भनसुनबेगर काम कहिले ?

पुलिसलाई खबर गर्नुपर्‍यो या अख्तियारलाई भन्नुपर्‍यो भनेर सरसल्लाह गर्‍यौँ । बुझ्दै जाँदा यस्तो काम गर्ने मान्छेका नाइके कैयौंपल्ट पक्राउ परेका रहेछन् र एक–दुई दिनमै छुटिहाल्दा रहेछन् । ‘उजुरीले के हुन्छ, कारबाही गर्न सक्नुपर्‍यो नि !’ एक जनाले प्याच्च भने ।

फाइल तयार पारेर अन्तिम हस्ताक्षरका लागि सम्बन्धित कर्मचारीकहाँ गयौं । एउटा हाकिमको पछाडि तीन, चारजना आसेपासे हुँदारहेछन् । हाम्रो फाइल हेरेर सिधै ‘आज ढिलो भइसक्यो, भोलि आउनुस्’ भनियो । हामी खिस्रिक्क पर्‍यौं । अर्को दिन आउन गाह्रो थियो । किन्ने र बेच्ने दुवै उपस्थित हुनुपथ्र्यो । सबैजना अलमल्ल उभिएका थियौं । त्यही बेला एकजना कर्मचारीले हाम्रै गाउँले बोली बोलिरहेको सुनेँ । हत्त न पत्त फाइल बोकेर उनको टेबुलमा गएँ र गाउँकै भाषामा हस्ताक्षर गरिदिन याचना गरेँ । नभन्दै तीन मिनेटमा हाम्रो काम सकियो ।

मालपोत लगायत धेरै सरकारी कार्यालयमा लोकसेवा पास गरी आएका सरकारी तलब बुझ्ने कर्मचारीहरू हुँदाहुँदै बिचौलिया र लेखनदासलाई किन र कसको आदेशमा काम गर्न दिइन्छ ?

मेरो एकजना भाइ नेपाल आर्मीको सेकेन्ड लेफ्टिनेन्टको परीक्षा दिन काठमाडौं आयो । राम्रोसँग तयारी गर्‍यो । शारीरिक क्षमता, लिखित जाँच सजिलै पास गर्‍यो । अन्तर्वार्तामा अनुत्तीर्ण भयो । त्यही क्रम तीन चोटीसम्म चल्यो । उसले कसैलाई भनसुन गराएको थिएन ।

ठगी, भ्रष्टाचारका घटना प्राय: सबैतिर छ । भनसुन, चिनजान बिना काम हुँदैन । यातायात कार्यालयमा नियमानुसार शुल्क तिरेर लाइसेन्स बनाउन खोज्नेहरू घन्टौं लाइनमा उभिन बाध्य हुन्छन् । अतिरिक्त पैसा बुझाएर चोर बाटोबाट लाइसेन्स बनाउनेहरू लाइनमा बस्नै पर्दैन । भाडाका गाडी एक, दुई रुपैयाँ सजिलै फिर्ता गर्न मान्दैनन् । एउटै स्टपमा उत्रिँदा पनि भाडादर समान छैन । कसैले अलि ठूलो देखिने बच्चालाई काखमा बोक्दा भाडा लिँदैन भने कसैले जता राखे पनि भाडा लाग्छ भन्छन् ।

आर्मी, पुलिसका ठूला पोष्टमा हुनेहरूका श्रीमान, श्रीमतीका छुट्टै सरकारी गाडीसहित गाडी चालक हुन्छन् । घरमा काम गर्न कम्तीमा एकजना पुलिस या आर्मी खटिएका हुन्छन् ।

भनिन्छ, मान्छेका तीनवटा शत्रु रोग, ऋण र मुद्दा हुन् रे । रोग लाग्यो भने निको हुनसक्छ, ऋण लाग्यो भने तिर्न सकिएला, तर मुद्दा लाग्यो भने कसैले भन्न सक्दैन । न्याय पाउन वकिल राखेर मुद्दा लड्दा मुद्दा लड्ने मान्छे नै उठ्न नसक्नेगरी लडिसकेको हुन्छ ।

त्यसैले जघन्य अपराधका घटना पनि मिलेमतोमै टुङ्ग्याउने प्रवृत्ति छ । शिक्षण संस्थाहरूमा राजनीतिक कार्यकर्ता भर्ती गर्ने होडबाजी चल्छ । प्राध्यापक जस्तो मर्यादित पदमा पनि दलीय भागबन्डा हुन्छ । योग्य र सक्षम जनशक्ति विदेश पलायन हुने क्रम निरन्तर छ ।

राजनीतिक परिवर्तनसँगै सरकारी निकायहरू सुध्रिनुको साटो झन् विकृत बन्दैछन् । सरकार समृद्धिको सपना बाँडिरहेको छ । कार्यशैलीले भने नागरिकलाई निराश बनाउने खालका छन् । आखिर मूल नै धमिलो छ त सङ्लो पानीको आशा कसरी गर्ने ? सरकारले कमजोरी बेलैमा मनन गरोस्, सुखद परिवर्तनको सुरुवात तत्काल थालोस् ।