कहाँ छन् साढे तीन सय महिला र बालबालिका ?

दुवैका चार वर्ष पुग्दै गरेका एक/एक छोरी छन् । राई र थिङ घरमा बच्चा छाडेर बेपत्ता भएका छन् । राईका पति नेपाल प्रहरी र थिङका पति रोजगारीका लागि साढे १ वर्षदेखि कतार छन् । बुहारीहरू घर फर्केनन् भनेर दुवैका ससुराले खोजीका लागि जिल्ला प्रहरी कार्यालय हेटौंडाको महिला सेलमा असार १३ गते निवेदन दिएका छन ।

राईगाउँको मात्र होइन, मकवानपुरगढी गाउँपालिका–८ बुढीचौरकी २४ वर्षीया विवाहित जानुका विक पनि बेपत्ता भएको दुई महिना भइसक्यो । उनका पतिले उनलाई अहिलेसम्म फेला पार्न सकेका छैनन् ।

प्रहरीलाई खोजबिन गरिदिन पनि निवेदन दिएका छन् । पति श्याम विक विदेशबाट फर्केको दिनदेखि पत्नीको खोजबिनमा जुटिरहेका छन् । मलेसियाबाट पति विक काठमाडौं ओर्लेकै दिनदेखि जानुका घरबाट बेपत्ता भएकी हुन् । घरका सासूससुरालाई काठमाडौंमा पति लिन जान लागेको भनेर उनी घरबाट निस्केकी थिइन् ।

उनी पतिलाई स्वागत गर्न पनि पुगिनन् र घर पनि फर्किइनन् । २ र ४ वर्षका दुई छोरालाई छाडेर उनी बेपत्ता भएकी हुन् । पतिले विदेशबाट पठाएको सबै पैसा कुम्ल्याएर उनी बेपत्ता भएकी हुन् ।

मकवानपुरको कैलाश गाउँपालिका—३ कालिकाटारकी १९ वर्षीया सुनीता मोक्तान विदेश जान्छु भनेर हिँडेको ५ महिना भइसकेको छ, अहिलेसम्म अत्तोपत्तो छैन । ‘विदेशमा गएर हराएको हो कि, अन्त कतै गएको हो अहिलेसम्म अत्तोपत्तो छैन,’ बाबु दुर्गाबहादुर मोक्तानले भने । छोरीको खोजबिन गरिदिन जिल्ला प्रहरी कार्यालय हेटौंडामा निवेदन दिएका छन् ।

वैदेशिक रोजगारीका निम्ति साढे एक वर्षअघि कतार पुगेका मकवानपुरगढी सुकौराका अर्जुन भ्लोनकी पनि पत्नी चार महिना घरबाट बेपत्ता भएकी छन् । आव ०७४/०७५ को असार महिनामा मात्र विवाहित २२ सहित ३१ जना महिला बेपत्ता भएका छन् । यसैगरी मनहरी गाउँपालिका ७ रमनटारका २ बालिका र एक बालक असारको ८ गतेदेखि हराएका छन् ।

घरबाट मनहरी बजार घुम्न आएका तीन बालबालिका अहिलेसम्म घर फर्केका छैनन् । बालिकाकी आमा सुन्तली विकले १३ वर्षीया छोरी हराएकाले खोजी गरिदिन अनुरोध गर्दै तस्बिरसहित निवेदन दिएकी छन् । असार महिनामा मात्र मकवानपुरका १० बालिकासहित १२ बालबालिका हराएको महिला सेलले जनाएको छ । गत आवमा मकवानपुरका १ सय ५१ जना विवाहितसहित २ सय ४२ महिला हराएका छन् । ६८ बालिकासहित १ सय ११ बालबालिका बेपत्ता भएका छन । हराएकामध्ये २ सय ७ महिला र १ सय ५ वालबालिका फेला परेको प्रहरी नायब उपरीक्षक एवं प्रवक्ता नरेशकुमार सिंहले बताए ।

मकवानपुरामा आव ०७४/०७५ मा महिला र बालबालिका गरेर ३ सय ५३ जना बेपत्ता भएका थिए । तीमध्ये ४१ जनाको हालसम्म अत्तोपत्तो छैन । आव ०७३/०७४ मा १ सय ८२ जना महिला र ६९ जना बालबालिका हराएका थिए । तीमध्ये ४९ जना महिला र १८ जना बालबालिका मात्र फेला परे । १ सय ८४ बेपत्ता भएका थिए । गत आवमा ३ सय ५३ मध्ये ३ सय १२ जना फेला परेका छन् ।

आव ०७२/०७३ मा महिला र बालबालिका गरेर १ सय ६३ जना बेपत्ता भए । महिला र बालबालिका बेपत्ता हुने क्रम बढ्दो छ । तीमध्ये ७८ जना मात्र फेला परेका थिए । ८५ बेपत्ता भएका थिए । ‘महिला र बालबालिका बेपत्ता हुने क्रम बढ्दो छ,’ बालबालिकाका क्षेत्रमा काम गर्दै आएका प्रकाश खतिवडाले भने, ‘महिला र बालबािलकालाई कता लगेर बेपत्ता पार्छन् पत्ता लगाउन मुस्किल परेको छ ।’ आव ०७०/०७१ मा ४५ जना महिलासहित ८० जना मात्र बेपत्ता भएका थिए ।

तीमध्ये ४३ जना फेला परेका थिए । ३७ जना बेपत्ता भएका थिए । बेपत्ताको संख्या बर्सेनि बढ्दै छ । ‘प्रहरी कार्यालय हेटौंडाको सूचीमा बेपत्ता भनिएकाहरू पनि घरमा आइसकेका होलान् तर कार्यालयलाई जानकारी नदिएका कारणले हराउनेको सूची धेरै देखिएको हो,’ प्रहरी नायब उपरीक्षक सिंहले भने ।

हराइएका वा बेपत्ता पारिएका बालबालिका भारतको सर्कस र महिलाहरू अवैध ढंंगले विदेश पुर्‍याइएका हुन सक्ने माइती नेपाल मकवानपुरकी प्रमुख माया लामाले बताइन् । उनले भनिन्, ‘महिलाहरूलाई विभिन्न ढंगले विदेशमा पुर्‍याएर बिक्री गर्ने गरेका छन् ।’ विगतमा विवाह गरेर भारतमा लगेर पुरुषले बिक्री गर्थे भने अहिले वैदेशिक रोजगारीका नाममा बिक्री गरेका छन् । ‘मानव बेचबिखनको स्वरूप अहिले बदलिएको छ,’ उनले भनिन्, ‘महिला र बालबालिका बेपत्ता हुने क्रम बढेको छ तर एकाधमात्र फेला पर्छन् ।’

पहिला मानव बेचबिखन कार्यमा पुरुषमात्र संलग्न हुन्थे, अहिले महिला पनि सक्रिय हुन लागेका छन् । महिलाहरू विशेषगरी महिलाकै सम्पर्क र पहलमा बिक्री भएका छन् ।