चौरमा कांकर हिडाउने गरिन्छ । पछिल्लो समय चैतलीको कांकर हिडाएको दृश्य र यहाँको कला संस्कृति हेर्नका लागी देश विदेशका दर्शनार्थीहरु छविस पाथिभेरा स्थित बान्नी चौर पुग्ने गर्दछन् ।

दिनभर डोरी बाटेर साँझपख गाउँ नजिकै राखिएको कांकरलाई गाउँमा ल्याउने र भोलीपल्ट बान्नी चौर स्थित मष्टा मन्दिरमा लगेर चढाउने गरिन्छ । डोरी बाटेर कांकर ल्याई सके पछि प्रत्येक घरमा विभिन्न थरीको परिकारहरु पकाएर खाने चलन रहेको स्थानिय कटक कठायतले बताए ।

बासी चैतलीको दिन इष्टमित्र लगायतका बाटो हिड्ने जो सुकै मानिसलाई पनि घरमा बोलाएर पाहुनाको रुपमा मिठो मसिनो खुवाउने अनौठो प्रचलन रहेको छ । प्रत्येक घरमा मासको बटुक पकाउने आफन्तहरुलाई बाड्ने चलन समेत रहेको अर्का स्थानिय दानबहादुर अयडीले बताए ।

यस क्षेत्रको सबै भन्दा ठूलो चाडको रुपमा रहेको चैतली मेला लाई पर्यटनको आर्कषणको केन्द्र बनाउनका लागी गाउँपालिकाले भिडियो वृतचित्र निमार्ण गर्ने र देश विदेशमा प्रचार प्रसार गर्ने योजना बनाएको गाउँपालिकाका अध्यक्ष अक्कल बहादुर धामीले बताए । उनले चैतली बझाङ मात्र नभएर सुदुर र मध्यपश्चिम नेपालको धर्म र संस्कृतिसँग जोडिएको मेला भएकोले यसको महत्व बढेको बताए ।चैतली मेलाको दिन मष्टा मन्दिरमा पुजा आजा गर्नको लागी कर्णाली अञ्चलको जुम्ला, डोल्पा, हुम्ला, मुगु जिल्लाका मानिसहरु पनि यहां आउने गर्दछन । चैतली मेलामा पहिला राजदरबार र हाल पुर्वराजपरिवारबाट पनि भेटी र बैसेक (मन्दिरमा चढाउने कपडा) आउने गरेको स्थानियहरु बताउँछन् ।