विमान दुर्घटनाका १४ शव पहिचान गर्न डीएनए परीक्षण

चालक दलका ४ र यात्रु ६८ जना बोकेर काठमाडौंबाट पोखराका लागि उडेको विमान सेती नदीको खोंचमा दुर्घटना भएको थियो । दुर्घटनामा परेकामध्ये पोखरा स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा २२ जनाको शव पहिचान गरी आफन्तलाई बुझाइएको थियो । बाँकी ४८ वटा शव मंगलबार राजधानी ल्याइएको थियो । त्रिवि शिक्षण अस्पताल फरेन्सिक मेडिसिन विभागका अनुसार राजधानी ल्याइएका मध्ये बिहीबार साँझसम्म पोस्टमार्टम गरेर २२ वटा शव आफन्तलाई बुझाइएको छ । विभागका अनुसार थप १३ वटा शव मृतकका आफन्तले बनावट, ट्याटु, लुगा, उमेर, गरगहनालगायत हेरेर पहिचान गर्ने प्रयास गरिरहेका छन् । बाँकी १४ शव पूरै जलेको र टुक्रा–टुक्रासमेत भएकाले डीएनए परीक्षण गर्नुपर्ने भएको छ ।

त्रिवि शिक्षण अस्पताल फरेन्सिक विभागका विशेषज्ञ डा. गोपाल चौधरीको नेतृत्वमा चार जना, पाटन अस्पतालका दुई, भक्तपुर अस्पताल र पोखरा स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानबाट एक/एक जना, प्रहरी, दन्त विशेषज्ञसहित ३० जनाको टिमले शव परीक्षणको काम गरिरहेको छ । त्रिवि शिक्षण अस्पतालले विमान दुर्घटनासम्बन्धी फरेन्सिक विभागमा सूचना डेक्स राखेको छ । मृतकका आफन्त शव पाइने आसमा हरेक दिन विभाग परिसर पुग्ने गरेका छन् । आफन्त गुमाएको पीडामा रहेका उनीहरूलाई शव पर्खाइले थप मर्माहत बनाएको छ ।

मृतकका आफन्तजनले विभागका कर्मचारीसँग शव कहिले पाइन्छ भन्ने जिज्ञासा राख्ने गरेका छन् । शव हस्तान्तरणमा ढिलाइ भएको गुनासो बाहिरिएपछि बिहीबार प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले विमान दुर्घटनाको पछिल्लो अवस्था बुझ्न त्रिवि शिक्षण अस्पताल फरेन्सिक विभाग पुगेका थिए । प्रधानमन्त्री दाहालले शव परीक्षण र हस्तान्तरण प्रक्रियामा ढिलाइ नहुने भन्दै मृतकका आफन्तलाई आश्वस्त पार्ने प्रयास गरेका थिए ।

नराम्रोसँग जलेका, अंगभंग भएका बाँकी १४ शवको पहिचान गर्न डीएनएबिना सम्भव नभएको त्रिवि शिक्षण अस्पताल फरेन्सिक मेडिसिन विभागले जनाएको छ । विभागका अनुसार डीएनए परीक्षणपछि मात्र ती शव आफन्तलाई बुझाइनेछ । त्रिवि शिक्षण अस्पताल फरेन्सिक विशेषज्ञ डा. गोपाल चौधरी भन्छन्, ‘पहिचान नभएका मध्ये धेरैजसो शव जलेर नचिनिने अवस्थामा छ । कसैको हात, करङ र टाउकाको भाग छुट्टाछुट्टै छ । एउटै शव दुई–तीन जनाले दाबी गरेका छन् ।’ उनले फिंगर प्रिन्ट, दाँत र शरीरको बनावटका आधारमा शवको पहिचान गर्ने कोसिस गरिरहेको बताए । ‘कतिपय शव टुक्रा–टुक्रा र शरीरभरि चोट भएकाले पहिचान गर्न डीएनएबाहेक अन्य विकल्प छैन,’ उनले भने, ‘सबैको डीएनए परीक्षणको रिपोर्ट आउन कम्तीमा दुई महिना लाग्छ ।’

डीएनए परीक्षणका लागि मृतकका आफन्तको रगत नमुना लिनुपर्छ । बिहीबार साँझसम्म पनि नमुना संकलन गरिएको छैन । त्यस्तै शवबाट कोषिका निकालिन्छ । रगतको नमुना र शवबाट निकालिएको कोषिकाको डीएनए परीक्षणका लागि राष्ट्रिय विधि विज्ञान प्रयोगशालामा लगिने चौधरीले बताए । डीएनए मिलेपछि मात्र शव आफन्तलाई हस्तान्तरण गरिने चौधरीले बताए । ‘शरीरभरि डीएनएको एउटै कोष हुन्छ, शरीर जले पनि दाँत हतपत नजल्ने भएकाले दाँतभित्रको कोष निकालेर आफन्तको रगतसँग मिलान गरिन्छ,’ फरेन्सिक विशेषज्ञ डा. चौधरीले भने, ‘डीएनए परीक्षणका लागि श्रीमतीको रगत संकलन गरेर हुँदैन ।’ उनले आमाबुबा, छोराछोरी वा आफन्तकै रगत आवश्यक रहेको बताए । ‘डीएनएका लागि लामो प्रक्रिया रहेकाले कम्तीमा दुई महिना लाग्न सक्छ,’ उनले भने, ‘गलत शव परेमा ठूलो मेडिकल इस्यु बन्न सक्छ ।’

विमानका ७२ यात्रुमध्ये एक जनाको अवस्था अझै अज्ञात छ । नेपाली सेनाका सहायक रथी कृष्णप्रसाद भण्डारीले ती यात्रुको खोजी कार्य तीव्र भइरहेको बताए । ‘खोलाले बगाएको छ कि भनेर तनहुँ, कास्की, नवलपरासी र चितवनको नारायणी नदीसम्म पनि गस्ती भइरहेको छ,’ उनले भने ।