मिस्त्री पाउनै मुस्किल

०६८ जनगणना अनुसार २३ हजार सात सय १० घरधुरी रहेको नगरपालिकामा चालु आर्थिक वर्षको अहिलेसम्ममा पाँच सय २८ घरको मापदण्ड अनुसारको नयाँ दर्ता भएको छ । त्यस्तै तीन सय ८६ घरको नक्सा पास भएको छ ।

यसै अवधिमा करिब तीन सय घर निर्माण सम्पन्न भएका छन् । आर्थिक वर्षको आधा समयमै मापदण्ड अनुरूप बनेका घरको तथ्यांकले पनि नगर क्षेत्रमा भवन निर्माणको गति थाहा पाउन सकिन्छ । कति घर आफू अनुकूल पनि बनिरहेका छन् । भवन निर्माणको गति जस्तै निर्माणमा संलग्न डकर्मी, पलम्बर, काठका काम गर्ने लगायतका मिस्त्री उत्पादन हुन सकेका छैनन् ।

कामलाई सम्मान नगर्ने, युवाको विदेश पलायन, युवाले सिक्न र काम गर्न नचाहँदा मिस्त्री अभाव हुन थालेको स्थानीयको भनाइ छ । जसले गर्दा सुर्खेतमा अधिकांश जनशक्ति बाहिरबाट ल्याउनुपर्ने बाध्यता रहेको निर्माण व्यवसायी बताउँछन् । त्यस्तै मध्येका एक बर्दियाका तीर्थबहादुर चौधरी पनि हुन् ।

डकर्मी काम गर्न आफू सुर्खेत आएको उनले बताए । विगत तीन वर्षदेखि सुर्खेतमा बसेर उनले डकर्मी काम गरिरहेका छन् । आफूमात्रै नभएर आफन्त र साथीहरू पनि कामका लागि सुर्खेत आएको उनी बताउँछन् । ‘आफ्नो जिल्लामा भन्दा काम र ज्याला धेरै पाइन्छ,’ उनले भने, ‘धेरैजसो समय सुर्खेतमै बसेर काम गर्छु, बर्खामा मात्रै घर पुग्छु ।’

जिल्लामा तीन सय २० निर्माण व्यवसायी निर्माण व्यवसायी संघ सुर्खेतमा आबद्ध छन् । संघमा आबद्ध नभएका पनि निजी घर तथा भौतिक संरचना निर्माणमा संलग्न छन् । त्यो संख्या यकिन नभए पनि जिल्लामा पुग्दो जनशक्ति भने नभएको निर्माण व्यवसायी संघ सुर्खेतका महासचिव हर्षविक्रम खड्काले बताए । ‘दक्ष जनशक्ति उत्पादनमा कमी छ,’ उनी भन्छन्, ‘युवाहरूले मिस्त्री काम कमै सिक्ने र भएका पनि विदेशिने गर्दा सुर्खेतमा मिस्त्रीको कमी भएको हो ।’

जिल्लाका ठूला विकास निर्माण कार्यका लागि अधिकांश जनशक्ति जिल्ला बाहिरका रहेको खड्का बताउँछन् । ‘७५ प्रतिशत जिल्ला बाहिरका जनशक्ति छन्,’ उनले भने, ‘जसले गर्दा मिस्त्रीको ज्याला पनि बढेको छ ।’ बाँके, बर्दियासँगै अन्य जिल्ला र भारतबाट आएका जनशक्तिले निर्माणको काम गरिरहेको खड्काले जनाए ।

‘पाँच वर्ष अघिसम्म मिस्त्रीको लागि धेरै समस्या थिएन,’ वीरेन्द्रनगरका दलबहादुर नेपालीले भने, ‘अहिले मिस्त्री पाउन गाह्रै पर्छ ।’