शैलुङका किसानको माग बाह्रैमास सहज सडक

यहाँका धेरैजसो घरका पुरुष विदेशमा रहेकाले महिलाले खेतीपाती धानेका छन् । शैलुङ–८ मनगाउँकी शिवमाया कार्कीलाई चुनावी चहलपहलले छोएको छैन । कारण हो नेतृत्वप्रतिको असन्तुष्टि । झोर र मनगाउँ तरकारी र आलुको पकेट क्षेत्र हो । सडक गाडी चल्ने नहुँदा गएको बर्खामा उनका तरकारी बारीमै कुहियो । ‘भोट माग्न आउने बेलामा परिश्रमी किसानहरू भन्दै मक्ख पार्छन्,’ उनले भनिन्, ‘सडक वर्षैभरि सञ्चालन हुन्छ भनेर वाचा गर्छन्, तर खोलो तरेपछि लौरो बिर्सेझैं चटक्कै बिर्सने गरेका छन् ।’ सडक बाह्रै महिना गाडी चल्ने बनाइदिन आग्रह गरे पनि कतैबाट सुनुवाइ नभएको उनले गुनासो गरिन् ।

शैलुङ क्षेत्रका किसानले ३ लाखदेखि २० लाखसम्मका तरकारी फलाउँछन् । सडक, खानेपानी लगायतका पूर्वाधारको सुविधा नहुँदा किसान जहिल्यै गुनासो गर्छन् । मुडे–मेलुङ सडकको ट्र्याक खुलेको २५ वर्ष नाघिसकेको छ । तर हरेक वर्ष सडककै कारण कृषकले तरकारी बारीमा कुहाउने गरेका छन् । बल्लतल्ल ट्रक वर्षामा तरकारी बोक्न आउने गरेको मनगाउँकी लक्ष्मी श्रेष्ठले बताइन् । ‘मुख्य सिजनमा सडक हिलाम्मे भएर गाडी चल्दैन,’ उनले भनिन् ‘तरकारी बोक्न आएको गाडी पनि कतै फस्छ बल्लतल्ल आइपुगे फर्कनै नसकेर बाटैमा तरकारी फलिदिन्छ ।’ चुनावमा सडक कालोपत्र गर्ने भनेर आश्वासन दिएर भोट माग्छन् तर जितेपछि नेता कहिल्यै नफर्केको उनले बताइन् । ‘वर्षामा बजारमा लैजान नसक्दा मुला सबै बारीमै कुहियो,’ उनले भनिन्,‘ट्रकले लगेको मुला पनि गाडी फसेर बाटैमा फालिदियो ।’

मुडेदेखि तरकारीको पकेट क्षेत्र ढुंगेसम्म ५० करोड लागतमा २० किलोमिटर कालोपत्रे सडक निर्माणको ठेक्का लागेको ३ वर्ष बितिसक्दा पनि ४० प्रतिशत काम भएको छैन् । यहि सडक हुँदै झेर र मनगाउँ पुगिन्छ । ठेकेदारले सडक अलपत्र पार्दा कोही नेताले नबोलिदिएकोमा खिन्न छन् पूर्णबहादुर खड्का । सडक कालोपत्रे हुने भनेपछि निकै उत्साहित बनेको उनले बताए । ‘सडक कालोपत्रे हुने भएपछि सबै किसान खुबै उत्साहित थियौं,’ उनले भने, ‘तर ठेकेदारले सडक बिगारेर काम छाडिदियो, कोही चुक्क बोल्दैनन् ।’

हिउँदमा फलेका काउली–बन्दा लगायतका तरकारीले सडकका कारण ढुवानीमा ढिला भएकाले राम्रो भाउ नपाएको उनले बताए । तर धुलाम्मे सडकका कारण एक तिहाइ तरकारी नष्ट हुने गरेको उनको गुनासो छ । उनले भने ‘तरकारी पठाउन मात्रै होइन बिरामी परिहाले कसरी अस्पताल लैजाने भनेर चिन्ता हुन्छ ।’ असारबाट बन्द भएको सडक एक हप्ताअघिबाट उक्त क्षेत्रमा यात्रुवाहक बस संचालनमा आएको गंगा श्रेष्ठले बताइन् । ‘सडक बन्द भएको पाँच महिनापछि बल्ल गाडी आउन थाल्यो,’ उनले भनिन्, ‘हिजोआज बन्दा काउलीलगायतका तरकारी बजार लैजान पाएका छौं ।’

बोत्लेमा वाग्मती प्रदेशले शीत भण्डार बनाए पनि किसानका लागि प्रयोगमा आउन सकेको छैन । गाउँपालिकाको केन्द्र बाघखोरदेखि शैलुङको भैंसेसम्म थप २० किलोमिटर कालोपत्रे गर्न ठेक्का लागिसकेको छ । उक्त सडकले मेलुङ र रामेछापको शैलुङ दोरम्बा किसानलाई राहत हुनेछ । तर तरकारीको मुख्य पकेट क्षेत्रमा भने अझै पनि सडक भरपर्दो नभएकोमा किसाले गुनासो गरेका छन् ।

बजार पठाउन बारीमा काउली काट्दै गरेका मनगाउँका रामचन्द्र काफ्लेले भोट माग्दा गाउँसम्मै भरपर्दो सडक ल्याइदिने आश्वासन दिएर नेताहरुले अझै पुरा नगरेको गुनासो गरे । ‘वर्षाका बेला आलु घरमा थन्क्याउने ठाउँ हुँदैन, ठेकेदार सडकको कारण आउँदैन,’ उनले भने, ‘कोल्डस्टोर बनेको छ भनेर सुनेको छ, बोकेर लैजान सम्भावना नै छैन ।’ समयमा बजारमा तरकारीजन्य वस्तु पठाउन नसक्दा बर्सेनि भाउ नपाउने गरेको उनको गुनासो छ ।