१६.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १५२

फेरियो चन्दननाथमा ५२ हाते लिंगो

डीबी बुढा

जुम्ला — कर्णालीको प्रसिद्ध चन्दननाथ मन्दिरमा ५२ हाते लिंगो परिवर्तन गरिएको छ । प्रत्येक वर्ष घटस्थापनाको दिनमा मन्दिरमा पूजा गरेर लिंगो फेर्ने चलन छ । रंगीबिरंगी कपडाले ढाकिएको लिंगोको टुप्पोमा पताका लगाएर मन्दिरमा ठड्याउने गरिएको छ ।

फेरियो चन्दननाथमा ५२ हाते लिंगो

ठड्याउने क्रममा लिंगो भाँचियो वा खण्डित भयो भने पूरै देशमा अनिष्ट हुन्छ भन्ने जनविश्वास छ । एक वर्षमा ५२ हप्ता हुने भएकाले ५२ हाते लिंगो खडा गरिएको हो । देवताको जयघोष, पूजा–आरती र भजनकीर्तनका साथ लिंगो फेर्ने चलन रहेको चन्दननाथ भैरवनाथ मन्दिरका गुठी समितिका अध्यक्ष पूर्णसिंह कठायतले बताए । उनका अनुसार चन्दननाथ मन्दिरसँगैको बटुक भैरवनाथ मन्दिरमा पनि ४८ हातको लिंगो र ४८ हातकै ध्वजा राखिएको छ ।

मन्दिरमा विजय स्तम्भसहित दुईवटा लिंगो ठड्याइने परम्पराअनुसार घटस्थापनाकै दिन खडा गरिँदै आएको उनले बताए । नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी, निजामती कर्मचारी र सर्वसाधारणको सहभागितामा लिंगो ठड्याइन्छ । लिंगो ठड्याइसकेपछि मात्र जुम्ला बजार र आसपासका गाउँमा घटस्थापना गर्ने र जमरा राख्ने चलन छ ।

जुम्लावासीले लिंगो खडा गर्ने दिनमा नयाँ अन्न अर्थात् न्वागी खाने गर्छन् । मार्सी धान पनि त्यो दिनदेखि काट्न सुरु गरिन्छ । मार्सी धान भित्र्याएर चन्दननाथलाई चढाएपछि घरपरिवारका सबै सदस्य एकै ठाउँमा जम्मा भएर न्वागी खाने प्रचलन रहेको स्थानीय चित्रलाल श्रेष्ठले बताए । उनका अनुसार वि.सं.६७० मा चन्दननाथ बाबालाई मूर्ति चढाएको दिनलाई विशेष महत्त्वका साथ हेर्ने र त्यही दिन न्वागी खाने चलन छ ।

चन्दननाथ भैरवनाथ मन्दिरको पुरानो लिंगो निकाल्दा मानिसले लिंगोमा बाँधिएका ध्वजा लैजान्छन् । पुराना ध्वजा लिए शक्ति प्राप्त हुने र अनिष्ट नहुने जनविश्वास रहेको उनले बताए । लिंगो गाड्दा खनिएको माटोसमेत बोकेर घरमा लैजाने र त्यसैमा जमरा राख्ने चलन छ । वि.सं. ६७० मा चढाएको लक्ष्मीनारायणको मूर्तिमा लेखिएको मिति हेर्दा यो वर्षसमेत गरी २ हजार ९ पटक लिंगो फेरिएको देखिन्छ । चन्दननाथमा पल्टने, थपाले र कमसले लिंगो ल्याउने गरिएको अध्यक्ष कठायतले बताए । उनका अनुसार पल्टने लिंगो, थपाले लिंगो र कमसले लिंगो ल्याउने चलन छ ।

जुम्ला राज्यको स्थापनासँगै १४४८ सालमा राजा बलिराजले चन्दननाथ मन्दिरको निर्माण गरेका थिए । १८४६ सालमा जुम्ला राज्य कब्जामा परेपछि मन्दिरको भौतिक संरचना ध्वस्त भयो । त्यसपछि सिद्ध चन्दननाथ बाबाले फेरि मन्दिर निर्माण गरी चरणपादुका बनाएर दत्तात्रयको मूर्ति राखेका थिए ।

प्रकाशित : आश्विन ११, २०७९ ०८:०९
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?