भेली बनाउन भ्याइनभ्याई

नारायणीपारी सुस्ता गाउँपालिका–५ का किसानले भने आफैं उखु पेलेर धमाधम खुदो र भेली तयार गरिरहेका छन् । उद्योगसम्म उखु लैजानका लागि नारायणी नदीमा पुल नहुँदा सुस्ताबासीले बर्सेनि यसरी नै पेलेर आफ्नो खर्च जुटाउने गर्छन् । सडक सञ्जालले उद्योग र क्रसरसम्म पहुँच हुने किसानले भने उखु बेच्ने गरेका छन् ।

सुस्ता–५ का मिस्टर देवानले अहिलेसम्म करिब दुई क्विन्टल खुदो र भेली तयार पारिसकेको बताए । घरमा नै क्रसिङ गर्ने मेसिन राखेर पकाउनका लागि भट्टा तयार पारेका छन् । दिनभरि उखु पेल्ने र रस पकाएर भेली बनाएर नै उनको दैनिकी चलेको छ । घरमा नै यसरी उखु पेल्नु उनको रहर नभएर बाध्यता हो । ‘नारायणीपारि लैजानका लागि नदीमा पुल छैन, डुंगामा ओसारेर फाइदा छैन,’ उनले भने, ‘अन्य खेती हुँदैन । उखु नै मुख्य खेती हो । बिक्री नभएपछि आफैं पेलेर भेली बनाउने गर्छु ।’ देवान मात्र होइन, सुस्ताका स्थानीयलाई अहिले भेली र खुदो बनाउन भ्याइनभ्याइ छ । समयमा नै उखु काटेर नपेल्ने हो भने सुकेर जाने भएकाले उखु पेलेर भट्टामा पकाउन उनीहरूलाई हतारो भएको हो । जसोतसो डुंगामा तारेर बेचेको उखुको पनि उद्योगले समयमा भुक्तानी नदिएपछि अहिले यहाँका धेरैजसो किसानले गाउँमा नै उखु पेलेर भेली बनाएर बेच्न थालेका हुन् ।

उद्योगले ढुवानी खर्च बढी लाग्ने भन्दै यहाँको उखु खरिद गर्न आनाकानी गर्ने गर्छन् । चिनी उद्योगलाई उखु बिक्री गरे पनि उधारो बेच्नुपर्ने र वर्षौंको भुक्तानी नपाउने समस्याका कारण किसानले विकल्पका रूपमा गाउँमा नै उखु पेलेर भेली बनाउने र डुंगामार्फत नारायणी नदी तारेर बजार पुर्‍याउने गर्छन् ।

उखु पेलेर बनाइएको खुदो तथा भेलीले राम्रो बजार पाएपछि अहिले यस क्षेत्रका किसानलाई उखु किन्न आउने व्यापारीको भर पर्नु परेको छैन । सुस्तामा मात्र अहिले यस्ता १५ भन्दा बढी घरेलु उद्योग सञ्चालनमा रहेका छन् । यहाँका किसानले तयार गरेको खुदो र भेली नेपालका साथै सीमावर्ती भारतीय बजारमा समेत बिक्री हुने गर्छ ।