पुरिँदै गंगापूर्ण हिमताल

असार पहिलो साता हिमाली क्षेत्रमा ठूलो पानी पर्‍यो । ‘कहिल्यै पानी नपर्ने हिमालमा यस पटक ठूलो पानी परेपछि हिउँ पगालेर बाढी बनायो । पहिरो चलायो । लेदोले गंगापूर्ण ताल पुरिएको छ,’ उनले भने । ताल मनाङकै सान र मुटु भएकाले नै पर्यटक यो ताल नघुमी नफर्कने उनले बताए । तर, जलवायु परिवर्तन र बर्सेनि बढ्दो वर्षाका कारण तालमा बालुवा, हिलोमाटोले पुरिँदै गएको छ । केही साताअघिको वर्षाले तालको अधिकांश भाग पुरिएको उनले बताए ।

‘अब पनि यो तालको संरक्षणमा चासो देखाइएन भने केही वर्षमा मैदानमा परिवर्तन हुनेछ,’ उनले भने, ‘ताल जोगाउन स्थानीय तह, अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना (एक्याप) लगायतलाई भने पनि पहल भएन ।’

^{मनाङ ङिस्याङ गाउँपालिका–६ मा पर्ने गंगापूर्ण हिमताल [२१ वर्षअघिको अवस्था] । तस्बिर सौजन्य : विनोद गुरुङ}

वडाध्यक्ष सोनाम गुरुङका अनुसार ताल साँघुरिएको छ । ‘यस पटकको बाढीपहिरोले ताललाई बित्यासै पार्‍यो । हिमालबाट ढुंगामाटो सबै ल्यायो । बीचसम्म आएको छ,’ उनले भने । ताल जोगाउन छलफल गर्ने, पर्खाल लगाएको भए पनि जोगाउन नसकेको उनले बताए । हिमपहिरो र यस पटकको बाढीपहिरोले ताल जोखिममा पारेको अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना (एक्याप) इलाका संरक्षण कार्यालय मनाङका प्रमुख लेखनाथ गौतमले बताए । उनका अनुसार तालको आधा भाग पुरिइसकेको छ । ‘अहिले त तालजस्तो पनि देखिँदैन,’ उनले भने, ‘यसको संरक्षणका लागि ठूलै बजेट आवश्यक पर्छ ।’

^{मनाङ ङिस्याङ गाउँपालिका–६ मा पर्ने गंगापूर्ण हिमताल । तस्बिर सौजन्य : विनोद गुरुङ}

गाउँपालिका अध्यक्ष कान्छा घलेका अनुसार तालको संरक्षणका लागि केन्द्रीय सरकारले साढे ४ करोड बजेट विनियोजन गरेको छ । टेन्डर प्रक्रियामा गइसकेको छ । यसबाट हिमालबाट झर्ने बाढीलाई थिग्य्राउन कुनामा चेकड्याम बनाउने, माटो फालेर ताललाई फराकिलो बनाउने, ड्याम बनाउने, वृक्षरोपण गर्नेलगायत योजना छ ।

^{मनाङ ङिस्याङ गाउँपालिका–६ मा पर्ने गंगापूर्ण हिमताल । तस्बिर सौजन्य : विनोद गुरुङ}

यसअघि गाउँपालिकाबाट विनियोजित १० लाख रुपैयाँ र पर्यटन बोर्डबाट प्राप्त १० लाख रुपैयाँ साथै स्थानीयको श्रमदानबाट संरक्षणका लागि करिब १ सय मिटर पर्खाल लगाएको उनले बताए । समुद्री सतहबाट ३ हजार ५ सय ४० मिटर उचाइमा रहेको गंगापूर्ण मनाङ ङिस्याङ गाउँपालिका–६ मा पर्छ ।