१९.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १७०

बलात्कारपीडितलाई न्याय पाउनै मुस्किल

कर्णालीमा एक वर्षमा १ सय ५५ मुद्दा दर्ता भएकोमा १८ जनालाई मात्रै कैद
ज्योति कटुवाल

सुर्खेत — गत वर्ष साउन ४ गते वीरेन्द्रनगर–१० की ७ वर्षीया बालिकामाथि जबरजस्ती करणी भयो । करणी भएको दिनदेखि परिवारले उनलाई अहिलेसम्म औषधिमूलो गरिरहेको छ । ‘नानीको मानसिक अवस्था एकदमै कमजोर छ,’ उनका बाबुले भने, ‘कमजोर भएपछि हिँडडुल गर्न पनि सक्दैनिन्, हामीले लामो समयदेखि न्याय पाउन सकेनौं, प्रहरीले अभियुक्तलाई पक्रिए पनि अदालतले मुद्दा फैसला गर्न ढिलाइ गर्दा हामी छटपटीमा छौ ।’ बालिकालाई छिमेकका ३९ वर्षीय हेमलाल नेपालीले जवरजस्ती करणी गरेको जिल्ला प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ । 

बलात्कारपीडितलाई न्याय पाउनै मुस्किल

साउन पहिलो हप्ता वीरेन्द्रनगरका १४ वर्षीया किशोरले पञ्चपुरी र वीरेन्द्रनगर पालिकाका ६ जना बालिकाहरूलाई बलात्कार गरे । बलात्कारको आरोपमा प्रहरीले उनलाई प्रकाउ गरी बालसुधार गृहमा राखेको छ । ५ देखि ७ वर्षसम्मका ६ बालबालिकालाई पटकपटक बलात्कार गरेको आरोपमा उनलाई प्रहरीले प्रकाउ गरेको हो । ‘अदालतले फैसला नगर्दा पीडामाथि पीडा छ,’ बलात्कृत एक बालिकाकी आमाले भनिन्,‘छिटो फैसला भएको पो हामीलाई न्यायको अनुभूति हुन्थ्यो, ढिलो न्याय पाउनु हाम्रा लागि न्याय नपाउनुजस्तै हो ।’

कर्णालीमा बलात्कारका घटना दैनिकजसो घटिरहेका छन् । एक वर्षको अवधिमा १ सय ५५ वटा बलात्कारका मुद्दा दर्ता भएका छन् । जसमा सुर्खेतमा ५९ जबरजस्ती करणीका मुद्दा दर्ता भएका छन् । जिल्ला प्रहरी कार्यालयका डीएसपी सुरज कार्कीले कतिपय घटना सुनिए पनि छानविन गर्न खोज्दा गाउँघरमा मिलिसकेको हुने बताए । ‘हामी जतिसक्दो पीडितलाई न्याय दिने कोसिस गरेका हुन्छौं,’ उनले भने, ‘तर पीडक नै बयान दिन हतोत्साहित हुँदा कानुनी प्रक्रियामा ल्याउन समस्या भइरहेको छ ।’

बलात्कार पीडितले न्याय त पाएका छैनन् नै, आरोपीलाई खोज्न प्रहरीले नै बेवास्ता गरिरहेको छ । २ महिनाअघि दैलेखको चामुण्डावीन्दैसैनी नगरपालिका–१ चापागाँउकी १७ वर्षीया बालिकालाई सुर्खेतका २६ वर्षीय गणेश बिकले ज्यान मार्ने धम्की दिएर जबरजस्ती करणी गरे । तर घटनायता उनी फरार छन् । पीडितका आफन्तले हुर्कदै गरेकी बालिकाको जीवन बर्बाद भए पनि प्रहरीले बेवास्ता गरिरहेको गुनासो गरेका छन् । ‘प्रहरीले बास्तै गरेन, हामीले कहिल्यै न्याय नपाउने भयौं,’ बालिकाका बाबुले कान्तिपुरसित भने, ‘कम्तीमा पीडकलाई पक्राउ गरे मात्रै पनि हामीले न्यायको महसुस गर्ने थियौं ।’

प्रदेश प्रहरी कार्यालयका अनुसार दैलेखमा १९, जाजरकोटमा ७, सल्यानमा २६, कालिकोट ९, जुम्ला ११ र रुकुम पश्चिममा १३ जनामाथि एक वर्षको अवधिमा बलात्कार भएको छ । मुगु, डोल्पा र हुम्लामा भने ३ देखी ६ वटा मात्र मुद्दा दर्ता भएका छन् । प्रहरीको विषलेषणात्मक तालिका हेर्न हो भने भदौ, अषाढ र फागुनको महिनामा धेरै बलात्कारका घटना भएका छन् भने आइतबार, विहिबार र शनिबार करणीका घटना धेरै घटेको पाइएको छ । करणीमा पर्ने उमेर समूह १ देखि १८ वर्षसम्मका ५२, १९ देखि ३५ वर्षसम्मका ६९ र ३५ देखि ५९ वर्षका २७ जनामाथि बलात्कार भएको छ भने ६० माथिका ७ जना छन् । करणीमा पर्ने पीडितको शैक्षिक योग्यता भने सामान्य लेखपढ मात्रै रहेको प्रहरीको तथ्यांक छ । करणी पर्नेमा धेरै दलित र क्षेत्री धेरै छन् । एक वर्षको अवधिमा बलात्कृत भएका ३ जनाको मृत्यु भइसकेको छ । १ जना गम्भीर घाइते छन् ।

प्रदेश प्रहरी कार्यालयका प्रवक्ता एसएसपी माधव श्रेष्ठले अविवाहितहरू नै धेरै बलात्कारमा परेको जानकारी दिए । उनका अनुसार १ वर्षका तथ्यांकमा धरौटी र साधारण तारेखमा धेरै छुटेका छन् भने १८ जनालाई मात्र कैद सजाय भएको छ । ‘मुद्दाको प्रकृति र जाहेरी अध्ययन गर्दा यौन प्यास मेटाउनलाई धेरैले बलात्कार गरेको देखिन्छ,’ उनले भने, ‘ग्रामीण क्षेत्रमा भएका बलात्कारका घटना त हामीकहाँ आएकै छैनन्, आए पनि अदालतले फैसलामा ढिलाइ गर्दा पीडितहरू झन् पीडित भइरहेका छन् ।’

होस्टाइलका कारण पनि बलात्कार पीडितले न्याय पाउन नसकेको अधिवक्ता गणेश हमालले बताए । ‘पहिले मुद्दा दिन्छन्, पीडितलाई अदालतमा बयान दिने क्रममा विभिन्न प्रलोभन र धाकधम्की दिएपछि उनीहरू होस्टाइल हुन्छन्,’ उनले भने, ‘अदालतले पनि उनीहरूको बयानकै आधारमा पीडितलाई उन्मुक्तिको फैसला सुनाउँछ ।’ जुम्लाका प्रहरी प्रमुख डीएसपी नरेन्द्र चन्दले अशिक्षा र कानुनी सचेतनाको अभावमा पनि महिला तथा बालबालिकामाथि बलात्कारका घटना हुने गरेको बताए । उनका अनुसार ग्रामीण क्षेत्रमा हुने धेरै घटना प्रहरीमा आउन नदिइ बाटैमा राजनीतिकरण भइरहेको छ । ‘हामीकहाँ त बढीमा एक तिहाइ घटना मात्र आउने गरेका छन्,’ उनले भने, ‘महिलामाथि हुने अधिकांश घटनाहरूलाई समाजले समान्यरुपमा लिइरहेको छ ।’ उनले सामान्य तारिख र धरौटीमा पीडकहरू छुट्दा पीडितहरू झनै पीडित हुने गरेको बताए । प्रदेश प्रहरी प्रमुख डीआईजी पोषराज पोखरेलले पीडकलाई जतिसक्दो छिटो न्याय दिन प्रहरीको तर्फबाट पहल भइरहेको बताए ।

प्रकाशित : आश्विन ६, २०७९ ०८:३९
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा बारम्बार परीक्षार्थीको उत्तरपुस्तिका हराउने गरेको छ। यसको समाधान कसरी हुन्छ?