सामन्थाको सन्देश : लोकतन्त्रमा जोड र आर्थिक सहायतामा वृद्धि

नेपालको लोकतान्त्रिक संस्था र नागरिक समाजको सुदृढीकरणका निम्ति ६ करोड ८५ लाख अमेरिकी डलर (करिब साढे ७ अर्ब रुपैयाँ) सहयोगको घोषणा गरेकी प्रमुख सामन्थाले नेपाललाई आगामी दिनमा थप सहयोग बढाउने प्रतिबद्धता गरिन् । राजनीतिक मामिला उपमन्त्री भिक्टोरिया नुल्यान्डपछि अमेरिकाबाट काठमाडौं उत्रिएकी पावरले अमेरिकाले नेपाललाई पछिल्लो समय महत्त्वपूर्ण चासो दिइरहेको सन्देशसमेत दिएर गइन् ।

फर्कनुअघि पत्रकार सम्मेलन गर्दै सामन्थाले भनिन्, ‘हामी स्थानीय संस्था र सरकारको स्तरमा अझ बढी सहयोग गर्न चाहन्छौं । लामो समयदेखि हामीले गरेको लगानीले समुदायहरूमा लगानीको वातावरण बनाउन चाहन्छौं ।’ उनले नेपाललाई सहयोगी साझेदारभन्दा पनि व्यापार साझेदार बनाउन चाहेको पनि बताइन् । उनले लोकतन्त्रले गर्दा नै आर्थिक विकासको काम गर्न सक्ने बताइन् । सन् २०२२ मा यूएसएआईडीले नेपाललाई आगामी ५ वर्षका लागि ६५ करोड ९० लाख डलर सहयोग गर्ने घोषणा गरेको थियो ।

पावरले यूएसएआईडीका लगानीले सार्वजनिक वित्तीय व्यवस्थापन, स्वतन्त्र नागरिक समाज तथा सञ्चार माध्यम, लोकतान्त्रिक प्रक्रिया तथा संस्था, कानुनी शासन र निजी क्षेत्र विकासको सुदृढीकरण गरी नेपाललाई आफ्ना लोकतान्त्रिक उपलब्धि मजबुत पार्न र नेपालीका निम्ति अझ बृहत् समृद्धि र उत्थानशीलता भित्र्याउन मद्दत गर्ने पनि बताइन् ।

प्रमुख पावरले नेपालमा अमेरिकाले गर्ने सहयोगमा भूराजनीतिक आयाम नरहेको बताइन् । अमेरिकाले दसकौंदेखि नेपाललाई सहयोग गर्दै आएको बताउँदै भनिन्, ‘भूराजनीति परिवर्तन भइरहन्छ । शीतयुद्धभन्दा अघि एक ठाउँ थियो र शीतयुद्धमा अर्को र पछि अर्को भयो । तर हामी काममा केन्द्रित हुन्छौं, प्रभावका लागि हामी साथमा काम गर्छौं ।’ पावरले समावेशी लोकतन्त्रलाई जोड दिँदै नेपालमा यसका लागि सहयोग गर्ने पनि बताइन् । जलवायु परिवर्तनले असर पारेको र यसबाट पर्न सक्ने असरको बारेमा ध्यान दिनुपर्ने उनको भनाइ थियो ।

पूर्वपरराष्ट्र सचिव दुर्गा भट्टराईले अमेरिकाको पहिचान नै लोकतन्त्र भएको बताए । उनीहरूको आधार नै लोकतन्त्र भएका कारण आफ्नो सम्बन्ध विकासका लागि पनि उक्त विषयलाई ल्याउँछन् । ‘लोकतान्त्रिक मुलुकसँग उनीहरू सहयोग लिन्छन् र दिइहाल्छन्,’ उनले भने, ‘अलि फरक देखेपछि अर्को खेमाका हुन् भन्छन् । आर्थिक सहयोगमा कुनै पनि हिसाबले राजनीतिक स्वार्थ नजोडिने भन्ने होइन । तर अर्कोको हित गर्दा आफ्नो पनि हित हुन्छ भन्नेचाहिँ हो ।’

प्रमुख पावरले आगामी महिना अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले आयोजना गर्ने ‘प्रजातन्त्र सम्मेलन’ मा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाललाई आमन्त्रण गरिएको बताएकी छन् । पत्रकार सम्मेलनमा पावरले सम्मेलनको अधिकांश कार्यक्रम भर्चुअल्ली हुने भन्दै नेपालका पूर्वप्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले यसअघिको सम्मेलनमा व्यक्त गरेका प्रतिबद्धता कार्यान्वयनसहितका सम्बोधन गर्ने अवसर हुने बताइन् ।

‘प्रधानमन्त्रीले विगतमा गरेका प्रतिबद्धता र सुधारका वाचा र उहाँको आगामी दिन कानुनी शासन र प्रजातान्त्रिक संस्थाको सशक्तीकरणको योजनाको धारणा राख्ने अवसर हुनेछ,’ उनले भनिन् । गत सम्मेलनमा भएको प्रतिबद्धता कार्यान्वयन गर्नका लागि नागरिक समाजले पनि भूमिका निर्बाह गरिरहेको उनले बताएकी थिइन् । पछिल्लो समय अमेरिका र चीनबीच प्रतिस्पर्धा बढ्न थालेपछि राष्ट्रपति बाइडेनले सन् २०२१ डिसेम्बरमा पहिलो ‘डेमोक्र्याटिक समिट’ गरेका थिए । त्यसपछि दोस्रो पटक चैत १५ र १६ मा गर्दै छन् । यसमा प्रधानमन्त्री दाहालले सहभागिता जनाउने गृहकार्य परराष्ट्र मन्त्रालयले गरेको छ ।

पूर्वराजदूत मोहनकृष्ण श्रेष्ठले अमेरिकाको आधारभूत विदेश नीति लोकतन्त्र, मानव अधिकार, सुशासन जस्ता विषय रहेको उल्लेख गर्दै नेपाल पनि लोकतान्त्रिक गणतन्त्र भएका कारण ‘डेमोक्र्याटिक समिट’ मा सहभागिताका लागि निमन्त्रणा भएको बताए । नेपालले अमेरिका वा चीनलाई एकै स्थानमा राखेर हेर्न नहुने उनको भनाइ छ । ‘अमेरिकासँग ७५ वर्षको कूटनीतिक सम्बन्ध छ, चीनसँग पनि ६ दशकको सम्बन्ध भइसक्यो,’ उनले भने, ‘पछिल्लो समय अमेरिका र चीन दुवै मुलुकबाट नेपालमा लगातार भ्रमणहरू भइरहेका छन्, ती भ्रमणलाई नेपालले दुवै मुलुकसँग द्विपक्षीय सम्बन्धका रूपमा लिनुपर्छ ।’