नेपाली बजारमा भारतीय गोलभेंडा

मूल्यको हिसाबले नेपालीभन्दा भारतीय गोलभेंडा सस्तो हुने गरेको छ, जसका कारण नेपाली उत्पादनले बजार पाउनै मुस्किल भएको छ । जिल्लाका उत्तरी क्षेत्रका किसान अहिले गोलभेंडाको बोट जोगाउन विषादी छर्न, पाकेको टिप्न र बजारसम्म पुर्‍याउन व्यस्त छन् । यस वर्ष प्रतिकूल मौसमका कारण किसानको अपेक्षाअनुसार गोलभेंडा उत्पादन हुन सकेको छैन । उत्पादित गोलभेंडाले पनि बजार नपाउँदा लगानी नउठ्ने हो कि भन्ने चिन्तामा किसान छन् ।

दुई बिघामा गोलभेंडा खेती गरेका हरिवन नगरपालिका–२ अत्रौलीका किसान सुरेन्द्र मण्डलले शीतबाट बोट जोगाउन निकै खर्च परेको बताए । त्यसअनुसारको उत्पादन हुन नसकेको बताउँदै उनले बजारमा भारतीय गोलभेंडाले स्थान पाउँदा आफूहरू मारमा परेको सुनाए । अत्रौलीकै अर्जुन महतोले २ बिघामा गोलभेंडा लगाएका छन् । उनले सुरुवातमा प्रतिक्रेट १ हजार ५ सयदेखि १ हजार ८ सय रुपैयाँसम्ममा बिक्री गरेको गोलभेंडाको मूल्य यो साता न्यून मूल्यमा झरेको बताए । भारतबाट गोलभेंडा आएपछि ५ सय रुपैयाँमा झरेको उनले गुनासो पोखे । ‘गोलभेंडाको मूल्य नझर्ने हैन, उत्पादन वृद्घि भएपछि आफैं कम हुन्छ, तर यहाँ त किसानको उत्पादन चाहे जति निक्लन नसकेका बेला भारतीय गोलभेंडाले मूल्य घटाइदियो ।’ महतोका अनुसार भारतीय किसानले राज्यबाट विभिन्न किसिमका अनुदान पाउँछन्, जसले लागत कम हुन्छ ।

अर्का किसान माधव गिरीले मल, बीउ र खेत खन्न खर्च बढे पनि मूल्य निरन्तर ओरालो लाग्दा समस्यामा परेको दुःखेसो पोखे । उनले यस वर्ष शीतलहरबाट जोगाउन पनि विषादीमा निकै खर्च ब्यहोर्नुपरेको बताए । गिरीले ५ बिघामा गोलभेंडाको खेती गरेका छन् । ‘उत्पादन कम भएका बेला राम्रो मूल्य हुन्छ, त्यसमा पनि भारतीय गोलभेंडाले बजार खाइदिन्छ,’ उनले भने ।

गोलभेंडा उत्पादनमा अग्रणी सर्लाहीमा हजारौं किसान यो खेतीमा छन् । मुख्य सिजनमा दैनिक एक सय टनभन्दा बढी उत्पादन हुने गोलभेंडाको मूल्य घट्दा जनजीविकामै असर पर्छ । गोलभेंडा उत्पादनको अन्तिमसम्ममा पनि बजार भाउ नपाउँदा किसानलाई ठूलो क्षति ब्यहोर्नुपरेको छ । लालबन्दी, नवलपुर, सासापुर र अत्रौलीबाट दैनिक करिब एक दर्जन ट्रकमा गोलभेंडा देशका प्रमुख सहरमा बिक्रीका लागि जान्छन् । यहाँको गोलभेडाको बढी खपत काठमाडौंमा हुन्छ । काठमाडौंमा पनि भाउ घटेको हो ।