आततायी आतंक

एउटै उपमहाद्वीपमा भएका हामी नेपाली मात्र होइन, संसारभरका मानिस भावविह्वल बने । मानवताको त्यान्द्रो समातेर श्रीलंकासित जोडिए । शोकमा डुबेका श्रीलंकावासीको वेदनालाई आफ्नो पनि बनाए ।

तीन दशक लामो गृहयुद्धबाट थिलोथिलो बनेको श्रीलंकालाई अर्को ठूलो चोट लागेको छ । तमिल विद्रोहीहरूको पृथकतावादी युद्ध सकिएको एक दशकयताको सबैभन्दा बीभत्स घटना हो यो । क्रिस्चियन धर्मावलम्बीहरूको महत्त्वपूर्ण दिन ‘इस्टर सन्डे’ पारेर चर्च र होटलहरू विस्फोट गराइएको छ । नियोजित रूपमा भएको शृंखलाबद्ध विस्फोटमा करिब ३ सय जनाले ज्यान गुमाए । पाँच सयभन्दा बढी घाइते छन् । मृत्यु हुनेमा केही विदेशीसमेत छन् ।

प्रहरीले आतंकवादी घटना हुन सक्ने सुइँको पहिल्यै पाएको रहेछ । दुई साताअघि प्रहरी प्रमुखले उच्च पदस्थहरूलाई सुरक्षा सतर्कता अपनाउन भनेका पनि रहेछन् । तर कहाँ कस्तो आक्रमण हुन्छ भनेर ठम्याउन चुक्यो प्रहरी । सोमबार साँझसम्म २९० भन्दा बढीको मृत्यु र ५०० भन्दा बढी घाइते भइसकेको यो घटनाको जिम्मेवारी भने कसैले लिइसकेको छैन । अधिकांश विस्फोट आत्मघाती आक्रमणकारीले गराएको सरकारी दाबी छ । घटनासँग सम्बन्धित भएको आशंकामा २४ जना पक्राउ परेका छन् । विस्फोटपछि सरकारले देशभर कर्फ्यु लगायो । सोमबार पनि कोलम्बोमा सन्नाटा थियो । पसलहरू बन्द थिए । चकमन्न सडकहरूमा सेना र प्रहरी मात्र तैनाथ थिए । राष्ट्रपति मैत्रिपाला सिरिसेनाले सर्वोच्च अदालतका पूर्वन्यायाधीशको संयोजकत्वमा तीन सदस्यीय छानबिन समिति गठन गरेका छन् ।

जसले गराएको भए पनि यो घटना मानव सभ्यताकै विरुद्धमा छ । लोकतन्त्रमा हिंसा वर्जित छ । विस्फोटका लागि छानिएको दिन र घटनास्थलले यसमा कुनै समुदायप्रति अत्यधिक घृणाको छनक देखिन्छ । जुनसुकै जाति, धर्म र समुदायप्रतिको अति घृणा कुनै पनि लोकतान्त्रिक समाजमा स्वीकार्य छैन । विस्फोट गराउनेहरूको घोषित उद्देश्य थाहा भइसकेको छैन । निहितार्थ भने बुझ्न गाह्रो छैन– निर्दोषहरूको जीवन सिध्याउने, समाजमा आतंक सल्काउने । एकअर्कामा विभाजनको बिउ रोप्ने । सरकारलाई अप्ठ्यारो पार्ने, नागरिकको अमनचयन खोस्ने, ढुक्कले बाँच्ने वातावरण कसैलाई नदिने ।

जुनसुकै तर्क र बहानाले यस्ता आतंकवादी घटनाको औचित्य पुष्टि हुँदैन । कुनै पनि विभाजनकारी कुरामा अतिविश्वास आफैंमा अतिवाद हो । त्यसले डोर्‍याउने आतंकवादसम्मै हो । हरेक अतिवादी दृष्टिकोणले मलजल गर्ने हिंसा र आतंकलाई नै हो । यो पाठ विश्वभरका लागि हो, किनकि आतंकवादको कुनै सिमाना हुँदैन । बेलायती अनलाइन मिडिया इन्डिपेन्डेन्टले सम्पादकीयमा लेखेझैं यो घटना विश्व आतंकवादबाट अझै मुक्त छैन भन्ने दह्रो प्रमाण हो ।

तमिल विद्रोहीहरूलाई रक्तपातपूर्ण दमनमार्फत निमिट्यान्न पारे पनि श्रीलंकामा हिंसाका छिटपुट घटनाहरू भई नै रहेका थिए । बहुसंख्यक बौद्ध धर्मावलम्बीहरूको निसानामा अल्पसंख्यक मुस्लिम पर्दै आएका थिए । केही पहिले मुस्लिमहरूको समूहले एक बौद्धमार्गीलाई पिटेपछि बदलामा यस्ता घटना बढेका थिए । अल्पसंख्यकविरुद्ध आक्रमण बढेपछि एक वर्षअघि सरकारले संकटकाल नै लगाएको थियो ।

राजनीतिक रूपमा पनि यो टापु मुलुक स्थिर छैन । गत अक्टोबरमा मात्रै संवैधानिक संकट निम्तिएको थियो । राष्ट्रपति मैत्रिपाला सिरिसेनाले संसदीय सर्वोच्चतालाई चुनौती दिँदै रनिल विक्रमासिंघेलाई अपदस्थ गरी महिन्दा राजपाक्षेलाई प्रधानमन्त्री बनाए । सर्वोच्च अदालतले उक्त कदमलाई अवैध घोषणा गरेर उक्त संकट टारिदियो । बहुल समाजमा यस्ता मतभेदहरू हुन्छन्, ध्रुवीकरणको हद शत्रुतापूर्ण तहमा हुनुहुँदैन ।

कतिपयले अहिलेको विस्फोट चरमपन्थी मुस्लिमहरूले गराएको आशंका गरेका छन् । शान्तिकामी मुस्लिमहरू यो घटनाबाट उत्तिकै दुःखी छन् । मुस्लिम काउन्सिल अफ श्रीलंकाले धार्मिक र जातीय विभाजन ल्याउन विध्वंसकारी तत्वले आक्रमण गराएको जनाएको छ । विस्फोटमा संलग्न जोसुकै भए पनि आतंकवादीको कुनै धर्म हुँदैन न कुनै जात/सम्प्रदाय हुन्छ । त्यसैले यसलाई लिएर अबका दिनमा बदलाका घटनाहरू हुनुहुँदैन । नत्र बदलाले स्वभावतः अर्को बदला निम्त्याउने भएकाले यो अन्त्यहीन शृंखला हुन जानेछ ।

हृदयविदारक घटनापछिको यो पलमा श्रीलंकाली समाजका सबै तह र तप्काका नेतृत्वले एकताको सन्देश दिन सक्नुपर्छ । के राजनीतिज्ञ, के नागरिक अगुवा, सबैले आम मानिसहरूलाई ढाडस दिनुपर्छ । भय र आतंक हटाउन सुरक्षा व्यवस्था सुदृढ बनाउनुपर्छ । सर्वसाधारणको जिन्दगी लयमा फर्काउन र नागरिक स्वतन्त्रता कायम राख्न सबै एकजुट हुनुपर्छ । गौतम बुद्धको विश्व सन्देश शान्ति हो । आस गरौं, बौद्ध धर्मावलम्बीको बाहुल्य भएको श्रीलंकामा चाँडै शान्ति आउनेछ ।