नेपालगन्ज, बाँके — बाँकेको डुडुवा गाउँपालिकाको राप्ती नदी तटीय बस्ती होलियाका हजारीलाल तेलीले धवलशमशेर जबराको नाम सुने पनि अहिलेसम्म भेटेका थिएनन् । तर, मंसिर ४ मा प्रतिनिधिसभा सदस्य पदका उम्मेदवार बनेका धेरैमध्ये उनको रोजाइमा जबरा परे । हजारीले सबैका अगाडि गोप्य मतदानको रहस्य खोल्दै भने, ‘योपल्ट त भोट हलोलाई दियौं ।’ 

राणा शासनकालमा श्री ३ महाराज देवशमशेर जंगबहादुर राणा १२ औं प्रधानमन्त्री थिए । उनकै खलकका धवलले संघीय गणतन्त्र स्थापनापछि हजारीजस्ता धेरै निम्नवर्गीय किसानको मत पाएका छन् । राजतन्त्रको मुद्दा बोकेका जबराले राजनीतिमा एकपछि अर्को फड्को मारिरहेका छन् । उनले पटक–पटक संघीय सरकारको मन्त्री भइसकेका जनता समाजवादी पार्टीका मोहम्मद इस्तियाक राईलाई फराकिलो मतान्तरले पराजित गरे । जबरा राप्रपाको युवक संगठनको जिल्ला सचिव हुँदा राई सदस्य थिए । चारपटक संसदीय अनुभव सँगाल्दै बाँके–२ मा लगातार जित्दै आएका राईलाई जबराले यस पटक २३ हजार ५ सय २० मतमा सीमित तुल्याइदिए । जबराले २९ हजार ५ सय ७७ मत प्राप्त गरे ।

राई २०६४ र २०७४ मा प्रनिनिधिसभा सदस्यमा निर्वाचित भएका थिए । २०७० र २०७९ को निर्वाचनमा पराजित भएका भए । जबरा पनि २०५१ को संसदीय निर्वाचनमा स्वतन्त्र उम्मेदवार थिए । त्यतिबेला उनी मरीचमानसिंह श्रेष्ठनिकट मानिन्थे । २०६४ र २०७० को संविधानसभा निर्वाचनमा पनि उम्मेदवार भए तर तीनवटै निर्वाचनमा पराजित भए ।

राजनीतिक महत्त्वाकांक्षा बोकेका उनले हार मानेनन् । २०५४ मा एमाले प्रवेश गरे र नेपालगन्ज नगरपालिकाको प्रमुखमा निर्वाचित भए ।

राजनीतिक व्यवस्था र राजतन्त्रविरुद्ध जनआन्दोलन सुरु भयो । संकटकाल लाग्यो । उनी शाही कदमको समर्थन गर्दै एमालेबाट बाहिरिएर पुनः राप्रपा प्रवेश गरे । त्यतिबेला राजतन्त्र र हिन्दु राज्यको मुद्दा उठाउँदा राजनीतिमा सफलता प्राप्त गर्न सकिने सुझाव दिनेमा भारतीय जनता पार्टीनिकट नेताहरू पनि थिए । ‘राजतन्त्र र हिन्दुत्वको एजेन्डा र नाराबाटै उठ्न सकिने ठानेर जबरा अघि बढेका हुन्,’ लेखक तथा विश्लेषक खगेन्द्र गिरी कोपिलाले भने ।

राप्रपामा फर्केपछि २०७४ को निर्वाचनमा जंगबहादुर राणाले बसालेको ऐतिहासिक सहर नेपालगन्ज उपमहानगरको प्रमुखमा निर्वाचित भए । संयोगवश मंसिर ४ को निर्वाचन पनि नेपालगन्ज सहर समेटिएको क्षेत्र–२ जबराका लागि फलदायी हुन पुग्यो । २०५४ मा एमाले प्रवेश गरेर नगर प्रमुख भएका जबराले प्रतिनिधिसभा सदस्यको निर्वाचन जित्ने रणनीतिअनुरूप यसपटक पुनः एमालेसँग तालमेल गरेका हुन् । एमालेसँगकै तालमेलले उनी स्थानीय सरकारबाट संघीय सांसदमा फड्को मार्न सक्षम पनि भए । तर, यो चुनावमा कांग्रेसका अधिकांश नेता–कार्यकर्ताले पनि राणालाई सघाए । ‘एमाले र कांग्रेसका नेता–कार्यकर्ताको साथ र समर्थन हुँदैनथ्यो भने जित्ने सम्भावना थिएन,’ जबराले भने, ‘सबैको साथ र सहयोग रह्यो ।’

धवलशमशेरमा राजनीतिक संस्कार र गुण भएकाले धेरैको मन जित्न सफल भएको राजनीतिक विश्लेषक नरेन्द्रजंग पिटरले सुनाए । २०६० साउन २९ मा माओवादी नेता बाबुराम भट्टराई र कृष्णबहादुर महरा सरकारी पक्षसँग वार्ता गर्ने उद्देश्यले नेपालगन्ज आएका थिए । तर, कहाँ बस्ने भनेर छलफल हुँदा कांग्रेस नेता मोती पहाडीको घरमा बिहान ४ बजे अँध्यारैमा पुग्ने निधो भयो तर पहाडी ३ बजे नै घरमा ताला ठोकेर हिँडे । जटिल समस्या खडा भयो । पिटरले धवलशमशेरलाई फोन गरे । केही नेतासहित गोप्य रूपमा घरमा बस्न चाहेको बताए । राजा ज्ञानेन्द्रसँगको सम्पर्कमै रहेका जबराले माओवादी नेतालाई सेल्टर दिन मञ्जुर गरे ।

भट्टराई र महरा घर आएको देख्दा जबरा चकित भए । ‘बजारको घरबाट गृहमन्त्री कमल थापासँग कुरा भयो, सेनाका पृतनापतिबाहेक कसैले थाहा नपाउने गरी मन्त्री थापा वार्ताका लागि आए,’ विश्लेषक पिटरले भने, ‘जबरामा उच्चस्तरको राजनीतिक संस्कार देखिन्छ । जसका कारण अहिले पनि सफलता चुम्दै छन् ।’

एमालेसँगको तालमेलबाट प्रतिनिधिसभा सदस्यमा निर्वाचित भएलगत्तै जबराले पुनः सैद्धान्तिक र नीतिगत कुरामा अडान लिन थालेका छन् । अबको सत्ता साझेदारी आफ्ना एजेन्डालाई स्वीकार गर्नेहरूसँग मात्रै हुने उनले बताए । ‘यो त चुनावी तालमेल थियो,’ उनले भने, ‘अब हुने सरकार गठन र सहकार्य त राजतन्त्र र हिन्दु राज्यजस्ता प्रमुख एजेन्डा मान्नेसँग मात्रै हुन सक्छ ।’ तर पनि एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालका प्रिय पात्र नै छन्, जबरा । २०७६ कात्तिक १९ मा नेपालगन्जमा नेकपाको पार्टी कार्यालयमा आयोजना गरिएको एउटा भेलामा त्यतिबेलै दाहालले फकाउने प्रयास गरेका थिए । दाहालले शान्ति वार्तामा व्यवस्थापकीय सहयोग गर्ने व्यक्ति भन्दै नेकपामा आउन आग्रह गरेका थिए, ‘एकपटक सोच्नुहोस् । नेकपाका कार्यकर्ता तपाईंलाई स्वागत गर्न तयार छन् ।’ त्यतिबेला राणाले हाँसेर टारे ।

पार्टीभित्र पनि जबरा चतुर देखिएका छन् । कमल थापा नेतृत्वको राप्रपामा प्रवेश गरेका उनी थापाको तुलनामा राजेन्द्र लिङ्देन बलियो देखिएपछि खेमा परिवर्तन गर्दै महामन्त्री हुन सफल भए । निर्वाचन सम्पन्न भएलगत्तै प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले पनि सरकार गठनमा सहयोगको अपेक्षासहित जबरासँग फोनवार्ता गरेका छन् । एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीसँग पनि टेलिफोनमा कुरा भएको उनले बताए । पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहसँग पनि सत्तामा जाने वा नजाने भन्नेबारेमा कुरा भएको छ । ‘पूर्वराजाले प्रतिपक्षमा बस्न सुझाव दिनुभएको छ,’ उनले भने, ‘तर हिन्दु राज्य वा धर्मनिरपेक्ष के चाहन्छन् जनता भन्ने रोज्न दिने गरी जनमतसंग्रह हुनुपर्ने हाम्रो प्रस्तावमा जो सहमत हुन्छ, उसैलाई समर्थन रहनेछ ।’