१८ पालिका, दुई दमकल

त्यहाँबाट आगलागी भएको स्थलमा दमकल आउन झन्डै एक घण्टा बढी समय लाग्थ्यो । ‘आगो फैलिनबाट रोक्न सक्ने अवस्था नै रहेन,’ धरमपुर प्रहरी चौकीका सई नागेन्द्र यादवले भने, ‘क्षणभरमै तीनवटै घर जलेर नष्ट भयो । पशु चौपाया मरे ।’ उनको भनाइमा दमकल तत्कालै नआउने भएकाले बोलाइएन । आगलागीमा कपन सहनी, दिनेश सहनी र रामचन्द्र सहनीको घर जल्यो ।

दुई वर्षअघि चन्द्रपुर–६ स्थित कृष्ण विकको घरमा आगलागी हुँदा समयमै चन्द्रपुरको दमकल नपुगेपछि ठूलो क्षति बेहोर्नुपर्‍यो । एउटा दमकलले आगो नियन्त्रणमा लिन नसकेपछि गौरबाट समेत मगाउनुपरेको थियो । जिल्ला प्रहरी कार्यालय गौरको तथ्यांकअनुसार गत वर्ष १ सय ३५ स्थानमा आगलागी हुँदा ७२ वटा घर जलेर नष्ट भए । ५६ वटा पशु गोठ जले । १ जनाको मृत्यु भयो भने १० घाइते भए । ४४ चौपाया मरे ।

अहिले आगलागी हुने क्रम बढेको छ । सुक्खा मौसम र हावाहुरी चलिरहेकाले तराई–मधेसका बस्तीमा एकैछिनमा आगो सल्किन्छ । तर, स्थानीय तहसँग आगलागी रोक्न दमकल छैन । पालिकाका प्रमुख, उपप्रमुख र अन्य पदाधिकारीबीच आफू चढ्ने महँगो गाडी खरिद गर्न होडबाजी हुने गरेको छ । तर, बस्तीलाई आगलागीबाट जोगाउन दमकल किन्न भने उनीहरूले चासो देखाएका छैनन् ।

गरुडा इलाकामा दुई महिनाभित्र ४ वटा आगलागीका घटना भए । त्यहाँ पनि दमकलकै समस्या परेको गरुडाका उपप्रमुख रंगिलादेवी जैसवालले बताइन् । ‘दमकल किन्न भनेकै हो । मेयरलाई चासो नै छैन,’ उनले भनिन् । रौतहटका गौर र चन्द्रपुरबाहेक १६ स्थानीय तहसँग दमकल छैन ।

रौतहटमा आगलागी हुँदा अहिले पनि दुईवटा दमकलकै भर पर्नुपर्ने प्रमुख जिल्ला अधिकारी इन्द्रदेव यादवले बताए । ‘मैले अधिकांश नगरपालिकाका मेयरलाई दमकल किन्न अनुरोध गर्दै आएको छु,’ उनले भने, ‘किन चासो नदेखाएको हो बुझ्छु ।’ विपद् व्यवस्थापनको छलफल कार्यक्रममा पनि प्रजिअ यादवले पायक पर्ने पालिकाहरू मिलेर दमकल किन्न आग्रह गरेका छन् । गरुडा, समनपुर, कटहरिया, विजयपुरलगायत बीच भागका नगरपालिका मिलेर दमकल किन्नुपर्ने प्रजिअ यादवले सुझाव दिए ।

गरुडाले दुई वर्षअघि गौर नगरपालिकाको दमकल प्रयोग गर्न ल्याएको थियो । तर इन्जिनमा खराबी आएर मर्मत गर्न छाडेपछि कबाडजस्तै थन्किएको छ । रौतहटको पश्चिम विजयपुर, पूर्वी समनपुर, धरमपुरलगायतको क्षेत्रमा आगलागी भए भगवान् भरोसामा बस्नुपर्ने स्थिति रहेको स्थानीय बताउँछन् । ईशनाथ नगरपालिका–६ का वडा सदस्य गृषनन्दन सिंहले यता आगलागी भए गौर वा चन्द्रनिगाहपुरबाट दमकल बोलाउनुपर्ने सुनाए ।

‘त्यहाँबाट दमकल आउन्जेलमा घर जलेर सखाप भइसकेको हुन्छ,’ उनले भने, ‘नगरपालिकालाई दमकल किन्ने पहल गरौं भनेको हो । तर कुनै सुनुवाइ भएको छैन ।’ गरुडा नगरपालिकाले एक वर्षअघि प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको गरुडा सभाका बेला दमकल किन्न माग गर्दै ज्ञापनपत्र बुझाएको थियो । प्रधानमन्त्री ओलीले उसैबेला स्थानीय तह मिलेर किन्नुपर्ने भनेका थिए ।

देवाही बोनाहीका नगरपालिकाका प्रमुख धर्मेन्द्र पटेलले आगामी आर्थिक वर्षमा दमकल खरिद गर्ने योजना बनाएको बताए । ‘दमकल नभएका कारण आगलागी नियन्त्रणमा गाह्रो भएको छ । आगामी आर्थिक वर्षमा नगर परिषद्बाट पास गराई दमकल किन्ने तयारीमा छौं ।’ गुजरा नगरपालिकाका प्रमुख सन्तलाल चौधरीले २/३ वटा नगरपालिका मिलेर दमकल खरिद गर्न पाए सहज हुने बताए । यसका लागि छलफल गरिरहेको उनको भनाइ छ ।

यस्तै, गढीमाई नगरपालिकाका प्रमुख श्यामनन्दन यादवले आफू निर्वाचित भएको वर्षमा नै दमकल किन्ने योजना बनाएको बताए । ‘तर, विकासलाई बढी जोड दिन खोजेकाले दमकल खरिद गर्न बजेट अपुग भएर खरिद गर्न पाएनौं,’ उनले भने, ‘यसपालि खरिद गर्ने सोच बनाएका छौं ।’