सत्तरी प्रतिशत भूकम्पपीडितका घर बने

५ हजार ३ सय ३१ प्रबलीकरण (मर्मत) तथा ६५ हजार ७ सय ६० पुनर्निर्माण गरी ७१ हजार ३८ भूकम्पपीडित लाभग्राही सूचीमा समावेश रहेका एकाइका सामाजिक परिचालक राजकुमार ढकालले बताए ।

यीमध्ये ६४ हजार ७ सय ९६ लाभाग्राहीले पहिलो किस्ता र ५८ हजार ४ सय ८१ ले दोस्रो किस्ताको रकम बुझिसकेका छन् । अनुदान सम्झौता गर्दा पहिलो किस्ताको ५० हजार, डीपीसी सकेपछि दोस्रो किस्ताको १ लाख ५० हजार र घर निर्माण सकेपछि अन्तिम तेस्रो किस्ताको एक लाख पाउने प्रवाधान छ । बनिसकेका घरले तेस्रो किस्ता लगिसकेका छन् ।

निर्माण सकेसँगै टहरोको बसाइ त्यागेर पीडित नयाँ घरमा सरेका छन् । ‘बल्लतल्ल बनाएको घरमा सर्न किन ढिला गर्नु,’ सहिद लखन गाउँपालिका-९ नाम्जुङ धुसेनीका विष्णु विकले भने । सरकारी अनुदानमा थपथाप गरी ९ लाख खर्चिएर घर निर्माण सकेको उनले बताए । सरकारले दिएको अनुदानले दुईकोठे घर पनि नबन्ने उनको अनुभव छ ।

निर्माण सामग्री र कामदारको ज्याला महँगो हुँदा लागत बढेको उनको भनाइ छ । ‘ढुंगामाटोको प्रयोग गरेर एककोठे घर ३ लाखले बन्दोरहेछ,’ उनले भने, ‘मनमा सन्तुष्ट हुने गरेर घर बनाए ऋण नखोजी सुखै छैन ।’ भूकम्पले ढुंगामाटोको घर बढी नै क्षति गरेकाले पीडितले पुरानै प्रकृतिको घर निर्माणमा मन नदेखाएको उनले बताए । ‘सिमेन्टकै घर बनाउने भन्छन्,’ उनले भने, ‘सिमेन्ट, बालुवा, इँटा सबै किन्दा पनि बढी पैसा लागेको हो ।’

केही पीडित भने किस्ता निकासामा ढिलाइ भएको भन्दै सदरमुकाम धाउन बाध्य छन् । छाना छाएपछि तेस्रो किस्ताको रकम निकासा हुने प्रवाधान छ । तर सिरानचोक गाउँपालिका-६ गाँखुका विष्णु विक किस्ता रकम नपाएको गुनासो गर्दै सदरमुकाम धाइरहेका छन् ।

‘इन्जिनियरको आन्दोलनले किस्ता निकासामा ढिला भएको बुझ्यौँ,’ उनले भने, ‘गारो लगाएपछि दोस्रो किस्ता पाइन्थ्यो, मैले वैशाख ८ गते धुरी नै छाइसके, किस्ता निकासा भए सरसापट तिर्ने र घर फिनिसिङ सकेर सरिहाल्थे ।’ घर निर्माणले पूर्णता नपाउँदा भूकम्पले चर्किएको पुरानो घरमा बसेको उनले बताए ।

बारपाक सुलिकोट अगाडि

११ स्थानीय तह रहेको जिल्लामा बारपाक सुलिकोट गाउँपालिका निजी आवास पुनर्निर्माणमा अगाडि छ । ७ हजार २ सय २ लाभग्राहीमध्ये ६ हजार एक सय ८७ घर निर्माण सम्पन्न भएका छन् । उक्त गाउँपालिकामा ८५ प्रतिशत पुनर्निर्माण सकिएको ढकालले बताए । गण्डकी गाउँपालिका अन्य स्थानीय तहको तुलनामा पछाडि छ । ५ हजार ६ सय १९ लाभग्राही रहेको गण्डकीमा ३ हजार ३८ ले मात्र घर निर्माण सकेर तेस्रो किस्ताको रकम लगेका छन् । गाउँपालिकाको ५४.०५ प्रतिशत पुनर्निर्माण सकिएको हो ।

६ हजार ९ सय २४ लाभग्राही रहेको आरुघाट गाउँपालिकामा ५ हजार ५ सय ३८ घर निर्माण सम्पन्न भएका छन् । यो ७९.७८ प्रतिशत हो । अजिरकोट गाउँपालिकामा ८३ प्रतिशत पुनर्निर्माण सकिएको छ । ४ हजार एक सय २६ लाभग्राहीमा ३ हजार ४ सय ४३ ले घर निर्माण सकेर तेस्रो किस्ता बुझिसकेका छन् ।

६ हजार ८ सय ३६ लाभग्राही रहेको भीमसेन थापा गाउँपालिकाले ५ हजार एक सय १४ घर निर्माण सम्पन्न गरेर ७४ प्रतिशत प्रगति गरेको छ । दुर्गमको चुमनुब्री गाउँपालिकामा २२ सय ७५ लाभग्राही रहेकोमा एक हजार ४ सय ५३ ले घर बनाइसकेर ६३ प्रतिशत पुनर्निर्माण सकिएको एकाइले जनाएको छ । धार्चे गापामा ६८ प्रतिशत पुनर्निर्माण सकिएको छ ।

४ हजार एक सय ६९ लाभग्राहीमध्ये २ हजार एक सय ४४ ले तेस्रो किस्ता लगेका छन् । पालुङटार नगरपालिकामा ९ हजार ७ सय ९८ लाभग्राहीमा ५ हजार ६ सय ५३ ले घर निर्माण सम्पन्न गरेका छन् । १० हजार एक सय ९० लाभग्राही रहेको गोरखा नगरपालिकामा ७ हजार ५ सय ४२ घर निर्माण सकेर तेस्रो किस्ता बुझेका छन् ।

सहिद लखन गाउँपालिकाका ७ हजार ६५ लाभग्राही रहेकोमा ४ हजार ७ सय ३० ले घर निर्माण सकेका छन् । ६७.९५ प्रतिशत पुनर्निर्माण सकिएको एकाइले जनाएको छ । सिरानचोक गाउँपालिकामा ६ हजार ८ सय ३४ लाभग्राहीमध्ये ४ हजार ७ सय २० ले घर निर्माण सकेका छन् । यहाँका केही वडाको पनि पुनर्निर्माण अन्तिम चरणमा पुगेको छ ।

मान्वुले ९३.४६, घ्याच्चोकले ९२.०५, गुम्दाले ९१.६५ र ताकुकोटले ९३.६६ प्रतिशत पुनर्निर्माण सकेका छन् । आरुचनौटेमा ४५.६२, सिर्दिबासमा ३८.२१, उहियाको ४७, दर्बुङको ४४ मकैसिङमा ४२ र केरौजाले ३६ प्रतिशत मात्र पुनर्निर्माण सकेका छन् ।

एक सय ७३ को किस्ता फिर्ता

पहिलो किस्ताको रकम बुझेका एक सय ७३ ले रकम फिर्ता गरेका छन् । ‘सरकारी अनुदान बुझेका केहीको घर संघसंस्थाको सहयोगमा पनि बनेका छन्, यस्ता लाभग्राहीले दोहोरो अनुदान लिन मिल्दैन,’ ढकालले भने । किस्ता फिर्ता गर्ने धेरैजसोले अन्यत्र बस्नयोग्य घर भएको कारण पेस गरेका छन् ।