मापदण्डविपरीत अग्ला घर

कार्यविधिले साढे ३ तलामात्र घर बनाउन पाउने प्रावधान तोकेको छ । तर नगरभित्र साढे ५ तलासम्मका घर बनेका छन । ५ तलासम्मको घर बनाउनुपर्दा माटो परीक्षण र ‘स्ट्रक्चरल एनलाइसिस’ गरेर बनाउनै पर्ने नियम छ । तर अधिकांश घर ५ देखि ६ तलाका बनिरहेका हुन् ।

गलकोटमा क्षेत्रमा मध्यपहाडी राजमार्गको मापदण्डभित्रै अग्ला घर बनिरहेका छन् । सडकको मापदण्डले तोकिएको दुरीमा मात्र घर बनाउन पाउने नियम छ । लोकमार्गले कम्तिमा ३१ मीटर मापदण्डमा घर बनाउन नपाउने मापदण्ड बनाएको छ । उक्त मापदण्ड धमाधम उल्लंघन भइरहेको हो ।

नगरपालिकाले भने आफ्नो मातहतको सडकमा ८ मिटर र १२ मीटर तोकेको नगरप्रमुख भरत शर्मा गैह्रेले बताए । नगरको मापदण्डलाई कडाइका साथ लागू गरिरहेको गलकोट नगरपालिकाले राजमार्ग छेउमा बनाउनेका लागि भने सम्झाउने काममात्र गरेको उनको भनाइ छ । ‘हामीले दबाब दिन मिलेन, त्यसैले केही भनेका छैनौं’, उनले भने, ‘राजमार्गमा घर बनाएकाले नक्सापास समेत गरेका छैनन् ।’ नक्सापास गर्नका लागि एक/दुईपटक कुरा गरे पनि उनीहरूले समेत वास्ता नगरेको एक प्राविधिकले बताए ।

अघिल्लो वर्ष बनेको कार्यविधि पालना गर्न कडाइ गरे पनि ठूला घर बनाउनेले मापदण्ड मिच्न खोजेको गैह्रेको टिप्पणी छ । ‘पहिलो वर्ष हामी अन्यौलमा थियौं, अहिले नीति बनाएर नक्सापाससहित भित्री र बाहिरी सडकको मापदण्ड बनाएका छौं’, गैह्रेले भने, ‘राजमार्गले तोकेको मापदण्डमा बनाउनेलाई हामीले भत्काउनुपर्दैन, राजमार्गकै नियम आर्कर्षित हुनेछ ।’ ढोरपाटन नगरपालिकाले पनि नक्सापाससहित मापदण्ड लागू गर्न लागेको इन्जिनियर नारायण पौडेलले बताए । अघिल्लो वर्ष नगर प्रमुख देवकुमार नेपालीले भने बुर्तिवाङमा ७ तले घर बनाएका छन् ।

उनले ‘स्ट्रक्चरल एनलाइसिस’ गरेपछि पोखराका प्राविधिकको सहयोगमा घर बनाएको दावी गरे ।

सरकारले जारी गरेको बस्ती विकास मापदण्ड २०७२ अनुसार मापदण्डविपरीत बनेका घर भत्काउनुपरेमा सरकारले मुआब्जा दिन नपर्ने व्यवस्था छ । मापदण्ड पूरा नगरेका भवनलाई नगरपालिकाले अपनत्वसमेत नलिने गलकोट–२ का अध्यक्ष हिमबहादुर भण्डारीले बताए । नगरपालिका घोषणा हुनुअघि बनेका अधिकांस भवनको पनि नक्सा पास भएको छैन ।

गलकोटका सार्वजनिक संस्थाहरूका पनि चार तलासम्मका भवन छन् । पहिले बनेकोले उनीहरूलेपनि नक्सापास नगरेका हुन् । पहिला बनेका घरलाई मापदण्डमा ल्याउने र राजस्व असुली गराउने नगरपालिकाको योजना रहेको प्रशासकीय अधिकृत तुलबहादुर थापाले बताए ।