फेरिएको किनमेल

पछिल्लो समय भने बजारको स्वरूपमा परिवर्तन आएको छ । सहरमा सानाठूला सपिङ मल खुल्ने क्रम जारी छ । ग्राहकको सुविधालाई लक्ष्य गर्दै सबथोक उपलब्ध हुने आकर्षक भौतिक संरचना बनेका छन् । पूर्वका सहरमा पनि त्यो क्रम बढेकै छ ।

सिनेमा हल, लिफ्ट, एसीसम्मको सुविधालाई ख्याल गर्दै संरचनामा धेरै खर्चसमेत गरिएका छन् । साना मार्टसमेत सहरका प्रत्येक चोकमा देख्न पाइन्छ । ठूला डिपार्टमेन्ट स्टोर भने मुख्य सहर केन्द्रित छन् । सपिङ सेन्टर खुल्ने क्रमसँगै पूर्वमा समेत किनमेल गर्ने परम्परामा परिवर्तन भएको छ । ग्राहक पनि विभिन्न पसल खोजी गर्नुभन्दा एउटै छातामुनि सबै सामान खरिद गर्न रुचाउँछन् ।

पूर्वमा गोरखा डिपार्टमेन्ट स्टोरले किनमेल गर्ने शैलीमा परिवर्तन ल्याएको इतिहास छ । ठूला सहरमा समेत गोरखाअघि कुनै पनि ठूला डिपार्टमेन्ट सञ्चालनमा थिएनन् । ०५६ मा गोरखा सञ्चालनमा आउँदा अचम्म मानिन्थ्यो । डिपार्टमेन्ट प्रवेश गर्दा पैसा तिर्नुपर्छ भन्ने समय थियो, त्यही अवस्थामा बलराम आचार्यले डिपार्टमेन्ट स्टोर सुरु गरेका थिए । आचार्य पुराना दिन सम्झन्छन्, ‘पूर्वमा डिपार्टमेन्ट सुरु गर्ने सोच बनाउँदा पैसा धेरै भएको भन्थे, डिपार्टमेन्टको समय आएको छैन भनेर सुझाव दिन्थे । तर हामीले भने मानिसको आवश्यकता बुझेर सुरु गरेका थियौं ।’

मोलमोलाइ गर्नु नपर्ने हँॅदासमेत ग्राहक यसतर्फ आकर्षित हुँदै गएका छन् । जीवनशैलीमा परिवर्तन आएसँगै डिपार्टमेन्ट स्टोरको क्रेजसमेत बढेको छ । सामान खरिद मात्र होइन, खानपिन, खेल, सिनेमाको समेत रमाइलो लिनसमेत सर्वसाधारण डिपार्टमेन्ट स्टोर एवं सपिङ मल जाने गरेका छन् ।

इटहरीकी स्मिता राईले गोरखा डिपार्टमेन्टमा सपिङ गर्न थालेको एक दशकभन्दा बढी भयो । बिना बार्गेनिङ उचित मूल्यमा किनमेल गर्न पाइने भएकाले डिपार्टमेन्ट स्टोर जाने गरेको बताउँछिन् । भन्छिन्, ‘डिपार्टमेन्टमा सामान सोधिरहनुपर्दैन, आवश्यकताअनुसार उचित मूल्यमा किन्न पाइन्छ, ग्रोसरी आइटम बजारभाउभन्दा सस्तो पनि छ ।’

तरकारीबाहेक सबै सामानमा २ प्रतिशत छुट पाइने भएकाले नियमित रूपमा गोरखा पुग्ने उनको भनाइ छ । धरानकी लीलादेवी गुरुङले समेत गोरखा सुरु भएयता डिपार्टमेन्टबाटै सामान खरिद गर्दै आएकी छन् । बिदाको समयमा सामान खरिद गर्न इटहरी पुग्ने गर्थिन् । पछिल्लो समय भने धरानमा बराह डिपार्टमेन्ट, भाटभाटेनी, सेल्सबेरी जस्ता सपिङ सेन्टर सञ्चालनमा आएका छन् । त्यसैले धरानका डिपार्टमेन्ट स्टोरबाट सामान खरिद गर्ने गरेको उनी बताउँछिन् । भन्छिन्, ‘डिपार्टमेन्ट स्टोरमा नपाइएको सामान मात्र बाहिरबाट किन्छु, बाहिर खुद्रा पसलभन्दा सस्तो पनि छ,’ उनले भनिन् ।

इटहरीको मुटु मुख्य चोकमा गोरखा डिपार्टमेन्ट स्टोर रहेको हुँदा उपभोक्तालाई ओहोरदोहोर गर्न सजिलो छ । २ कट्ठा ६ धुरमा रहेको यो डिपार्टमेन्ट एसीयुक्त छ । पार्किङका लागि भने असुविधा छ । ‘पार्किङको असुविधालाई दृष्टिगत गरी ग्राउन्ड फ्लोरलाई पार्किङ बनाउने अथवा अन्डरग्राउन्डमा लिफ्ट सिस्टम हाल्ने भन्ने विषयमा छलफल गरिरहेका छौं,’ डिपार्टमेन्ट स्टोरका म्यानेजर श्रीप्रसाद गौतमले भने ।

सेन्टरमा २ वटा लिफ्ट छन् । ग्राउन्ड फ्लोरमा ग्रोसरी आइटम राखिएको छ । स्टोरमा खाद्यान्न, लत्ताकपडा, इलेक्ट्रोनिक्स, सागसब्जी, कस्मेटिक, जुत्ताचप्पल, बच्चाका सामान, होटल र बेकरी छन् । साततले सपिङ मलको रेस्टुराँमा बसेर पहाड, तराईका फाँटको मनमोहक दृश्यावलोकन गर्न सकिन्छ ।

भाडाको कोठामा सुरु गरिएको स्टोर आज विराटचोक, पथरी र दमकमा समेत शाखा विस्तार गर्न सफल भएको छ । यसले पनि डिपार्टमेन्टको क्रेज बढ्दै गएको तथ्य देखाउँछ । चार वटा आउटलेट गरी हाल गोरखामा १ हजार ४ सय कर्मचारी छन् । जसमध्ये ८० प्रतिशत महिला कर्मचारी छन् ।

भारतका पर्यटकले समेत डिपार्टमेन्ट स्टोरमा सपिङ गर्ने गरेका छन् । प्रतिदिन ८ हजार ग्राहक स्टोरमा आउँछन् । डिपार्टमेन्ट स्टोर सञ्चालनमा आएपछि सामानको मूल्यमा समेत सन्तुलन आएको छ । उचित मूल्यमा गुणस्तरीय सामान पाइने हुँदा स्टोरको लोकप्रियता चुलिँदै गएको छ ।

किनमेलका लागि साथै मनोरन्जनका लागि विराटनगरको भाटभाटेनी सुपरमार्केट लोकप्रिय छ । चार वर्षअघि स्थापना भएको मार्केट ६ तलाको छ । यो मार्केट एसीका साथै सीसीटीभीको निगरानीमा छ । यस स्टोरमा सिनेमा हलसमेत छ ।

यस स्टोरमा कपडा, ग्रोसरी, इलेक्ट्रोनिक, पिज्जा बार, कस्मेटिक, गार्मेन्टको कपडा रिजनेवल मूल्यमा खरिद गर्न सकिने बताइएको छ । सामान्य मूल्यदेखि ब्रान्डेड कपडा, जुत्ता, ब्याग, सुटकेस आदि सामग्री उपलब्ध हुन्छ । अन्य मार्केटसरह चाडपर्वमा छुटको व्यवस्था छ । यो शाखाको क्षेत्रफल १८ हजार स्क्वायर फिट क्षेत्रफलमा फैलिएको छ । यस मार्केटमा ग्राउन्ड फ्लोरदेखि माथिल्लो तलासम्म इलेक्ट्रिक भर्‍याङ छ । पार्किङको पर्याप्त सुविधा भएको कारण किनमेलका लागि उत्कृष्ट स्टोरका रूपमा परिचित छ ।

पूर्वमा डिपार्टमेन्ट कल्चर बढेको उद्योग वाणिज्य संघ प्रदेश १ का अध्यक्ष टीकाराज ढकालले बताए । यसले सपिङ गर्ने संस्कृति बढावा दिएको उनको बुझाइ छ । स्वदेशमा उत्पादित वस्तुको प्रवर्द्धन गर्नमा समेत डिपार्टमेन्ट स्टोरले सघाउ पुगेको उनको भनाइ छ । हाल पूर्वमा १ सय ५० सानाठूला स्टोर सञ्चालनमा छन् । पूर्वका सहरमा लिफ्ट चढेर सपिङ गर्ने संस्कृति भित्रिएको छ । दैनिक उपभोग्य सामग्री खरिद गर्न अन्य सहर जानुपर्ने बाध्यता टरेको छ । सपिङ सेन्टरले ग्राहकलाई होम डेलिभरी जस्ता सेवासमेत विस्तार गरेका छन् ।