विदेशभन्दा गाउँमै बढी कमाइ

गाउँमै उनले तीनथरी काम गरे । सुरुमा पानीघट्टमा लगानी गरे । दोस्रो व्यवसायका रूपमा तरकारी खेती रोजे । तरकारीको आम्दानी भैंसी पालनमा लगाए । साढे तीन वर्षअघि तरकारी खेती छाडेर दुईवटा भैंसी खरिद गरेका मल्ल यहाँसम्म आइपुग्दा व्यावसायिक भैंसीपालक किसान बनेका छन् । दुईवटा भैंसीबाट सुरु भएको उनको व्यवसायमा हाल १३ वटा भैंसी भएका छन् । १४ लाख लगानी गरेको उनको भैंसी पालन व्यवसायमा छोटो अवधिमै ६५ लाख रुपैयाँ पुगेको छ ।

उनको भैंसी फार्ममा अहिले दैनिक ६ जनाले काम पाएका छन् । मल्ल आफू, कामदार र परिवारका सदस्य गरी ६ जनाले भैंसी फार्ममा रोजगारी पाएको सुनाए । परिवारका सदस्यबाहेकका कामदारलाई उनले मासिक १८ हजार रुपैयाँ तलब दिइरहेका छन् ।

‘म विदेश गएको भए आफैंले त केही कमाउँथे होला,’ मल्लले भने, ‘तर यहाँ बस्दा अरूका लागि पनि रोजगारी सिर्जना भएको छ ।’ विदेशको रोजगार अस्थायी भएकाले विदेश नगई गाउँमै व्यवसाय गरेको उनले बताए । उनले दैनिक ६५ लिटर दूध बजार पुर्‍याउँछन् । उत्पादित दूधले बजार नपाउला भन्ने चिन्ता उनलाई छैन । रुकुम पूर्व छुट्टै जिल्ला बनेपछि अस्थायी सदरमुकाम बनेको रुकुमकोटलाई दूध पुर्‍याउन नै नसकिएको उनले बताए ।

फार्मका १० भैंसी दुहुना छन् भने ३ भैंसी ब्याउने छन् । दूध बिक्रीबाट हाल उनले महिनामा १ लाख २० हजार रुपैयाँ आम्दानी गर्छन् । वर्षातको अवधिमा उनले महिनाको १ लाख ५० हजार रुपैयाँसम्म आम्दानी गरेको सुनाए । उनको मन यत्तिले मानेको छैन । भैंसी फार्ममा साढे तीन वर्षमा लगानी गरिएको ६५ लाखमा ५८ लाख उनको आफ्नै हो भने सात लाख रुपैयाँ सिस्ने गाउँपालिकाले अनुदान दिएको हो । भैंसी फार्म अलि ठूलो बनाउने र रुकुमकोटलाई दूध पुर्‍याउने लक्ष्य छ उनको । मकै भित्र्याएपछि उनले बारीमा गहुँ लगाएका छैनन् । गहुँको सट्टा जई र नेपियर घाँसको खेती गरेका छन् ।

आफ्नो फार्ममा कामदार आवश्यक भएको तर नपाइएको उनले बताए । ‘फार्ममा काम गर्ने मान्छे नपाउँदा समस्या भइरहेको छ,’ उनले भने, ‘राम्रो तलब दिँदा पनि काम गर्न कोही इच्छुक देखिन्नन् । कस्तो विडम्बना हो ।’