बुस्टर डोजका लागि छैन खोप

‘हिजोअस्ति नै सरकारले नयाँ भेरिएन्ट आएकाले सबैलाई बुस्टर खोप लगाउन आग्रह गरेको थियो,’ उनले भनिन्, ‘त्यहीअनुसार अस्पतालका खोप केन्द्र पुगे पनि पाइएन । सरकारले खोप व्यवस्था गरेर मात्र लगाउन आउनु भन्ने सन्देश दिनुपर्ने हैन र ?’

छिमेकी मुलुकमा कोभिडको जोखिम बढेसँगै नेपालमा पनि सतर्कता अपनाउन सरकारले आग्रह गरेको छ । अनिवार्य मास्क लगाउनुका साथै सबै स्वास्थ्य मापदण्ड लागू गर्न स्वास्थ्य मन्त्रालयले सार्वजनिक सूचना नै जारी गरेको छ । तर, छिमेकी मुलुकमा देखिएको ओमिक्रोनको नयाँ सब–भेरिएन्ट ‘बीएफ.७’ को त्रास बढे पनि बुस्टर डोज लगाउन स्वास्थ्य केन्द्र पुग्ने यत्तिकै फर्किनुपरेको छ ।

‘बुधबार सय जनाभन्दा बढीलाई खोप नभएकै कारण फिर्ता पठाउनुपर्‍यो,’ वीर अस्पतालका कोभिड खोप संयोजक महादेव पन्तले भने, ‘अहिले बुस्टर लगाउन मिल्ने खोप नेपालमै छैन ।’ जनवरीको दोस्रो सातासम्म आउन सक्ने उनको भनाइ छ । वीरमा बुधबार ६५ जनालाई भेरोसेल खोप लगाइएको थियो । यसमध्ये केहीलाई पहिलो, केहीलाई दोस्रो र केहीलाई बुस्टर लगाइएको हो । पन्तका अनुसार हाल फाइजर, कोभिसिल्ड, जोनसेन खोप लगाएकाहरूका लागि बुस्टर खोप उपलब्ध छैन । ‘पूर्ण मात्रामा भेरोसेल लिएकालाई मात्र बुस्टरका रूपमा भेरोसेल वा अन्य खोप लगाउन मिल्छ तर अन्य खोप लिएकाले बुस्टरमा भेरोसेल लगाउन मिल्दैन,’ उनले भने ।

कोभिडको सम्भावित नयाँ लहरबाट त्रसित हुनेहरू र विदेश जान लागेकाहरूले बुस्टर लगाउन आए हाल खोप नपाउने स्थिति छ । शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल टेकुमा समेत पछिल्लो १२ दिनदेखि भेरोसेलबाहेक अन्य खोप नरहेको चिफ कन्सल्टेन्ट फिजिसियन डा. विमल चालिसेले बताए ।

स्वास्थ्य मन्त्रालय स्रोतका अनुसार हाल वयस्कका लागि चिनियाँ खोप भेरोसेलबाहेक अन्य खोप नेपालमा छैन । ५ देखि ११ वर्षसम्मका बालबालिकाका लागि बुस्टर डोजका रूपमा उपयोग गर्न सकिने करिब ५ लाख मात्रा फाइजर खोप भने स्टकमा छ । यस्तै, चीनको सिनोभ्याक खोप करिब ४० लाख मात्रा भए पनि हालसम्म यो खोप बुस्टरका लागि विश्व स्वास्थ्य संगठनबाट प्रस्तावित गरिएको छैन ।

१२ वर्षमाथिका लागि उपयुक्त मानिएको र नयाँ भेरिएन्टमा पनि काम लाग्ने बाइभेलेन्ट खोप १५ लाख मात्रा कोभ्याक्समार्फत ल्याउने प्रक्रिया धेरै अघि सुरु गरे पनि अनुमतिका लागि औषधि व्यवस्था विभागको निर्णय पर्खिरहेको स्वास्थ्य सेवा विभाग, परिवार कल्याण महाशाखाका निर्देशक डा. विवेककुमार लालले बताए ।

उक्त खोप नयाँ भेरिएन्ट ‘बीए.५’ मा समेत प्रभावकारी देखिएको छ । ‘वयस्कलाई दिइने खोप प्रदेश, जिल्लातिर गइसकेकाले हाल उपलब्ध छैन,’ उनले भने, ‘हामीसँग चीनमा उत्पादित सिनोभ्याक खोप भए पनि डब्लूएचओले बुस्टर खोपका लागि प्रयोग गर्ने अनुमति दिइसकेको छैन ।’ अहिलेको अवस्थामा १५ लाखभन्दा बढी मात्रा खोप मगाउनु जरुरी रहेको उनले बताए ।

धुलिखेल अस्पतालको जिनोमिक ल्याब प्रमुख डा. राजीव श्रेष्ठ भने प्राथमिक खोप जुनसुकै लगाए पनि उच्च प्रभावकारी देखिएका जुनसुकै खोप बुस्टरका रूपमा लगाउन सकिने बताउँछन् । ‘यसअघि पूर्ण मात्रा जुनसुकै खोप लिए पनि बुस्टरका रूपमा फाइजर, मोडर्ना, एस्ट्राजेनेका आदि लिन सकिन्छ,’ उनले भने । स्वास्थ्य मन्त्रालय स्रोतका अनुसार बुधबार एन्टिजेन र पीसीआर गरी ३ सय ८४ नमुना परीक्षण गर्दा कुनैमा संक्रमण देखिएन । मन्त्रालयले बुधबारको तथ्यांक सार्वजनिक गरेको छैन ।

मंगलबार १ हजार ४ सय ३२ नमुना परीक्षण गर्दा ८ जनामा संक्रमण देखिएको थियो । हाल सक्रिय संक्रमित १६ जना छन् । हालसम्म कुल जनसंख्याको ७६.५ प्रतिशत अर्थात् २ करोड २३ लाख २४ हजार ९ सय ३३ जनाले पूर्ण र ७९.५ प्रतिशत अर्थात् २ करोड ३२ लाख ८ हजार ४ सय ८३ जनाले एक मात्रा खोप लिएका छन् । बुस्टर डोज लगाउनेको संख्या ७९ लाख ७२ हजार ७ सय ९१ छ ।