रामग्राम स्तूपमा सर्वेक्षण

स्तूप क्षेत्रमा चुम्बिकीयसहित विभिन्न चारवटा प्रविधि प्रयोग हुने वरिष्ठ पुरातत्त्वविद् रामबहादुर कुँवरले बताए । ‘यसअघिको सर्वेक्षणमा यहाँ महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक वस्तुहरू फेला परेको छ,’ उनले भने, ‘यो सर्वेक्षण १०/१२ दिनसम्म हुनेछ । यो विस्तृत सर्वेक्षण हो ।’

स्थलगत र नक्सामार्फत पुरातात्त्विक सामग्री संकलन गरिनेछ । सर्भेपछि रामग्राम स्तूप क्षेत्रमा प्राचिन बिहार, मानव बस्ती, अन्वेषण, बुद्धकालमा प्रयोग भएका अन्य सामग्रीको अवस्थाका बारेमा पत्ता लाग्ने बेलायती युनिभर्सिटीका प्रोफेसर रविन कमिङघमले बताए । प्रमाणका आधारमा केही महिनापछि उत्खनन् सुरु हुने विज्ञ टोलीले जानकारी दिएको छ । यसअघि सन् १९९७, १९९९ र गत वर्ष (सन् २०१८) मा पनि सर्भे गरिएको थियो । रामग्राम नगरपालिकाका प्रमुख नरेन्द्रकुमार गुप्ताले स्तूपको विकासका लागि नगरपालिकाले प्राथमिकतामा राखेर काम गरिरहेको बताए । बुद्धको ८ अस्तुधातुमध्ये सबै स्थानको निकालिए पनि यस क्षेत्रको भने अस्तु उत्खनन हुन नसकेको बौद्धमार्गीमा विश्वास छ ।