१९.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १७०

हडतालको तयारीमा चिया श्रमिक

ज्याला वृद्धि गर्न श्रमिकको माग, श्रम ऐन व्यावहारिक नभएको उद्योगीको भनाइ
अर्जुन राजवंशी

बिर्तामोड — श्रम ऐनअनुसार ज्याला वृद्धि नभएको भन्दै चिया श्रमिकहरूले आगामी चैतदेखि बगानमा हडताल गर्ने बताएका छन् । प्रत्येक दुई/दुई वर्षमा चिया श्रमिकको ज्याला वृद्धि गर्नुपर्ने श्रम ऐन–२०७४ को प्रावधानअनुरूप चालु वर्षको साउनदेखि उनीहरूको ज्याला वृद्धि हुनुपर्ने थियो । तर, कोभिडलगायत विविध कारण देखाउँदै उद्योगीले श्रमिकको ज्याला वृद्धि गरेका छैनन् । ज्याला वृद्धिको माग गर्दै उनीहरूले गत असोजमा लिखित पत्रमार्फत उद्योगीको ध्यानाकर्षण गराएका थिए । 

हडतालको तयारीमा चिया श्रमिक

‘तर, कुनै सुनुवाइ भएको छैन’ नेपाल चिया बगान श्रमिक संघका केन्द्रीय अध्यक्ष दीपक तामाङले भने, ‘त्यसैले बगानमा हडताल गर्ने तयारीमा छौं ।’ चिया बगानका श्रमिकले अहिले दैनिक ४ सय ३५ रुपैयाँ ज्याला पाउँदै आएका छन् । यसअघि उनीहरूले ज्याला वृद्धि तथा ऐन कार्यान्वयनको माग गर्दै २०७५ चैत १७ देखि २०७६ वैशाख ३० सम्म चिया इतिहासमै लामो समयको आन्दोलन गरेका थिए । ४४ दिनसम्म चलेको उक्त आन्दोलनले चिया क्षेत्र ठप्प बनेपछि नेपाल चिया उत्पादक संघ र आन्दोलनरत ट्रेड युनियनबीच तीनबुँदे सहमति भएको थियो ।

मुलुकमा २७ हजार ५ सय हेक्टर क्षेत्रफलमा चिया खेती गरिन्छ । झापामा १० हजार ५ सय क्षेत्रफलमा चिया खेती हुने गरेको राष्ट्रिय चिया तथा कफी विकास बोर्ड क्षेत्रीय कार्यालय बिर्तामोडका प्रमुख इन्द्र अधिकारीले जानकारी दिए । चिया क्षेत्रमा करिब ७० हजार जनशक्तिले प्रत्यक्ष रोजगारी पाएको उनको दाबी छ । देशभर वार्षिक करिब २ करोड ८० लाख किलोग्रामभन्दा बढी तयारी चिया उत्पादन हुन्छ । झापामा मात्र १ करोड ८२ लाख तयारी चिया उत्पादन हुन्छ । उत्पादितमध्ये करिब ५० प्रतिशत चिया मात्र आन्तरिक बजारमा खपत हुने गरेको बोर्डको दाबी छ । चिया निर्यातबाट बर्सेनि ३ अर्ब ८० करोड विदेशी मुद्रा आर्जन हुने गरेको बोर्डले जनाएको छ । देशमा उत्पादित चियामध्ये ९८ प्रतिशत प्रदेश १ मा हुने गरेको अधिकारीले जानकारी दिए ।

चिया उत्पादन गर्ने ३० वडा अर्थोडक्स र ३८ वटा सीटीसी गरी ६८ वटा ठूला चिया उद्योग छन् । १ सय ५० भन्दा बढी साना अर्थोडक्स प्रशोधन उद्योग सञ्चालनमा छन् । नेपालभर १ सय ६० भन्दा बढी चिया बगान छन् । १५ हजारभन्दा बढी साना किसानले चिया खेती गर्ने गरेको तथ्यांक छ । चिया उद्योगीहरूले भने श्रम ऐन व्यावहारिक नभएको प्रतिक्रिया दिएका छन् । उक्त ऐनअनुसार श्रमिकलाई सेवा सुविधा दिन सक्ने अवस्थामा चिया उद्योग नरहेको उनीहरूको तर्क छ । चिया क्षेत्रमा छुट्टै चिया श्रम ऐन लागू गर्नुपर्ने चिया उत्पादक संघका केन्द्रीय अध्यक्ष सुरेश मित्तलले जानकारी दिए । उनले ज्याला वृद्धिको माग गर्दै श्रमिकले आन्दोलन गर्ने भनी दिएको चेतावनीप्रति आफ्नो ध्यानाकर्षण भएको बताए । उक्त विषयमा ट्रेड युनियनहरूसँग फागुन पहिलो साता वार्तामा बस्ने उनले बताए ।

प्रकाशित : माघ २४, २०७९ ०७:२८
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा बारम्बार परीक्षार्थीको उत्तरपुस्तिका हराउने गरेको छ। यसको समाधान कसरी हुन्छ?