प्यूठान — बारीभरि पहेँलपुर बनेका मौसम र सुन्तला बेचेर घरखर्चको जोहो गर्ने सोचेकी झिमरुक गाउँपालिका–७ तुषाराकी सुन्तलादेवी पोखरेल अहिले निराश छन् । पाकेका अमिला जातका फलफूलमा औंसा कीरा लागेपछि यसपटक बजार पठाउनै नपाइने उनले बताइन् ।

‘टिप्ने बेला हुनै लागेको थियो । धमाधम रोग लागेर झर्ने समस्या देखिएको छ,’ उनले भनिन्, ‘यो समस्या गाउँभरिका किसानका फलफूलमा देखिएको हो । मौसम त एक दाना पनि काम लाग्ने भएन, भित्र सेता किरा परेका छन् ।’

सुन्तला, मौसमलगायत फलफूलका लागि झिमरुकको तुषारा गाउँ प्रख्यात छ । अमिला जातका फलफूल बिक्री गरेरै यहाँका किसानले वार्षिक लाखौं रुपैयाँ आम्दानी गर्दै आएका छन् । यो समय यहाँबाट जिल्लाका विभिन्न बजार क्षेत्रमा फलफूल पुग्ने गर्थ्यो । तर, यस वर्ष फलफूलमा रोग लागेपछि बजारमा पनि कम देखिएको छ । मौसममा लागेको रोग बिस्तारै सुन्तलामा पनि सरेको तुषाराकै अर्की किसान पूर्णमाया सुवेदीले बताइन् । ‘मौसमका २५ बोट थिए । रोग देखिन थालेपछि बोट नै मासें, अहिले एक–दुईवटा मात्रै छन्,’ उनले भनिन्, ‘रोग लाग्न थालेपछि यहाँका किसानले फलफूलका बगैंचा नै मास्न थालेका हुन् ।’ झिमरुकलाई फलफूलको पकेट क्षेत्र घोषणा गरिए पनि किसानका समस्यामा सरोकारवाला निकायले चासो नदिएको किसानको गुनासो छ ।

किसानले लगाएका फलफूलमा सेतो प्रकारको औंसा कीरा देखिएको हो । जसले फल पाक्नुअघि नै झर्ने समस्या छ । विशेष गरेर यो रोग मौसम, जुनारलगायतका फलफूलमा देखिएको किसान असिम जीसीले बताए । ‘यो समस्या देशैभर देखिएको छ भन्ने सुनेका छौं, हामी पनि समस्या लिएर कतै गएका छैनौं, जनप्रतिनिधिलाई मात्रै गुनासो सुनाएका छौं,’ उनले भने, ‘अझैसम्म समाधान भेटिएको छैन ।’

सेतो औंसा कीरा फलफूलमा देखिएको एकीकृत कृषि तथा पशुपंक्षी विकास कार्यालय प्यूठानका अधिकृत केशव खनालले बताए । ‘हामीले अनुगमनका क्रममा यस्तो समस्या भेट्टाएका छौं तर किसान समस्या लिएर आउनु भएको छैन,’ उनले भने, ‘फल लाग्ने बेलामै विषादी छर्कन सके यसलाई रोकथाम गर्न सकिन्छ ।’

जिल्लामा उत्पादन हुने अमिलो जातका फलफूलमध्ये ४० प्रतिशत हिस्सा झिमरुक गाउँपालिकाको तुषारामा उत्पादन हुन्छ । यसबाहेक प्यूठान नगरपालिकाको छेपाने, झिमरुक गाउँपालिकाकै चुधारालगायत क्षेत्रमा फलफूलको व्यावसायिक खेती गरिंदै आएको छ ।