जहाज चढेर हुम्ला पुग्छ ब्रोइलर

नेपालगन्ज र सुर्खेतबाट फर्कंदा हुम्ला जाने अधिकांश यात्रुले २/४ वटा कुखुरा साथमै लैजाने गरेका छन् । चिसो ठाउँ भएकाले हुम्ला पुर्‍याएका ब्रोइलर १/२ हप्ताभन्दा बढी बाँच्न मुस्किल छ । हुम्लाका लागि हुने उडानहरूमा दैनिकजसो ३० देखि ५० वटासम्म ब्रोइलर कुखुरा जहाजबाटै सदरमुकाम पुग्ने गरेका छन् । ठूलो परिमाणमा लैजान वायु सेवा कम्पनीले कडाइ गर्ने गरेकाले हुम्ला फर्कने केहीले मात्र जिउँदो कुखुरा लैजान पाउँछन् ।

हुम्लामा ब्रोइलरसँगै ठूलो परिमाणमा मासु पनि जाने गरेको छ । सडक सञ्जालमा नजोडिएकाले त्यहाँ जाने सबै मासु जहाजबाट जान्छ । सदरमुकाम सिमकोटमा झन्डै १२ वर्षदेखि फ्रेस हाउस सञ्चालन गर्दै आएकी सुमित्रा थापाले नेपालगन्ज र सुर्खेतबाट गएको ४० देखि ५० किलो मासु दैनिक बेचिरहेकी छन् । ‘चाडपर्वको बेला त एक क्विन्टलसम्म मासु बिक्री हुन्छ,’ उनले भनिन्, ‘जहाज कम्पनीले जिउँदो कुखुरा ल्याउन नदिने भएकाले काटेकै मासु उताबाट ल्याउँछौं ।’ हुम्लामा उनीसहित १८ जनाले फ्रेस हाउस सञ्चालन गरिरहेका छन् । उनका अनुसार सिमकोटमा ८ सयदेखि ८ सय ५० रुपैयाँसम्ममा ब्रोइलर कुखुराको मासु बिक्री भइरहेको छ । नेपालगन्ज र सुर्खेतमा प्रतिकिलो ३ सय ५० रुपैयाँ पर्ने ब्रोइलरको मासुलाई १ सय ८० देखि २ सय रुपैयाँसम्म हवाई भाडा तिर्नुपर्छ ।

सिमकोटमै मासु पसल सञ्चालन गर्दै आएका फुर्वा लामाले जहाजको महँगो भाडा तिरेर व्यवसाय गर्नुपरेको गुनासो गरे । ‘हामीलाई पनि खासै फाइदा छैन, महँगो ढुवानी भाडा तिरेर ल्याएको मासु बत्तीको समस्याले फ्रिजमै कुहिने समस्या हुन्छ,’ उनले भने, ‘जहाजले सजिलैसित मासु ढुवानी गर्न मान्दैनन्, उता पनि कम्तीमा १/२ दिन डिप फ्रिजमा राख्न लगाउनुपर्छ ।’ सुर्खेतबाट बंगुरको मासु पनि ठूलो परिमाणमा हुम्लामा जाने गरेको छ । उनले ३ क्विन्टलसम्म बंगुरको मासु हुम्ला आउने गरेको बताए ।

डोल्पामा पनि जहाजबाटै ब्रोइलरको मासु गइरहेको छ । एक दशकदेखि डोल्पा सदरमुकाम दुनैमा मासु पसल गर्दै आएका खिमबहादुर सिंहले दैनिक ३० किलोसम्म ब्रोइलर बिक्री गर्छन् । ‘भनेको समयमा जहाज आएन भने पोको पारेर पठाएको मासु डोल्पा पुग्दा बिग्रिसकेको हुन्छ,’ उनले भने, ‘यहाँ खसी–बोका पाइँदैन, ब्रोइलरकै मासुको भर छ ।’ सदरमुकामसम्म सडक सुविधा भए पनि जिउँदो ब्रोइलर ल्याउँदा बाटैमा मर्ने जोखिम हुने गरेकाले जहाजबाटै मासु आइरहेको उनले बताए । डोल्पामा ६ सय ५० र मुगुमा ६ सय रुपैयाँ प्रतिकिलोमा ब्रोइलरको मासु बिक्री भइरहेको छ । कर्णाली प्रदेशको पशुपन्छी विकास महाशाखाका अनुसार सुर्खेत र नेपालगन्जबाट हुम्ला, मुगु र डोल्पामा दैनिक १० देखि १५ क्विन्टल मासु जहाजमा गइरहेको छ । महाशाखाका अनुसार ३ जिल्लामा बंगुर र खसीको मासु पनि जहाजबाट दैनिक ५ क्विन्टलसम्म तराईबाट गइरहेको छ । मुगुमा सडकको अवस्था राम्रो नहुँदा जहाजबाटै मासु आउने व्यापारी परेक शाहीले बताए । उनका अनुसार स्थानीय तहले मासुको व्यवस्थापनमा ध्यान नदिँदा स्थानीयलाई साता दिनसम्म फ्रिजमा राखेको मासु खानुपर्ने बाध्यता छ । ‘यहाँ आउने मासु कति दिन त नेपालगन्ज र सुर्खेतमै फ्रिजमा राखिन्छ,’ उनले भने, ‘एक त प्लेन आउँदैन, आए पनि मासु ल्याउन मान्दैनन् ।’

तराईबाट ल्याइएको मासु बासी हुने भएकाले खाँदा पनि स्वादिलो नहुने स्थानीयको गुनासो छ । अदानचुलीबाट सिमकोटमा अध्ययनका लागि आएका सर्जन बुढाले मासु तेलमा राख्दाराख्दै धुलिने बताए । ‘धेरै दिन फ्रिजमा राखेकाले होला राम्रोसँग पकाउन मिल्दैन, टुक्रिन्छ,’ उनले भने, ‘त्यसैले कोठामा ल्याएको मासु ग्रेभी बनाएर खाँदैनौं, फ्राई गरेर मात्र खान मिल्छ ।’ धेरै दिन फ्रिजको चिसोका कारण मासुको स्वादै मरिसकेको हुने उनले गुनासो गरे ।

सिमकोटस्थित मानवसरवर होटलका सञ्चालक चिन रावतले तालिम–गोष्ठीमा सस्तो पर्ने भएकाले ब्रोइलरको मासु नै धेरै बिक्ने गरेको बताए । उनका अनुसार हुम्लामा चिसोका कारण खसी पालिँदैन । खसीको मासु १२ सय रुपैयाँ प्रतिकिलो पर्ने उनले बताए । सिमकोट गाउँपालिकाका पशु शाखा प्रमुख महेन्द्रबहादुर शाहीले सिमकोट विमानस्थलमा दैनिक ३ देखि ४ सय किलो ब्रोइलरको मासु झर्ने गरेको बताए । ‘कतिपयले त परीक्षणै नगरी फर्जी रिपोर्ट देखाएर मासु ल्याइरहेका छन्,’ उनले भने, ‘हामीसँग मासुको गुणस्तर मापन गर्ने उपकरण छैन, त्यसैले केही गर्न सकेका छैनौं ।’