सोलुखुम्बु — विकट खुम्बु क्षेत्रमा अवस्थित खुम्जुङ सामुदायिक मावि जिल्लाकै नमूना विद्यालय मानिन्छ । समुद्री सतहबाट ३ हजार ७ सय ५० मिटर उचाइमा रहेको यस विद्यालयमा अंग्रेजी माध्यमबाट पढाइ हुन्छ । सगरमाथा आरोही सर एडमन्ड हिलारीले सन् १९६१ मा हिलारी स्कुलका नाममा स्थापना गरेको उक्त विद्यालयलाई खुम्जुङ माविको नामले चिनिन्छ ।

विद्यालयमा सुविधासम्पन्न छात्रावास, फराकिलो खेल मैदान, पुस्तकालय, कम्प्युटर ल्याब र विज्ञान प्रयोगशाला छन् । हिमालयन ट्रस्ट नेपाललगायत दातृ निकायले उक्त विद्यालयको गुणस्तरमा सहयोग गरेका छन् । ‘यहाँ तल्लो सबै कक्षामा सबै विषय अंग्रेजी माध्यमबाट पढाइरहेका छौं,’ विद्यालयका प्रधानाध्यापक ङवाङ दोर्जी राईले भने । २०७० देखि यहाँ पूर्ण रूपमा अंग्रेजी भाषामा पढाउन थालिएको हो । ‘अंग्रेजी माध्यम भन्नेबित्तिकै बोर्डिङले मात्रै पढाउन सक्छ भन्ने भ्रम यो सामुदायिक स्कुलले ताडेको छ,’ प्रअले भने, ‘शिक्षकको कडा मिहिनेतले स्तरीय पढाइ गराउन सकेका छौं ।’ उक्त विद्यालय तत्कालीन एसएलसीदेखि हालको एसईईमा समेत जिल्ला प्रथम हुँदै आइरहेको छ । दुर्गम क्षेत्रको उत्कृष्ट विद्यालयको रुपमा सन् २०१६ मा शिक्षा मन्त्रालयलये नगद १ लाखसहित उक्त विद्यालयलाई पुरस्कृतसमेत गरेको छ ।

विकट क्षेत्रको यो विद्यालयमा २ सय ९३ जना विद्यार्थी नियमित विद्यालय जान्छन् । ‘विद्यार्थीको प्रमुख आकर्षण अंग्रेजी माध्यमको पढाइ, कम्प्युटर शिक्षा र प्रयोगशाला हुन्,’ सामाजिक विषयकी शिक्षिका लीलाकेशरी राईले भनिन् । ‘शेर्पा समुदायका बालबालिकाबाहेक महाकुलुङ, सोताङदेखि टाढाका गाउँबाट समेत अध्ययनका लागि आउँछन्,’ प्रअ राईले भने । १३ शिक्षकको मात्रै सरकारी दरबन्दी रहेको उक्त विद्यालयमा निजी क्षेत्र, हिमालयन ट्रस्ट र गाउँपालिकाले पनि शिक्षकहरूको व्यवस्था गरेका छन् ।

यो विद्यालयले स्तरवृद्धि गरेसँगै गुणस्तरीय शिक्षाकै लागि सहर जानुपर्ने स्थानीयको बाध्यता पनि हटेको छ । ‘यहींको पढाइ राम्रो छ, माविसम्मको अध्ययन यहीं गर्छु,’ कक्षा ९ का फुर्वातेन्जिङ शेर्पाले भने । अभिभावक पनि गाउँमै बालबच्चालाई आधुनिक र प्रविधियुक्त शिक्षा पढाउन पाउँदा मक्ख छन् । ‘यहाँ प्राविधिक ज्ञान दिइन्छ । कम्प्युटर, विज्ञानमा पनि हाम्रा बच्चाहरू तगडा छन्,’ अभिभावक पासाङ शेर्पाले भने ।