१८.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १६६

स्ववियु निर्वाचन फागुन २८ मा गर्न प्रस्ताव

सुदीप कैनी

काठमाडौँ — त्रिभुवन विश्वविद्यालय विद्यार्थी कल्याण परिषद्ले आगामी फागुन २८ मा स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियनको निर्वाचन गर्ने प्रस्ताव गरेको छ । शिक्षाध्यक्ष शिवलाल भुसालको अध्यक्षतामा बुधबार बसेको बैठकले विद्यार्थी संगठनसँगको परामर्शपछि निर्वाचन मितिबारे अन्तिम टुंगोमा पुग्ने निर्णय गरेको हो । 

स्ववियु निर्वाचन फागुन २८ मा गर्न प्रस्ताव

त्रिविका ९ वटै संस्थान र संकायका डिनसँग चुनावी तयारीका विषयमा परिषद्ले छलफल गरेको थियो । विद्यार्थी भर्ना, पठनपाठन र परीक्षाको अवस्थाबारे जानकारी लिएको भुसालले जनाए । चुनावको मिति घोषणा भएपछि नयाँ विद्यार्थी भर्ना लिन नपाइने व्यवस्था छ । ‘फागुन २८ मा निर्वाचन गर्ने मोटामोटी सल्लाह भएको छ, निर्णय गरिसकेका छैनौं, विद्यार्थी संघ–संगठनसँग पनि छलफल गरेर निर्णयमा पुग्छौं ।’

विद्यार्थी कल्याण परिषद्को सिफारिसमा कार्यकारी परिषद्ले स्ववियु निर्वाचनको मिति तय गर्ने त्रिवि संगठन तथा शैक्षिक प्रशासन नियममा उल्लेख छ । विद्यार्थी कल्याण तथा खेलकुद निर्देशनालयले विद्यार्थीसँग परामर्श गरेपछि पुनः बैठक बसेर निर्वाचन मिति सिफारिस गरिने शिक्षाध्यक्ष भुसालले जनाए । निर्देशनालयले विद्यार्थी संगठनका प्रतिनिधिसँग छलफल गर्ने तयारी अघि बढाएको जनाएको छ ।

१४ वर्षपछि स्ववियु चुनाव हुँदै

त्रिवि शैक्षिक क्यालेन्डरमा २/२ वर्षमा फागुन १४ मा स्ववियु निर्वाचन गर्ने कार्यतालिका छ तर २०६५ चैतयता त्रिविमा नियमित रूपमा स्ववियु निर्वाचन हुन सकेको छैन । २०७३ चैतमा २६ वटा क्याम्पसमा मात्र निर्वाचन भएको थियो । स्ववियु नियमित नहुँदा विश्वविद्यालय सभादेखि क्याम्पसहरूका महत्त्वपूर्ण निकायमा विद्यार्थीको प्रतिनिधित्व हुन सकेको छैन । कार्यकारी परिषद्ले निर्वाचन मिति घोषणा गरेपछि क्याम्पस प्रमुखले निर्वाचन अधिकृत र सहयोगी तोकेर निर्वाचन सम्पन्न गराउने व्यवस्था छ ।

त्रिविका पदाधिकारीले विद्यार्थी संगठन, राजनीतिक दल र सरकारको सहयोग रहे निर्वाचन सम्पन्न गर्न सकिने तर्क गर्दै आएका छन् । विद्यार्थी संगठनले भने त्रिविका पदाधिकारी र क्याम्पस प्रमुखको इच्छाशक्तिमा चुनाव हुने वा नहुने निर्भर रहने बताएका छन् ।

२०७४ र २०७६ मा स्ववियु निर्वाचन तयारी थालेर अन्तिम समयमा स्थगित हुन पुगेको थियो । त्यतिबेला राजनीतिक दल र ठूला विद्यार्थी संगठन तयार नहुँदा चुनाव अनिश्चित बनेको विश्वविद्यालय पदाधिकारीको आरोप छ । विद्यार्थी संगठनले भने निर्वाचन गराउन विश्वविद्यालयले नचाहेको बताउँदै आएका छन् ।

०७३ मा निर्वाचित स्ववियुको थपिएको म्याद पनि सकिइसकेको छ । स्ववियुको म्याद ६/६ महिना गरी दुई पटक थप गर्न सकिने नियममा उल्लेख छ । निर्वाचन हुन नसकेका क्याम्पसमा ०७४ मा निर्वाचन गर्ने त्रिविको प्रयास सफल हुन सकेन । कार्यकारी परिषद्ले पुनः ०७६ फागुन १४ मा चुनावको मिति घोषणा गरेको थियो तर फागुन ५ मा विशेष कारण देखाउँदै त्रिविले निर्वाचन स्थगित गरेको थियो । त्रिविअन्तर्गत केन्द्रीय क्याम्पससहित ६२ आंगिक, १ हजार ४० सामुदायिक र निजी क्याम्पस छन् ।

२८ वर्षे उमेरहद र मिश्रित निर्वाचन प्रणाली लागू भएदेखि स्ववियु निर्वाचन बिथोलिँदै आएको छ । यस प्रणालीमा मनोनयन गर्ने अन्तिम दिनसम्म २८ वर्ष पूरा नभएका विद्यार्थी मात्रै उम्मेदवार बन्न पाउँछन् । सभापति, सचिव र कोषाध्यक्ष प्रत्यक्ष र उपसभापति, सहसचिवलगायत सदस्य समानुपातिकबाट निर्वाचित हुने व्यवस्था छ । निर्वाचनमा विद्यार्थीले आफ्नो संगठित वा स्वतन्त्र/व्यक्तिगत रूपमा पनि उम्मेदवारी दिन सक्नेछन् । दुई सयसम्म विद्यार्थी रहेको क्याम्पसमा पदाधिकारीसहित ११ जना, दुई सयभन्दा बढी एक हजारसम्म विद्यार्थी संख्या भएमा १५, एक हजारभन्दा बढी तीन हजारसम्म विद्यार्थी भएमा १९ र तीन हजारभन्दा बढी विद्यार्थी भएका क्याम्पसमा २१ जनाको स्ववियु कार्यसमिति हुने व्यवस्था छ । स्ववियुको संरक्षक क्याम्पस प्रमुख रहनेछन् ।

विद्यार्थीहरूको हक, हितको संरक्षण, संवर्द्धनका लागि सक्रिय रहने, विद्यार्थीको बौद्धिक र चारित्रिक विकासका लागि कार्यक्रम तर्जुमा र कार्यान्वयन गर्ने, क्याम्पसभित्रको पठनपाठनका लागि उपयुक्त वातावरण बनाउने, विद्यार्थीमा अनुशासन कायम राख्ने, बौद्धिक, रचनात्मक तथा अतिरिक्त क्रियाकलापमा उत्प्रेरित गराउने, क्याम्पसमा शैक्षिक तथा संस्थागत विकासका लागि सदैव क्रियाशील रहने स्ववियुका उद्देश्य छन् ।

प्रकाशित : पुस ७, २०७९ ०९:०१
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा बारम्बार परीक्षार्थीको उत्तरपुस्तिका हराउने गरेको छ। यसको समाधान कसरी हुन्छ?