चुनावका बेला राष्ट्रपतिको भ्रमण

अस्ति वैशाख २९ गते राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी थाइल्यान्ड र श्रीलंकाको औपचारिक भ्रमणको लागि बैंकक प्रस्थान गर्नुभयो । भ्रमणबारे पहिले चर्चा परिचर्चा पनि भएको थिएन र विवाद पनि भएन, जसरी यसअघिको भारत भ्रमणलाई लिएर भएको थियो ।

वैशाख ३१ अर्थात २० वर्षपछि आज स्थानीय चुनाव हुदैछ । त्यसमाथि संविधानसभाबाट बनेको ऐतिहासिक ‘नेपालको संविधान’ कार्यान्वयनको पहिलो कोसेढुंगा पनि हो, यो चुनाव । त्यसैकारण मुलुक अहिले उल्लासमय छ । प्रत्येक बालिग मताधिकारप्राप्त नागरिक आज चुनाव हुने तीनवटा प्रदेशमा आफ्नो मत खसाल्न आतुर छन् । चुनावमा आफ्नो अमूल्य मत खसाल्न मुलुकको अन्यत्र भागमा रहेका मतदाता आफ्नो क्षेत्रमा गएका छन् । पूरै राष्ट्रको भावी दिशा, अहिलेलाई तीनवटा प्रदेशमा मात्रै किन नहोस्, आजको चुनावले निर्देशित हुनेछ ।

यो दिन मुलुकका लागि अहम् छ । तर चुनावको मुखैमा अर्थात २ दिनअघि राष्ट्रपति विदेश भ्रमणमा जानुभयो । यो चुनाव मात्रै होइन, एक किसिमले राष्ट्रिय चाड/उत्सव नै हो, तर वर्षको एकपटक आउने चाडभन्दा भिन्न र दूरगामी महत्त्व बोकेको । बर्सेनि आउने चाडका बेला पनि विदेश बसेका र स्वदेशमै अन्यत्र रहेकाहरू आफ्नो घरठाउँ फर्कन्छन् । त्यहीबेला घरमै रहेको मूली नै यात्रामा निस्किदिएपछि जो कसैलाई चाड पक्कै खल्लो लाग्छ ।

हुन त राष्ट्रपति आफैंले चाहेर भ्रमण भएको होइन, भ्रमण सरकारको स्वीकृतिमा हुन्छ । यो भ्रमण चुनावको मिति घोषणा हुनुअघि नै तय भएको पनि हुन सक्छ । त्यस्तो अवस्थामा पनि भ्रमणको महत्त्व र गम्भीरता हेरी पुनरावलोकन गर्न सकिन्छ । जानैपर्ने भए त्यस्तै किसिमको सन्देश प्रवाह गर्न सकिन्छ र जानुअघि चुनावको सफलताका लागि शुभकामना दिन सकिन्छ । अर्को, राष्ट्रपतिले चुनावमा मत हाल्नुपर्ने होइन भनेर हल्का ढंगले लिएको पनि हुन सक्छ । राष्ट्रपतिले चुनावमा मत नहाल्ने निर्णय वा समाचार केही दिनअघि मात्र प्रकाशमा आएको थियो । कतै त्यो निर्णय वा समाचार यही भ्रमणलाई मध्यनजर राखी भएको वा आएको त होइन ? जे होस्, कुरा मत खसाल्नु वा नखसाल्नुबारे होइन । कुरा हो, यत्रो महत्त्वपूर्ण चुनावको दिन मुलुकमा राष्ट्राध्यक्षको उपस्थिति आवश्यक नठानिनु हो ।

पक्कै पनि राष्ट्रपति स्वयंलाई चुनावका बेला भ्रमण गर्नु नपरेको भए हुन्थ्यो भन्ने लागेको हुनुपर्छ । त्यसो नहुँदा उहाँलाई खल्लो लागेको पनि होला । चुनावको दिन कतै झगडा र अप्रिय घटना होला भनेर चिन्ता पनि लागेको होला । मुलुकमै बसेर चुनाव सफलतापूर्वक सम्पन्न भएको हेरेर र सुनेर आनन्द लिने इच्छा पनि थियो होला ।

हुनत, अहिले संसारको कुनै पनि कुनाबाट श्रव्यदृश्यसहित क्षण–क्षणमा जानकारी लिन सकिन्छ । तर तिनै जानकारी, त्यो चाहे सुखद् होस् या दु:खद्, स्वदेशमा हुँदा र विदेशमा हुँदा फरक पर्छ । स्वदेश र विदेशको फरक त्यही न हो ।

कसैलाई लाग्ला, चुनाव र सुरक्षाको जिम्मा अनि चिन्ता राष्ट्रपतिको होइन । त्यसका लागि निर्वाचन आयोग छ, सरकार र पूरै सरकारी संयन्त्र छ । कसैले भन्ला, यो आआफ्नो प्राथमिकताको विषय हो ।

यहाँ उठाइएका विषय यी होइनन् ।

विषय हो, राष्ट्र र राष्ट्राध्यक्षबीचको एउटा पाबन्दी (बन्ड) हो । त्यसलाई हलुका ढंगले लिन मिल्दैन ।

यो ‘बन्ड’ प्रशासनिक कर्तव्य पूरा गर्नुसँग मात्र जोडिएको छैन, राष्ट्रसँग गासिएको छ । नेपाल र नेपालीसँग गाँसिएको छ । अन्त्यमा, यो विषय राष्ट्रपतिप्रति कुनै पूर्वाग्रह राखेर उठाएको होइन । राष्ट्रप्रतिको माया र राष्ट्राध्यक्षप्रतिको सम्मानकै लागि हो ।