स्वास्थ्य संस्थामै सुत्केरी हुने बढे

फलस्वरूप उनले सरकारले दिने २ हजार रुपैयाँसहित गलकोट नगरपालिकाले स्वच्छ आमाका लागि दिने ४ हजार ६ सय रुपैयाँसमेत बुझ्न पाइन् । ज्यालामजदुरी गरेर खाने अर्गेजालाई काम गर्न नसक्दा पोषिलो खाने पैसा प्राप्त भयो ।

भिडियो एक्सरे सेवादेखि सुत्केरी प्रोत्साहन भत्ताले गलकोटमा होम डेलिभरी शून्य भएको छ । हटिया स्वास्थ्य चौकीका प्रमुख दिलु सुवेदीका अनुसार अन्य सेवा लिनेको पनि संख्या बढेको छ । हटियामा मात्र नभई गलकोट नगरपालिकाको ११ वटै वडामा दुई वर्षयता घरमा सुत्केरी कोही पनि नभएको उनले जानकारी दिए ।

गलकोट नगरपालिकाले सबै वडामा बर्थिङ सेन्टरसहितको स्वास्थ्य चौकी बनाएको छ । हटिया स्वास्थ्य चौकीमा चौबीस घण्टे सुत्केरी सेवासहित प्रयोगशालाको पनि व्यवस्था छ । रगत, दिसापिसाब र अन्य रोगको पनि यहाँ परीक्षण हुन थालेपछि पोखरा धाउनुपर्ने बाध्यता हटेको गलकोट नगरपालिका–७ की लक्ष्मी थापाले बताइन् । गलकोटका जुनसुकै स्वास्थ्य चौकीको बिरामी रेफर गर्नुपरे पनि तत्काल एम्बुलेन्स सेवासमेत छ ।

हटिया स्वास्थ्य चौकीमा मात्रै हरेक वर्ष २ सय ५० बढीले सुत्केरी सेवा लिने गरेका छन् । हरिचौरस्थित प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रलाई नगर अस्पतालको रूपमा विकास गरिएको छ । यहाँ पनि वर्षमा १ सय ५० बढीले सुत्केरी सेवा लिएका छन् भने अन्य स्वास्थ्य चौकीमा पनि ३० देखि ५० जनासम्मले सेवा लिएको मल्म स्वास्थ्य चौकीका प्रमुख अनिता कार्कीले बताइन् । मल्ममा यसअघि बर्थिङ सेन्टर थिएन ।

एक वर्षअघि स्थापना भएको सेन्टरमा अहिले पूर्णरूपमा सेवा प्रवाह भएको छ । कार्कीले भनिन्, ‘जटिल प्रकारका समस्या भएमात्रै हामीले अन्यत्र रेफर गर्छौं, नत्र ल्याब परीक्षणसमेत गलकोटमै हुने भएपछि समस्या परेको छैन ।’ पहिलो, दोस्रो र तेस्रो पटक गर्भ परीक्षणपछि केहीले भने स्वैच्छिक रूपमा पोखरा वा अन्य सहरी क्षेत्रमा पुगेर पनि सुत्केरी बनेका छन् । आफन्त भएका कारण उनीहरू त्यता गएको वडा नम्बर ७ का अध्यक्ष राजबहादुर थापाले बताए ।

ल्याब सेवाले गलकोटमा धेरै समस्या समाधान भएका छन् । हटियामा रहेको ल्याबबाट अघिल्लो वर्ष मात्रै ९ सय जनाले सेवा लिएकामा गत वर्ष ८ सय ६० जनाले सेवा पाएका थिए । फेयरमेड फाउन्डेसन र ग्रामीण स्वास्थ्य सुधार परियोजनाले हटियामा ल्याब, भिडियो एक्सरे, बेबी वार्मर र सूक्ष्मदर्शक यन्त्र सहयोग गरेको छ । अन्य सबै बर्थिङ सेन्टरमा आवश्यक पर्ने उपकरणसमेत दिएको छ । ‘स्वास्थ्य सामग्री र उपकरण नै सहयोग पाएपछि सेवाको गुणस्तरीयता बढेको छ,’ नगर स्वास्थ्य शाखाकी प्रमुख मीरा शर्माले भनिन्, ‘दक्ष जनशक्ति भएर पनि उपकरण अभावमा रोकिएका सबै सेवा सहजै चल्न सकेका हुन् ।’

गलकोट नगरपालिकाले तीन वर्षअघि नै चारपल्ट स्वास्थ्य संस्थामा पुगेर गर्भ परीक्षण गरेको र स्वास्थ्य संस्थामै सुत्केरी हुनेलाई प्रोत्साहन भत्ता दिन थालेको थियो । यो सुविधा पाएकाले गाउँघरमा अनुभव बताएपछि सबैले सेवा लिन थालेको तथ्यांक छ । ‘स्वास्थ्य परीक्षण नगरेकै कारण आमा र शिशुको स्वास्थ्य समस्या भएको बुझेपछि यो निर्णय लिएका थियौं,’ नगरप्रमुख भरत शर्मा गैरेले भने, ‘अहिले त्यसको परिणाम देखिएको छ । कोही पनि घरमा सुत्केरी हुन खोज्दैनन् ।’

आफ्नो स्वास्थ्य सुरक्षा र प्रोत्साहन भत्ता दुवैले यो अवसर जुटाएको उनले बताए । स्वास्थ्य चौकी र बर्थिङ सेन्टरहरू सक्षम नहुँदा अधिकांश सेवाग्राही निजी क्लिनिकमा जाने गर्थे । हजारौं रकम खर्चेपछि सेवा नपाएर कोही ढिला गरी रेफर हुँदा आमा र शिशुको ज्यानै जोखिमसमेत भएकामा अहिले शून्यमा झरेको स्वास्थ्यकर्मी अञ्जना पुनले बताइन् ।