चिसोमा दलित परिवार भोकै
(सिरहा) — घरमा डोजर चलेपछि त्रिपालमुनि चिसो काटिरहेका सिरहा नगरपालिका–६ बसबिट्टाका सुकुम्बासी परिवार दुई दिनयताको वर्षाले भात पकाउन नपाउँदा भोकभोकै परेका छन् । जसोतसो ओत लागे पनि त्रिपालभित्रै पानी पसेपछि उनीहरूको चुलो जलेको छैन ।
‘पानी परिरहेकाले दुई दिनदेखि खाना पकाएका छैनौं,’ काखे छोरीलाई दुध चुसाईरहेकी कारी महराले भनिन् ‘पानी दर्किएको दर्कियै छ, चिउरा–मुरही खाएर धानिएका छौं ।’ फुको चिउरा चपाउन नसक्दा बच्चा र वृद्धवृद्धालाई समस्या छ ।
थातथलो उजाडिएपछि पीडित परिवारलाई नगरपालिकाले एक थान त्रिपाल, एक थान म्याट, तीनवटा कम्बल, ५० किलोग्राम चामल, डेढ किलो दाल, नुन, तेल, चिउरा, मुरही र ५ क्विन्टल दाउरा उपलब्ध गराएको थियो ।
नगरपालिकाले उपलब्ध गराएको चामलसमेत सकिएको पीडितले गुनासो पोखे । बस्तीमा विभिन्न संघसंस्थाका व्यक्ति चिल्लो गाडी चढेर आए पनि राहत नपाएको उनीहरू बताउँछन् । पानी परेर चिसो बढेपछि ६ परिवार झन् बिचल्लीमा परेका छन् । ‘त्रिपालले समेत पानी थेग्न छाडेको छ,’ महराले भनिन्, ‘अझै पानी परिरहे बाँच्ने आशा मारेका छौं ।’
त्रिपालमा बस्दै आएका ७० वर्षीय रामजी महरा थलिएका छन् । ‘चिसो झन् बढेपछि श्वास फेर्न गाह्रो हुन्छ,’ उनले भने, ‘थातथलो पनि उजाडियो, चिसोले त्रिपालमैं मरिन्छ जस्तो लाग्न थालेको छ ।’
राति त्रिपालमै स्यालले दु:ख दिने गरेको उनीहरूले सुनाए । एकै त्रिपालमुनि कारीका दुई छोरीसहित ६ जनाको परिवार कोचिन बाध्य छ । घर उजाडिएका सबैजसो परिवारले मजदुरीमा खटेर गुजारा चलाउँदै आएका थिए ।
‘रातभर शीतले छपक्कै ढाक्दा चिसो सहिनसक्नु हुन्छ,’ रिझो महराले भनिन्, ‘लालाबाला यही चिसोले लैजान्छ कि भन्ने पीरले रातभर निद्रा पर्दैन ।’ त्रिपालमा बिछ्यौना भनेको पराल मात्र छ । रिझोका चार सन्तान र पति त्यहीँ बस्छन् ।
सिरहा नगरपालिका–१ का दामोदर प्रधानांगले आफ्ना बाजे लालबहादुरले मन्दिरलाई दिएको जग्गा अतिक्रमण गरी घर बनाएको भन्दै गत पुस ६ गते रामजी महरा, रामवृक्ष, रिझो, फूल्चो, समतौलिया, नीलम महरालाई त्यहाँबाट हटाएका थिए । घरमा डोजर चलाइएपछि उनीहरूले नजिकैको आँपबगैचामा आश्रय लिएका छन् । बाबुबाजेको पालादेखि बस्दै आएको जग्गाबाट उठिबास भएपछि कहाँ गएर बस्ने भन्ने पिरलो भएको उनीहरूले दुखेसो पोखे ।
अतिक्रमित जग्गा खाली गर्न पटकपटक सूचना दिए पनि अटेर गरेपछि अदालतको फैसला अनुसार घर भत्काएको जग्गाधनी प्रधानांगको भनाइ छ । उनका अनुसार बाजे लालबहादुरले सय वर्ष पहिला नै राधाकृष्ण मन्दिरका नाममा नीजि गुठी बनाएर कित्ता नम्बर २६८ देखि २७२ सम्म करिब चार बिघा जग्गा राखेका थिए । त्यसमध्ये एक कट्ठा उनीहरूले अतिक्रमण गरेको र पटकपटक हट्न भन्दा पनि नमानेपछि अदालत गएको प्रधानांगको भनाइ छ ।
जिल्ला अदालत सिरहाले ती घरटहरा हटाउने फैसला गरेको थियो । घर भत्काउन समय माग्दा पुलिससहित आएर जबरजस्ती डोजर लगाइएको पीडितको गुनासो छ ।
प्रकाशित : पुस २०, २०७६ १२:२९