रामेछाप — मूल्यमा सुनसँग तुलना गरिने बोधिचित्त (बुद्धचित्त) को भाउ रामेछापमा यो वर्ष उकालो लागेको छ । कोरोनाका कारण बजारमा बोधिचित्तको भाउ चार वर्षयता खासै राम्रो थिएन । 

गत वर्ष २ लाख रुपैयाँमा तीनवटा रुखको बोधिचित्त दाना बिक्री गरेका खाँडादेवी २ का वडाध्यक्ष केशव प्रधान भन्छन्, ‘यो वर्ष त्यही रुखको दाना ५ लाख रुपैयाँमा बिक्री गरेको छु । बजारभाउ अझ धेरै रहेछ । बैना भइसकेकाले त्यसभन्दा बढी लिनुभएन । एक व्यवसायीले आज फोन गरेर ११ लाख दिन्छु भन्दैथिए, बिक्री भइसक्यो भनेर जवाफ दिएँ ।’

बोधिचित्त बिक्रीबाट मझुवाका प्रधानमात्र नभएर धेरैले लाभ लिन थालेका छन् । मझुवाका पूर्वगाविस अध्यक्ष स्वर्गीय धनबहादुर तामाङले लगाएको एउटै रुखले १ करोडभन्दा धेरै रकम कमायो । व्यावसायिक खेती गर्नेले सामान्यतया वार्षिक १०–२० लाख कमाउन थालेका छन् । झन्डै २० जना व्यवसायीले व्यावसायिक बोधिचित्त लगाएका छन् ।

मझुवाका सबै परिवारको घरमा कम्तीमा १ रुख बोधिचित्त रोपिएको छ । साविक गाविसले बोधिचित्त लगाउनैपर्ने उर्दी गरेको र बिरुवा किनेर दिएकाले सबैले बोधिचित्त लगाएका हुन् । एक रुखमा कम्तीमा पनि ५० केजी बोधिचित्त फल्ने गर्छ । तातोपानीमा उमालेर बोक्रा निकाल्ने अनि मेसिनले खोपेर माला बनाउनका लागि दाना तयार पार्ने गरिन्छ ।

वडाध्यक्ष प्रधानका अनुसार काभ्रेका व्यवसायीहरू मझुवाको बोधिचित्तको खरिदकर्ताहरू हुन् । उनीहरुले नै चीनको व्यवसायीसम्म बोधिचित्त लैजाने गर्छन् । दाना पाक्नुअगावै सबै रुखको बोधिचित्तको मोलमोलाइ हुने गरेको छ । केहि बिचौलिया पनि बोधिचित्त खेतीमा संलग्न रहेका छन् ।

बोधिचित्त बुद्ध धर्मावलम्बीहरूले जप्ने माला बनाउने दाना हो । यो दाना जति सानो भयो उति धेरै भाउ आउने गरेको मझुवाका हीरा लामाले बताए । १ सय ८ वटा दानाको माला मुठीभित्र अट्यो भने त्यो असाध्यै महँगोमा बिक्री हुन्छ । लामाका अनुसार एउटै मालाको ५ लाखसम्म पर्ने गरेको छ ।

‘जुन सानो फल्यो, त्यो अमूल्य हो,’ लामाले भने, ‘जति लिन सक्यो उति दिएर लैजान्छन् ।’