१७.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १५७

खण्डहर बन्यो कारागार

कृष्ण थापा

नुवाकोट — जिल्लाको पुरानो राणाकालीन जेल भत्केर खण्डहर बनेको छ । जेलको भवनमाथिको जस्तापाता खिया लागेको छ । दायाँबायाँको गारो लडेको छ । भवनका निदाल, दलिन, थाम ढलेका छन् ।

हाल विदुर नगरपालिका २ स्थित कारागारका भत्किएका भवनमा झारपात र बुट्यान उम्रेका छन् । संरक्षण अभावमा कारागार जंगल जस्तै बनेको स्थानीय बताऊँछन् । ‘हेर्दैमा भुतबंगलाजस्तो भएको छ’ ईश्वर खड्काले भने, ‘सरोकारवाला निकायको बेवास्ताले भग्नावशेष भएको छ ।’


उनले यहाँ कारागार मात्र नभई थ्रुपै पुरानो वस्तु संरक्षण गर्न चासो हुनुपर्नेमा जोड दिए । पश्चिम १ नं. नुवाकोट, रसुवा धादिङको लागि उक्त कारागार राणा शासनको बेला निर्माण गरिएको थियो । पहिला नौतले हाल साततले दरबार नजिक मल्लकालीन कारागार थियो । उक्त मल्लकालीन कारागार शाहकाल हुदै राणा शासनसम्म थियो ।


पछि कारागार साँघुरो भएपछि राणाकालमै १९९८ सालमा टुडिखेलमुनि १ रोपनी २ आना २ पैसा ३ दाममा जग्गा लिएर निर्माण गरियो । त्यतिबेला पाइपको चलन नभएकाले पानी बोकेरै कैदीबन्दी खान्थे । साततले दरबार तलबाट पानी बोकेर कारागारमा ल्याउन गाह्रो भएपछि नजिकै पिउने पानी ल्याउन सजिलो हुने भएकाले उक्त टुडिखेलमुनि कारागार सारिएको स्थानीयको भनाई छ ।


नुवाकोटमा शाहकाल अघि नै मल्लकालमा कारागार भएको स्थानीयको भनाई छ । जघन्यराज्य विरुद्धको अपराधमा गरेमा तत्कालीन नौतले हाल साततले दरबारमा कैदीलाई ल्याएर राजा पृथ्वीनारायण शाह दण्ड दिने व्यवस्था गरेका थिए । दरबारको छैटौ तलामा राखेर दण्ड दिने गरेको स्थानीयको भनाई छ । नुवाकोट डाँडा साततले दरबार, गारद घर, रंगमहललगायत वरिपरिका दरबारबाट रहेको सरकारी कार्यालयहरू २०२८ सालमा ६ किमी तल विदुरमा सदरमुकाम सारियो ।


सबै सरकारी कार्यालय गएपनि उक्त कारागार सारिएको थिएन । राणाकालीन कारागारमा कैदीबन्दीलाई साँघुरो भएको भन्दै विनपा १ ढुंगेस्थित साविक कृषि विकास कार्यालयको जग्गा बनाउने मन्त्रीपरिषदले निर्णय गर्‍यो । ०६० सालमा ११ रोपनी भन्दा बढी जग्गा लिएर नयाँ कारागार बनाउन थालियो । ०६ भदौमा कैदीबन्दीलाई ढुंगेमा राख्न थालिएको हो ।


उक्त कारागार ५० कैदीबन्दीलाई भनेर बनाइएकोमा अहिले अहिले १ सय ५८ कैदीबन्दी छन् । विनपा ६ मा चण्डीपोखरीमा ७ हजार भन्दा बढी कैदीबन्दी राख्ने गरी राष्ट्रियस्तरको सुविधा सम्पन्न कारागार निर्माण भैरहेको छ ।

प्रकाशित : असार २, २०७६ ०७:२२
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?