कांग्रेसको अबको कार्यभार

यतिखेर जनअपेक्षा पूरा गर्ने जिम्मेवारी पनि कांग्रेसको काँधमा छ । २०१५ सालमा प्रधानमन्त्री निर्वाचित भएपछि बीपी कोइरालाले १५ वर्षभित्र हरेक नेपालीलाई आफूजस्तै मध्यमवर्गीय परिवारमा रूपान्तरण गर्ने अठोट लिनुभएको थियो । बीपीको उक्त अठोट तथा दीर्घकालीन सोचलाई सफल बनाउन र लोकतान्त्रिक समाजवादलाई सार्थक तुल्याउन आज कांग्रेसको भूमिका अपरिहार्य छ । २०४६ पछि कांग्रेस नेतृत्वका सरकारहरूले आर्थिक उदारीकरणका माध्यमबाट अर्थतन्त्रलाई एउटा बलियो जगमा उभ्याए पनि बेरोजगारी, असमानता र भेदभावजस्ता समस्या यथावत् छन् । हरेक तहका नागरिकका समस्या अद्यापि विकराल छन् । यसतर्फ पार्टीले दीर्घकालीन रणनीति र कार्ययोजना तर्जुमा गर्नुपर्ने आवश्यकता छ ।

अब मुलुकमा छिट्टै स्थानीय चुनाव हुँदै छ । संघीय र प्रदेश चुनाव पनि सन्निकट छन् । ती चुनावमा कांग्रेसले आगामी ५ वर्षका लागि मात्रै हैन, बीपीको अठोट सम्झिएर १५ वर्षको नेपालको विकासको खाका प्रस्तुत गर्नुपर्छ, देशको सामाजिक, आर्थिक रूपान्तरणको कार्यदिशा तय गर्नुपर्छ । जनताले पार्टीहरूको परीक्षा लिन गैरहेको यो बेला कांग्रेसले आफूलाई अब्बल साबित गर्नुपर्नेछ, अहिले पार्टी यही अवसर र चुनौतीको डिलमा उभिएको छ । कतिपय कम्युनिस्ट पार्टीहरूमा देखिएको सर्वसत्तावादी सोचलाई भत्काउन र समावेशी लोकतन्त्रलाई सफल बनाउन पनि कांग्रेसले आफ्नो भूमिका खेल्नुपर्ने बेला छ । यस्तै, बदलिँदो अन्तर्राष्ट्रिय परिस्थितिमा कांग्रेसले मात्रै देशलाई केन्द्रमा राखेर सन्तुलित विदेश नीति सञ्चालन गर्न सक्छ भन्ने प्रमाणित गर्ने चुनौती पनि छ । समयसापेक्ष विदेश नीति तयार पारेर मुलुकको सार्वभौमिकता र स्वतन्त्र अस्तित्वको रक्षाका निम्ति पार्टी जुट्नुपर्नेछ ।

यी सबै कार्यभारका निम्ति कांग्रेसलाई देशभर जागरुक र रूपान्तरित गर्दै लैजानुपर्ने आवश्यकता छ । जिल्ला–जिल्लाका कांग्रेसजनलाई संगठित, क्रियाशील र जनमुखी बनाउन जरुरी छ । आज समाज रूपान्तरणका लागि कांग्रेसीजन एकजुटको विकल्प छैन । नत्र, कांग्रेसले अहिले पाइरहेको स्वर्णिम मौका त्यसै खेर जान सक्छ । त्यसो हुन नदिन संविधान निर्माणाको नेतृत्व लिएको पार्टीले यसको सफल कार्यान्वयन गर्ने पनि उत्तिकै भूमिका खेल्नुपर्छ । संवैधानिक व्यवस्था अनुसार मुलुकका तीनै तहका निर्वाचन पूरा गराउनुपर्छ । आवधिक निर्वाचन यथासमयमै गराएर जनतालाई लोकतन्त्रको अनुभूति दिलाउनुपर्छ । यी चुनावी अभियानहरूमा पार्टी कार्यकर्ताहरू एक ढिक्का भई अग्रसर हुनुपर्छ, र जनताको मन जितेर देशलाई उज्यालो बाटोमा डोर्‍याउने स्वर्णिम मौका कांग्रेसले गुमाउनु हुन्न । कम्युनिस्ट पार्टीहरूले आफू सत्तासीन भएका बेला संविधानलाई लत्याएर र प्रजातन्त्रलाई कुल्चिएर अघि बढेकाले ‘कम्युनिस्ट ह्याङओभर’ बाट मुलुकलाई मुक्ति दिलाउन पनि कांग्रेसको रणनीतिक भूमिका आवश्यक छ ।

नेपाली कांग्रेस यतिबेला नयाँ विधान अनुसार नयाँ संरचनामा छ । टोल एकाइदेखि केन्द्रीय समितिसम्म पार्टीको आन्तरिक जीवन समावेशी बनेको छ । यद्यपि, पार्टीभित्रका केही स्वार्थी समूहका गतिविधि संगठनलाई कमजोर बनाउने दिशामा छन्, जन दुःखद कुरा हो । पार्टीको मूल ध्येयविपरीत राष्ट्रियताको भावना क्षय हुँदै गएको, लोकतान्त्रिक समाजवाद नारामा मात्रै सीमित हुँदै गएको जस्तो देखिएकाले मूल नेतृत्वले सोही अनुसार रणनीति तत्काल बनाउनुपर्ने देखिएको छ । युवाहरूको ध्यान तात्कालिक घटनाहरूमा बढी छ, जसले सिद्धान्त र विचार अलप हुने खतरा छ । पछिल्लो समय गाउँ–सहरका नयाँ पुस्ताले कांग्रेसको विचार र दर्शनबारे जानकारी पाउन सकेका छैनन् । बीपीले प्रतिपादन गरेको प्रजातान्त्रिक समाजवादको बारेमा युवापुस्ता प्रशिक्षित हुने मौका पाएका छैनन् । उनीहरूलाई प्रशिक्षण जरुरी छ । नेपाललाई लोकतान्त्रिक समाजवादतर्फ उन्मुख गराउने जिम्मेवारी बमोजिम कांग्रेसले अब आफ्नो एजेन्डा, नेतृत्व र संगठन बलियो बनाउनुपर्छ । त्यसका लागि नीति तथा विधान अधिवेशन गर्न जरुरी छ । अब कांग्रेसलाई कमजोर हुने छुट छैन ।