बागलुङ — नियमित काम गरेको भए यहाँको भकुन्डे स्वास्थ्यचौकी २०७३ सालमै सकिन्थ्यो । ढिला भए पनि २०७४ को निर्वाचनअघि हस्तान्तरण भइसक्नुपर्नेमा हालसम्म पनि अलपत्र छ । 

काम थालेको ७ वर्ष बितिसक्दा पनि ठेकेदारले काम अलपत्र पारेर छोड्दा सेवाग्राहीले सास्ती खेप्न बाध्य छन् । भवन मात्र अलपत्र नभई स्थानीयको लाखौं रकमसमेत नतिरेपछि ठेकेदारविरुद्ध स्थानीय आक्रोशित छन् । बागलुङ नगरपालिका–१० भकुन्डेको स्वास्थ्यचौकी भवन रविना एन्ड कन्स्ट्रक्सन प्रालिले २०७२ मा ठेक्का लिएर अलपत्र छोडेको हो । अलपत्र भवन हस्तान्तरण नहुँदै जीर्ण भइसकेको छ ।

ठेकेदार कम्पनीले ६ पटकसम्म म्याद थप गर्दा पनि काम पूरा नगरेको सघन सहरी तथा भवन निर्माण आयोजनाकी प्रमुख सुनिता श्रेष्ठले बताइन् । ‘हामीले पटक–पटक म्याद थप मात्र हैन काम सक्न पनि आग्र्रह गरेका छौं, तर ठेकेदार कम्पनीले सबै म्याद गुजार्‍यो,’ श्रेष्ठले थपिन्, ‘अन्तिम पटकको थप म्याद पनि सकियो । अब कारबाहीको थालनी हुन्छ ।’ अन्तिम म्याद सकिएपछि कारबाही किन नगर्ने भन्ने सूचनाको म्यादसमेत गत शुक्रबार सकिएको उनले बताइन् ।

स्थानीय सरोकारवालाले पनि स्वास्थ्यचौकी भवन अलपत्र पार्नेलाई कारबाही गर्न सिफारिस गरेको वडा अध्यक्ष तिलबहादुर थापाले बताए । भवन अलपत्र परेकोमा भ्रष्टाचारविरुद्ध नागरिक निगरानी केन्द्रले पनि चासो लिएको छ । ‘जनतालाई समेत धोका दिएर भवन अलपत्र पारेकाले भ्रष्टाचार मुद्दामा जाने तयारी गर्दै छौं,’ केन्द्रका संयोजक शैलेन्द्रकुमार श्रेष्ठले भने, ‘नागरिकले भोगेको सास्तीले ठेकेदारको गम्भीर लापरबाही देखिन्छ ।’ आयोजना प्रमुख श्रेष्ठका अनुसार भवनको रंगरोगन र केही झ्याल, ढोका राख्न बाँकी छ ।

अनुगमनमा शौचालयको काम पूरा नभएको, गेट नबनेको, भवनको बाहिरी परिसरमा पीसीसी नगरेको र झ्यालको पल्ला नबनाएको भेटिएको हो । ‘काम अलपत्र पार्दा भवनमा झार पलाइसकेको छ,’ आयोजना प्रमुख श्रेष्ठले भनिन्, ‘प्रतिशतको हिसाबले १४ प्रतिशत काम मात्रै बाँकी छ, काम नगरेकाले जनताले सास्ती पाए ।’ काम गरेको मजदुरले भुक्तानी नपाएकाले पटकपटक कार्यालयमा गुनासो आएको पनि उनले बताइन् । स्वास्थ्यचौकी उपभोक्ता समितिका सचिव भीमबहादुर मल्लका अनुसार ठेकेदारले धेरै मजदुरको ज्याला पनि दिएका छैनन् । ‘चार जना मिस्त्रीको झन्डै ३ लाख ५० हजार बढी भुक्तानी बाँकी छ,’ उनले भने, ‘सामान ल्याएको पनि भुक्तानी दिएका छैनन् ।’

भवन नहुँदा अप्ठ्यारो

मुख्य भवन नबन्दा भकुन्डे स्वास्थ्यचौकीको पुरानो भवनको चार कोठामध्ये एउटा कोठा कार्यालय प्रमुखको छ । एउटामा बिरामी जाँच्ने र अर्कोमा औषधिको भण्डारण गरिएको छ । बाँकी रहेको एक कोठामा कम्प्युटरसहितको कार्यालय प्रयोजनको काम हुन्छ । त्यसैमा पार्टेसन गरेर सुत्केरी कोठा पनि बनाइएको छ । गर्भवती महिलाको स्वास्थ्य परीक्षण गर्नुपरेमा पनि गोप्य कोठा छैन । सुत्केरी गराउनुपर्दा चाहिने उपकरणसमेत नअट्ने उक्त कोठामा सेवा प्रवाह नै प्रभावित भएको छ । उपचारका लागि आउने घाइतेलाई समेत कोठा नहुँदा औषधि भण्डारण गरिएकै स्थानमा उपचार दिनुपर्ने बाध्यता छ । बिरामीका लागि समेत पर्याप्त कोठा नभएको स्वास्थ्यचौकीमा कुरुवाहरू आँगनमा बस्न बाध्य छन् ।

ठेकेदारले काम पूरा नगर्दा वर्षौंदेखि स्वास्थ्यकर्मी र बिरामीका आफन्तले यो सास्ती भोग्नुपरेको हो । ठेक्काको काम ६ पटक म्याद थप्दा पनि पूरा नगर्दा सास्ती भोग्नुपरेको स्वास्थ्यचौकी इन्चार्ज उमेश सर्बुजाले बताए । अन्तिम पटकको म्याद पनि गत असोज ३० मा सकिएको हो । ‘नयाँ भवन बनेर पनि काम पूरा नभएकाले सार्न पाइएन,’ उनले भने, ‘पुरानो र जीर्ण भवनमा बस्नुपर्दा काम गर्नै अप्ठ्यारो भएको छ ।’ यहाँ कार्यरत ५ जना स्वास्थ्यकर्मीले आफ्नो जिम्माको काम गर्न पनि कोठा नभएर एकैठाउँमा पालो लगाउनु परेको गुनासो गरे ।

यहाँ वर्षमा झन्डै ५० देखि ७० जना गर्भवती नियमित स्वास्थ्य परीक्षणमा आइरहेकोमा सुत्केरी हुने बेलामा सहर जान बाध्य भएको अनमी देवी थापाले बताइन् ।

‘नियमित गर्भ परीक्षण गर्न यहीं आउनु हुन्छ, तर साँघुरो र अप्ठ्यारो भवन देखेपछि सुत्केरी हुनेबेला अधिकांश सहरका अस्पताल जाने गर्नुभएको छ ।’ एक/दुई दिनअघि नै सदरमुकाम झरेर कोही होटलमा बस्ने, कोही आफन्तको घर खोज्ने गरेको उनले बताइन् । जनशक्ति भएर पनि भवन अभावमा पर्याप्त सेवा दिन नसकेको उनले गुनासो गरिन् ।