अन्तरदेशीय व्यापारमा सकस

सोही दिन पश्चिमबाट पूर्व आएका दुई भारतीय गाडी रोक्ने क्रममा सशस्त्र प्रहरीले चालकलाई दुर्व्यवहार गरेको थियो । सवारी नियन्त्रण र चालकमाथिको दुर्व्यवहारपछि भारतीय नाका पानीटंकीमा ३१ भदौको अपराह्न भारतीय चालकले नेपाली मालवाहक ट्रक र तेलका ट्र्यांकर प्रवेशमा अवरोध खडा गरे । ‘करिब ४० वटा इन्धनका ट्यांकर, अन्य मालवाहक ट्रक र कन्टेनर नाकामा रोकियो’, मेची भन्सार प्रमुख केशव ओलीले भने, ‘राजस्वको अनावश्यक गतिविधिले अन्तरसीमा व्यापारमै समस्या हुने सम्भावना बढेको छ ।’

राजस्वले पक्राउ गरेका भारतीय गाडी छाड्न झापाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी छवि रिजाल, मेची भन्सार र प्रहरीको समन्वयमा अनुरोध गर्ने भनिए पछि भारतीय चालकले अवरोध हटाएका थिए । राजस्वले शनिबार चार वटै गाडी छाडेको थियो । लाखौंको तरकारी गाडीमै कुहिएको व्यापारी बाबुराम बस्नेतले जनाए ।

राजस्व, भन्सार र सशस्त्र प्रहरीबीच तालमेल नहुँदा अन्तर्देशीय व्यापारमै समस्या उत्पन्न हुन सुरु भएको छ । यी घटना पछि दुवै देशका व्यवसायी चिन्तित देखिएका छन् । स्थानीय व्यवसायी बाबुराम बस्नेतले भने, ‘नेपाली गाडी भारत जानै रोक्ने र भारतबाट आएकालाई पनि प्रवेशमा अवरोध पुर्‍याउने घटनाले दुई देशको व्यापार र सम्बन्ध बिग्रिने सम्भावना देखिएको छ ।’ उनले राजस्व अनुसन्धानकै अत्याचारका कारण समस्या जटिल बनेको दाबी गरे ।

मेची भन्सारका एक कर्मचारीले नकलबन्दा र तिरिङ नाकाबाट महिनादेखि कपडाको तस्करी जारी भए पनि राजस्व अनुसन्धान, सशस्त्र, नेपाल प्रहरी जस्ता निकाय मूकदर्शक बनेको आरोप लगाए । ती नाकाबाट दैनिक ५ करोड रुपैयाँ बढीको कपडा तस्करी भइरहेको छ । राजस्व अनुसन्धान, प्रदेशका दुवै प्रहरी प्रमुखलाई ‘सेटिङ’ गरेको एक कपडा कारोबारीले जानकारी दिए । ३२ असारमा पूर्वपश्चिम राजमार्गको सशस्त्र प्रहरी चेकपोस्टले ५ लाख २१ हजार भारुसहित पाँच भारतीय यात्रीलाई नियन्त्रणमा लिएपछि राजस्व नियन्त्रणको जिम्मेवारीमा रहेका यी निकायबीच टसल सुरु भएको हो ।

त्यसअघि लालीगुराँस नामको एक व्यापारिक फर्मले प्रज्ञापन पत्र नक्कली बनाएर कर छली गर्न खोजेको आशंकामा सशस्त्रले त्यही चेकपोष्टबाट तीन ट्रक नियन्त्रणमा लिएको थियो । त्यो घटनामा सशस्त्रले भन्सारले ‘सेटिङ’ मा गाडी छाडेको आरोप लगाएको थियो । तर, वास्तविकता अर्कै रहेको भन्सार प्रमुख ओलीको जिकिर छ । ओलीले भने, ‘उक्त फर्मले नक्कली प्रज्ञापनपत्र बनाएको रहेछ ।’

यतिबेला भन्सार तिरेर पश्चिमतिर हिँडेका अधिकांश गाडीप्रति राजस्व र सशस्त्र प्रहरी बलले निगरानी गर्छन् । जसका कारण मेची भन्सारको राजस्व असुलीमा प्रत्यक्ष असर पुगेको भन्सारको भनाइ छ । ‘मेची भन्सारको कारोबार लगभग शून्य नै छ भन्दा पनि हुन्छ,’ प्रमुख ओलीले भने, ‘यो नाका प्रयोग गर्न व्यापारी डराउन थालेका छन् ।’ राजस्व असुली इन्धनले थेगेको थियो । त्यसमा पनि भारतीय अवरोध सुरु भएको छ । ‘अनावश्यक सास्ती र आतंकले यो रुटबाट व्यापारीले सामान मगाउनै छाडे,’ उनले भने । उच्च अदालतको आदेशमा जोरसिमलको चेकपोस्ट हटेपछि सशस्त्रले पूर्वाग्रही बनेको आरोप भन्सारको छ ।

यो चेकपोस्टले दैनिक १० लाख रुपैयाँ असुली गर्दै आएको थियो । चेकपोस्ट हटे पछि सशस्त्रले चलाउँदै आएको ‘लाइन’ बिग्रिएको र उनीहरू तिल्मिलाएको आरोप भन्सारको छ । ‘भन्सार प्रमुखकै पहलमा चेकपोस्ट हट्यो भन्ने सशस्त्रको बुझाइले तस्करी नियन्त्रणमा समस्या भइरहेको छ, राजस्वको स्टन्टले थप समस्या उत्पन्न गरेको छ,’ उनले भने ।