सदरमुकाममा व्यापार घट्यो

‘व्यापार ३५ प्रतिशतको हाराहारीमा झरेको छ,’ अनुराग इन्टरप्राइजेज मन्थलीका सञ्चालक रामसुदिस साहले भने, ‘पहिलेको जस्तो व्यापार कुनै व्यवसायीले पनि गर्न सकेका छैनन्, बजारमा मानिसको चहलपहल भए पनि सामानको खरिद–बिक्री भने नगण्य हुने गरेको उनको अनुभव छ ।’

केही महिनायता आर्थिक मन्दीको संकट बैंक तथा वित्तीय संस्थाले भोगिरहेका छन् । मन्थलीमा सञ्चालित विभिन्न बैंक तथा वित्तीय संस्थाले लगानी रोकेका छन् । विगतमा लगानी गरेका ऋणीसँग रकम भुक्तानी माग गर्ने तर पुन: लगानी नगर्ने नीति बैंकले लिएका छन् । निजी क्षेत्रका बैंकमा आर्थिक अभावकै कारण व्यवसायीहरूले चाहेको बेला ऋण पाइरहेका छैनन् ।

बैंक मात्र हैन, नगदको कारोबार गर्ने मनी ट्रान्सफर र बिमा कम्पनीले पनि आफ्नो पहिलेको जस्तो ग्राहक पाएका छैनन् । ‘हाम्रो व्यवसाय पनि पहिलेको झैं छैन,’ आईएमई सेन्टर मन्थलीका सञ्चालक सुरेश उदासले भने । उनका अनुसार विदेशबाट रकम आए पनि आन्तरिक पैसा आदानप्रदानको काम भने घटेको छ । यसैगरी बिमा व्यवसायीले समेत लक्ष्य भेटाउन सकेका छैनन् । बिमा व्यवसायी विपिन भट्टराईले भने, ‘हामीलाई दिइएको टार्गेट पूरा गर्नै हम्मे परेको छ ।’

भूकम्पपछि अप्रत्याशित रूपमा व्यवसाय वृद्धि भएको थियो । व्यवसायीले लगानी पनि वृद्धि गरेका थिए । त्यो बेला हरेक क्षेत्रमा व्यवसाय चुलिएको थियो । हार्डवेयर पसलले रातिसम्म सामान बेच्थे । भूकम्पपीडितहरू बैंकमा अनुदानको किस्ता झिक्न आउँदा लजको व्यापार उच्च थियो । बजारमा खुद्रा सामान त्यत्तिकै बिक्री हुन्थ्यो । मन्थलीका व्यवसायी रमेश तामाङ भन्छन्, ‘अहिले सुनसान छ, अलिअलि भूकम्पपीडित आउँदै छन् र थोरै भए पनि व्यापार चलेको छ ।’

रामेछाप उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष श्याम थापाका अनुसार भूकम्पपछिको पुनर्निर्माणको काम सकिन लाग्दा व्यवसायमा गिरावट देखिएको हो । सडक सुविधाहरू गाउँमा पुगेकाले गाउँमै सामान पाइने र मूल्य पनि उस्तै भएकाले सदरमुकामको कारोबारमा मन्दी आएको हुन सक्ने संघका अध्यक्ष थापाले भने । मन्थलीमा दर्जनभन्दा बढी ठूला लगानीका होटल तथा लजमा पनि पहिलेको झैं पाहुना छैनन् । प्राय: कोठा नपाउने मन्थली बजारका लजहरू बिरलै भरिन्छन् ।

जेएस होटल सञ्चालक गणेश थपलिया भन्छन्, ‘लजका कोठाहरू भरिन छाडेको धेरै भयो ।’ नाम चलेका जीएस, पाहुनाघर, एसएस इभरग्रिन जस्ता होटलको तुलनामा अन्यको व्यापार घर भाडा तिर्न पनि हम्मे पर्ने खालको छ । मन्थलीमा भाडा महँगो छ, व्यापार नभएकाले भाडा तिर्न पनि मुस्किल हुन थालेको एक व्यवसायीले बताए ।