जुनी फेर्दै साततले दरबार

‘बल्ल दरबारले जुनी फेर्ने भो,’ स्थानीय अर्जुन घिमिरेले भने, ‘ऐतिहासिक धरोहर यो वर्षाले लड्छ कि भन्ने चिन्ता लागेको थियो ।’ नुवाकोट दरबार स्क्वायरमा चीन सरकारको सहायतामा पहिलो चरणको परियोजनाले दरबार पुनर्निर्माण गर्न लागेको हो । ‘पुर्खाको चिनो मासिन्छ भनेर कराउँदा कराउँदा बल्ल थालनी भएको छ,’ स्थानीय सुरेन्द्रकुमार शाहीले भने ।

चार हिउँद र बर्खाले दरबारको पश्चिम मोहडाको छैटौं तलाबाट छानो झरेको छ भने पाँचौं तल्लादेखि गारो भत्किएका छन् । अहिले दरबारलाई फलामे टेको लगाइएको छ । ‘अब दरबारलाई जस्ताले छोपिएको छ,’ स्मारक संरक्षण तथा दरबार हेरचाह कार्यालयका प्रमुख अर्जुन फुँयालले भने, ‘अब भने दरबार लड्दैन । तराईका अग्राख काठ हालेर बनाउने भनेका छन् ।’

दरबारको भत्किएका ठाउँमा प्राविधिकले चिनो लगाउने र जोखिमयुक्त ठाउँमा टेको दिने कार्य गरेका छन् । बर्खा सकिएलगत्तै दरबारको माथिल्लो भागबाट काम सुरु गर्ने कार्यालय प्रमुख फुँयालले बताए । साततले दरबार रेक्ट्रोफिटिङ गरी पुनर्निर्माण गरिने भएको हो ।

त्यसका लागि चिनियाँ प्राविधिक टोली र नेपाली कामदार खटिएका छन् । राजा पृथ्वीनारायण शाहले १८१७ देखि १९ मा ललितपुरबाट कालिगढ झिकाएर दरबार बनाउन लगाएका थिए । सुरुमा नौतले भए पनि ०९० सालको भूकम्पले ७ तल्लामा सीमित भएको बूढापाकाको भनाइ छ । उनीहरू लिच्छविकालीन दरबार भएको दाबी गर्छन् ।

चीनले भूकम्पले क्षति पुर्‍याएका नुवाकोटका ७ वटा संरचनाको पुनर्निर्माण गर्दै छ । ती सम्पदामा साततले दरबार, लामपाटी, सेतो पाटी, विष्णु मन्दिर, नारायण मन्दिर, गारद घर, रंगमहल, तुलजा भवानी मन्दिर छन् । विष्णु र नारायण मन्दिरलाई एउटै प्याकेजबाट काम गर्ने भएको हो ।