१७.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १६०

ग्यासी फायर प्लान्ट अलपत्र

विद्युत् उपभोग गरेभन्दा उठ्ने रकम तेब्बर खर्च हुन थालेपछि बन्द गरेको व्यवस्थापकको भनाइ
शिव पुरी

रौतहट — स्थानीय तहले आर्थिक सहयोगमा चासो नदेखाएपछि गुजरा नगरपालिका–३ स्थित सिम्री गाउँमा स्थापित विद्युत् निकाल्ने ग्यासी फायर प्लान्ट सञ्चालनमा आउन सकेको छैन । लामो समयदेखि बन्द प्लान्टका उपकरणहरू कबाड बन्दै गएका छन् । नगरपालिकाले आफ्नो स्वामित्वमा राखेर प्लान्ट सञ्चालन गर्नुपर्ने स्थानीयले माग गरेका छन् ।

झारपात र काठ बालेर विद्युत् निकाल्ने प्लान्ट ६ वर्षदेखि बन्द छ । सिम्री गाउँका सय घरधुरीलाई विद्युत् आपूर्ति गर्दै आएको प्लान्ट आर्थिक अभावले बन्द भएको हो । २०६९ सालमा स्थापना गरिएको प्लान्ट सञ्चालनमा पछिल्लो समय आर्थिक अभाव भएको प्लान्ट व्यवस्थापक रामबहादुर लामाले बताए । ‘स्थानीय तहले प्लान्ट सञ्चालनमा चासो देखाउनुपर्ने हो । तर वास्ता नै गरेन,’ उनले भने, ‘अब रकमको जोहो नभएसम्म सञ्चालनमा आउने छाँट छैन ।’

नगरपालिकालाई प्लान्ट सञ्चालनमा पहल गर्न स्थानीयले भनेका थिए । विद्युत् प्राधिरणको लाइन बिस्तार भइसकेकाले नगरपालिका लगानी गर्नबाट पन्छिएको हो । प्लान्ट सञ्चालन हुँदा गाउँका सय घरमा विद्युत् सप्लाई गर्दै आएको थियो । सञ्चालनका लागि आर्थिक अभाव हुन थालेपछि बन्द भएको व्यवस्थापक लामाले सुनाए । लामाका अनुसार सय घरमा विद्युत् दिँदा ५ देखि १५ हजारसम्म रकम संकलन हुन्थ्यो । प्रतिमहिना ५० हजारभन्दा माथि आन्तरिक खर्च हुने हुँदा आर्थिक भार थेग्न नसकेपछि बन्द गर्नुपरेको हो । ३ सय घरधुरी रहेको सिम्रीमा एक सयले मात्र प्लान्टको विद्युत् उपभोग गरेका थिए । बाँकीले पछि जडान गर्ने तयारीमा थिए । तर विद्युत् प्राधिकरणले पोल गाडेर सेवा दिन थालेपछि प्लान्टको बत्ती उपभोग गर्न छाडेका हुन् ।

वैकल्पिक ऊर्जा प्रवर्द्धन केन्द्र, तत्कालीन जिल्ला विकास समिति, साविक कनकपुर गाविस र नमस्ते सामुदायिक वनका उपभोक्ता समितिको आर्थिक सहयोगमा झारपात र काठ बालेर बिजुली निकाल्ने प्लान्ट स्थापना गरिएको थियो । सिंगो गाउँलाई विद्युत् सेवा दिन उद्देश्यले प्लान्ट जडान गरिएको हो । करिब ४० लाखको लागतमा २० केभीको विद्युत् उत्पादन हुने ग्यासीफायर स्थापनापछि स्थानीय खुसी थिए । प्लान्टबाट निस्कने विद्युत् जडानका लागि सामुदायिक वनले नै तार खरिद गरिदिएको थियो ।

प्लान्टको मुख्य डब्बामा दाउरा टुक्र्याएर राख्नुपर्छ । त्यसपछि आगो सल्काइन्छ । आगोको ज्वाला निस्केन भने जेनेरेटर चलाउनुपर्छ । त्यसले आगोको राप बढाउँछ र ग्यास निकाल्छ । केही समय झारपात राखेर चलाएको थियो । पछि दाउराबाट ग्यास निकाली विद्युत् उत्पादन गरिएको हो । एक टायर दाउराले ४/५ दिनसम्म चल्थ्यो । प्लान्ट सुचारु गर्दा दाउरा, मोबिल, पेट्रोल, डिजेलजस्ता चिजको आवश्यक पर्ने हुँदा आर्थिक संकटले खरिद गर्न नसके पछि बन्द गरिएको व्यवस्थापक लामाले बताए । सफलतापूर्वक सञ्चालनमा आएको भए यही ग्यासबाट २४ केभीए विद्यत् उत्पादन हुने लामाले सुनाए । महिनाको ३० हजारभन्दा बढी जेनेरेटरमा इन्धन खर्च हुन्थ्यो । त्यस्तै १ जना प्राविधिक र २ जना दाउरा राख्ने सहयोगी राखिएको थियो । उनीहरूले १५ हजारका दरले तलब माग्न थालेपछि समस्या आएको थियो । विद्युत् उपभोग गरेभन्दा उठ्ने रकम तेब्बर खर्च हुन थालेपछि धान्न नसक्ने अवस्था आएर बन्द गरेको व्यवस्थापकको भनाइ छ ।

नगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत विनोद जैसवालले प्लान्ट सञ्चालन गर्न नगरपालिकाले कुनै बजेट नछुट्याएको बताए । ‘अब दाउरा, झारपात राखेर प्लान्ट सञ्चालन गरेर काम छैन,’ उनले भने, ‘घरघरमा विद्युत् प्राधिकरणले बत्तीको सुविधा दिएको छ । अब प्लान्टको बिजुली कसैले उपभोग गर्दैनन् ।’ केही समय सामुदायिक वनको आम्दानीले प्लान्ट सञ्चालन गरेको थियो । गाउँका स्थानीयलाई विद्युत् उपभोग गरेबापत प्रतियुनिट १० रुपैयाँका दरले रकम लिने गरिएको थियो । पछि प्राधिकरणले गाउँमा विद्युत् आपूर्ति गरेपछि ग्यास प्लान्टको बत्ती कसैले पनि प्रयोग गरेनन् । अब सरकारी खर्चबाट प्लान्ट सञ्चालन गरी सस्तो मूल्यमा विद्युत् उपभोग गर्न दिनुपर्ने स्थानीयको माग छ ।

प्रकाशित : श्रावण १०, २०७८ ०९:४७
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?