तनहुँका दुई विद्यालयमा नर्स राखिँदै- गण्डकी - कान्तिपुर समाचार
कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement

तनहुँका दुई विद्यालयमा नर्स राखिँदै

सम्झना रसाइली

तनहुँ — गण्डकी प्रदेशको स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले जिल्लाका दुई विद्यालयमा ‘विद्यालय नर्स’ कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने भएको छ । आँबुखैरेनी गाउँपालिका–३ स्थित रामशाह माध्यमिक विद्यालय र ऋषिङ गाउँपालिका–६ को श्रृङ्ग माध्यमिक विद्यालयमा यो कार्यक्रम सञ्चालन हुने भएको हो । उक्त विद्यालयहरूमा स्टाफ नर्स (पाँचौं तह) को दरबन्दी थप गरिएको छ ।

आँबुखैरेनीले गत भदौमा नै गाउँपालिकाको आन्तरिक स्रोतबाट रामशाह माविमा नर्स नियुक्ति गरिसकेको छ । गाउँपालिकाले नियुक्ति गरेको नर्सलाई अर्कै विद्यालयमा नियुक्त गरी रामशाहमा प्रदेश अन्तरगतको कार्यक्रम लागु गर्ने गाउँपालिकाका शिक्षा शाखा प्रमुख अगमराज उपाध्यायले बताए ।

विद्यालयमा नर्स नियुक्तिका लागि गाउँपालिकाको आफ्नै नीतिनियम रहेको बताउँदै सोहीअनुसार रामशाह माविमा प्रदेशबाट नर्स आउनेबित्तिकै गाउँपालिकाबाट नियुक्त गरिएको नर्सलाई अर्कै विद्यालयमा नियुक्त गरिने उनले बताए । उनले भने, ‘रामशाहपछि आँबुखैरेनी–१ स्थित मित्रता माविमा नर्स राख्ने छलफल भइरहेको छ ।’ रामशाहमा करिब २ हजार ८ सय विद्यार्थी छन् भने मित्रता माविमा करिब साढे ७ सय विद्यार्थी अध्ययनरत छन् ।

आन्तरिक स्रोतबाट विद्यालयमा नर्सको व्यवस्थापन गर्दै आएकोमा स्थायी रूपमा नर्सको दरबन्दी भएपछि सहज हुने आँबुखैरेनी गाउँपालिकाका अध्यक्ष शुक्र चुमानले बताए । उनले भने, ‘पालिकामा रहेका माध्यमिक विद्यालयमा करारमा नर्स नियुक्त गर्ने कार्यक्रम यसअघि नै ल्याइसकेका थियौं । अहिले प्रदेशबाट स्थायी रूपमै नर्स कार्यक्रम प्राप्त भएको छ ।’ गाउँपालिकाका ३४ सामुदायिक विद्यालयमध्ये ६ वटा मावि तहका छन् । सबै विद्यालयमै नर्सिङ सेवा प्रदान गर्ने लक्ष्य रहेको उनले बताए ।

विद्यालयमा नर्सिङ सेवा सुरु गरेपछि विद्यार्थीलाई निकै सहज भएको विद्यालयका प्रधानाध्यापक प्रेमराज लामिछाने बताउँछन् । ‘विद्यालयमा खेल्दा लड्दा लाग्ने सानोतिनो चोटको उपचार विद्यालयमै भएको छ’, उनले भने, ‘छात्रालाई पनि निकै सजिलो भएको छ । विद्यार्थीलाई महिनावारी, यौन तथा प्रजनन शिक्षा, पौष्टिक खानेकुरा र स्वास्थ्य रहन अपनाउनुपर्ने शिक्षा प्रदान गर्न सहज भएको छ । अब प्रदेशले स्थायी रूपमै विद्यालयमा नर्स नियुक्त गर्ने भनेपछि विद्यालयबाट यो सेवा निरन्तर रूपमा दिन पाउनेमा हामी खुसी छौं ।’

ऋषिङ गाउँपालिकाका अध्यक्ष राजेन्द्रकृष्ण श्रेष्ठले विद्यालयमा नर्स भएपछि विद्यार्थीको स्वास्थ्यको ख्याल गर्नका लागि आलोपालो मिलाएर रक्तचाप, ज्वरो नाप्ने तथा स्वास्थ्य अवस्थाका बारेमा जानकारी लिने, स्वास्थ्य सचेतना दिन सहज हुने बताए । श्रृङ्ग माविमा करिव २५० जना विद्यार्थी छन् । सरकारी दरबन्दीमा तनहुँमा दुई विद्यालय छनोट भए पनि कतिपय विद्यालयले भने यसअघि नै आन्तरिक स्रोतबाट विद्यालयमा नर्स राखेका छन् । व्यास नगरपालिका–२ स्थित सत्यवति माविले बिएससी नर्सिङ उत्तीर्ण सुनिता जोशीलाई नियुक्त गरेको छ ।

यसैगरी शुक्लागण्डकी–४ दुलेगौडास्थित पञ्चमुनिदेव माविले आन्तरिक स्रोतबाट २०७६ देखि नर्सिङ सुविधा दिंदै आएको छ । प्रजनन्, परिवार नियोजन, महिनावारी स्वास्थ्य र यौन तथा यौनिकताका सन्दर्भमा समेत परामर्श, प्राथमिक उपचारका लागि औषधि, उपकरणको व्यवस्था, सफाइ तथा फोहोरमैला व्यवस्थापन, स्वस्थकर जीवनशैली, स्वास्थ्य परीक्षण र पोषणको लेखाजोखा नर्सले राख्दै आएका छन् ।

अखाद्य वस्तु ‘जंक फुड’ को प्रयोगमा नियन्त्रण, यौनजन्य हिंसा न्यूनीकरण, शारीरिक तथा मानसिक स्वास्थ्य शिक्षा, धूमपान, मद्यपान र सुर्तीजन्य पदार्थको दुरुपयोग न्यूनीकरणका लागि अभिभावक तथा समुदायलाई स्वास्थ्य शिक्षा प्रदान गर्ने गरेको विद्यालयले जनाएको छ ।

प्रकाशित : पुस ३०, २०७९ ०९:३८
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्

तनहुँको म्याग्दे बालश्रममुक्त गाउँपालिका घोषणा

सम्झना रसाइली

तनहुँ — तनहुँको म्याग्दे गाउँपालिकालाई पूर्ण बालश्रममुक्त गाउँपालिका घोषणा गरिएको छ । एकीकृत हरित विकास नेपालको सहकार्यमा गाउँपालिकालाई बालश्रममुक्त पालिका घोषणा गरिएको हो ।

एकीकृत हरित विकास संस्थाले गरेको अनुगमन तथा निरीक्षणबाट गाउँपालिकालाई बालश्रममुक्त घोषणा गरिएको एकीकृत हरित विकास नेपालका कार्यक्रम अधिकृत सुदीप सेढाईंले बताए । उनले भने, ‘पालिकाका ५ हजार ३२९ घरधुरीमा गएर बालबालिकाको अवस्थाबारे संस्थाले अध्यनन तथा अनुसन्धान गरेर मात्र पालिकालाई पूर्ण बालश्रममुक्त घोषणा गरिएको हो ।’

म्याग्दे गाउँपालिका बालश्रममुक्त घोषणा हुने जिल्लाकै पहिलो पालिका हो । बालश्रममुक्त पालिका घोषणा गरे पनि कतिपय स्थानमा यसको व्यावहारिक कार्यान्वयन नभएको र आर्थिक अवस्था कमजोर भएका कतिपय बालबालिकाहरू बाँच्नकै लागि पूर्ण श्रममा निर्भर हुनुपर्ने विषय दुःखद रहेको अधिकृत सेढाईंले बताए । ‘बालबालिकाहरू विभिन्न बाध्यतामा श्रममा आश्रित हुनु भनेको संवैधानिक हकविपरीत रहेको हुँदा उनीहरूको अधिकारमा राज्य र सम्बन्धित निकाय चनाखो हुनुपर्छ,’ उनले भने, ‘कलिलै उमेरमा हातमुख जोड्नका लागि विभिन्न श्रममा जोडिनु बाध्यता भए पनि पढ्न, लेख्न, खेल्न पाउने बालबालिकाको नैसर्गिक अधिकारमा स्थानीय सरकार साधक बन्नुपर्छ ।’

नेपाल सरकारको बालश्रम निवारणसम्बन्धी राष्ट्रिय गुरुयोजना (२०७५-२०८५) अनुसार वि.सं. २०७९ सम्ममा निकृष्ट तथा शोषणयुक्त बालश्रम तथा वि.सं. २०८२ सम्म सबै प्रकारका बालश्रमको अन्त्य गर्ने अभियान चलाइएको छ । म्याग्दे गाउँपालिकाले बालश्रममुक्त स्थानीय तह घोषणा कार्यविधि २०७७ अनुसार कुनै पनि प्रकारको बालश्रम प्रयोग नगर्ने, बालश्रम प्रयोग भएका उत्पादन, वस्तु र सेवा उपभोग नगर्ने/नगराउने र कतै बालश्रमजन्य गतिविधि गराएको देखेमा तत्काल बालश्रमिकको उद्धार गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेको छ ।

गाउँपालिकालाई बालश्रममुक्त घोषणा गर्दै गाउँपालिकाका अध्यक्ष श्रीप्रसाद श्रेष्ठले बालश्रम ठूलो चुनौतीको रुपमा रहेको बताए । उनले भने, ‘बालश्रम न्यूनीकरणका लागि व्यावहारिक कार्यान्वयन नहुँदा अझै पनि देशमा अनाथ, असहाय, गरिबीले पिल्सिएका बालबालिका बालश्रममा लाग्न बाध्य छन् ।’

यस्तै, अनाथ, असहाय र गरिबीको रेखामा रहेको बालबालिकालाई अभिभावकत्व प्रदान गर्नु म्याग्देवासीको जिम्मेवारी रहेको गाउँपालिकाका उपाध्यक्ष बालकृष्ण घिमिरेले बताए । ‘अझै पनि हाम्रो समाजको सोच पुरातनवादी भएको हुँदा यसको व्यावहारिक कार्यान्वयनका लागि कठिन हुने देखिएको छ,’ उनले भने, ‘तर हामी बालबालिकाको चेतनाको विकास, शिक्षा, स्वास्थ्य र रोजगारको सवालमा प्रस्ट छौं र अगामी दिनमा बालश्रममुक्त बालबालिकाको अवस्थामा ध्यानसमेत दिनेछौं ।’

प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत नारायणप्रसाद अधिकारीले सबैको साथ र सहयोगले पालिकालाई बालश्रममुक्त घोषणा गर्न सकिएको बताए । १८ वर्षभन्दा मुनिका बालबालिकालाई ज्यालादारीमा लगाउन नपाउने, बालबालिकाले पढ्न पाउने हक अधिकार कुष्ठित गर्न नपाउने, बालबालिका भोलि देशको कर्णधार भएको हुँदा बालबालिकाको वृद्धि विकासमा सबैले ध्यान दिनुपर्ने उनले बताए ।

प्रकाशित : पुस २८, २०७९ १५:४२
पूरा पढ्नुहोस्
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
×