‘होमो लुजोनेन्सिस’ भेटियो

केही हात र खुट्टाका हाड, तिघ्राको हाड अनि ७ वटा दाँत उक्त गुफामा भेटिएको छ । भेटिएका सम्पूर्ण हाड मसिना अनि साना थिए, जसले ती मानिस पक्कै गान्टा रहेको भन्ने बुझाउँछ । कार्बन डेटिङ गर्दा उक्त मानव लगभग ५०–६० हजार वर्षअघि उक्त आइल्यान्डमा रहेको कुरा पनि सार्वजनिक भएको छ । सन् २००४ मा वैज्ञानिकहरूले यस्तै प्रकृतिको अर्को गान्टे मानव प्रजातिको उत्खनन गरेका थिए । होमो फ्लुरोएन्सिस जसलाई अहिले ‘हभिट मानव’ भनी चिनिन्छ । प्राकृतिक स्रोत अनि खानेकुराको अभावमा विभिन्न आइल्यान्डमा बसोबास गर्ने यी मानव प्रजाति गान्टा भएको हुनसक्ने पनि दाबी छ । लुजोनेन्सिसका दाँतहरूमा प्राचीन तथा आधुनिक मानव दाँतको मिश्रण पाइएको छ । अहिलेसम्म भेटिएका अन्य मानव प्रजातिमा यस्तो मिश्रण पाइएको थिएन ।
अफ्रिकाबाट होमो इरेक्टस मानव बसाइँ सर्दै दक्षिण एसियामा पुगेको र आइल्यान्डको वातवरण अनुसार परिवर्तित भएको हुनसक्ने दाबी गरिएको छ । ककुजोनेन्सिसको खुट्टाको बुढी औंलाको हाड अलिक घुमेको छ, जुन आधुनिक मानिस (होमो सेपिएन्स) मा एकदम सिधा छ । घुमाउरो हाड भएको रुख चढ्ने अर्को मानव प्रजाति अस्ट्रेलोपिथेकसमा पनि रहेको पाइएको थियो, जुन अफ्रिकाको होमो इरेक्टसको पनि पुर्खा थिए । जसरी विभिन्न प्रजातिका बाँदर, कुकुर अहिले संसारका विभिन्न भागमा पाइन्छन्, त्यसरी नै ५० हजार वर्षअघि होमो सेपिएन्स, होमो निएन्डर्थलेन्सिस, होमो फ्लुओरेन्सिस, होमो लुजोनेन्सिस, होमो डेनिसोभ्यान्स जस्ता विभिन्न प्रजातिका मानव पनि पाइने रहेछन् ।
– सौगात बोलखे, पनौती–२, काभ्रे