कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
२२.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १५५

पर्मले धानेको रोपाइँ

ज्यालादारीमा खर्च गर्न नसक्ने परिवारलाई आलोपालो सघाउने चलनले खेतीपाती सहज
भानुभक्त निरौला

सोलुखुम्बु — नेचासल्यान–१ की सीता बस्नेतलाई असार लागेयता एक दिन फुर्सद छैन । उनलाई पर्म तिर्न भ्याइनभ्याइ छ । २० जनाको समूहमा आलोपालो रोपाइँ गर्नकै लागि उनले पर्म लगाइरहेकी छन् । उनी बिहानभरि घरको धन्दा गरेर १० बज्नासाथ घुम बोकी रोपाहार बनेर छिमेकीकहाँ जान्छिन् । ‘म कम्तीमा २० दिन अरूको रोपाइँमा जान्छु, अनि मेरोमा २० जना आएर एकै दिनमा रोपाइँ सकिदिनुहुन्छ,’ बस्नेतले भनिन् । 

पर्मले धानेको रोपाइँ

हुर्किएदेखि नै असारमा पर्म गर्ने गरेका स्थानीय ७५ वर्षीय रत्न राई रोपाइँका बेला गोरु दाउने, दाँदे लाउने तथा आली लगाउने काम गर्थे । उनी उमेर ढल्किँदै गएयता धानको बीउ काड्छन् । ‘म सानो हुँदादेखि घरमा बुबाआमा नै मेलापात र पर्म जाने भनेर दिउँसो छिमेकीको मेलामा जानुहुन्थ्यो,’ उनले भने, ‘म यो उमेरसम्म पुग्दा पनि अर्मपर्म गरेर नै गाउँका सबैको रोपाइँ सक्ने गरेका छौं ।’ बयोवृद्ध राईलाई पर्मेली परम्परा कहिले सुरु भयो भन्ने यकिन छैन ।

पहाडमा खेतीपाती सुरुवातबाटै एकअर्कालाई सघाउने चलन बसेको हुनुपर्ने उनलाई लाग्छ । ‘बाउबाजेहरूले पनि पर्म गर्ने गरेको सुनाउँथे,’ उनले भने ।

सोलुखुम्बुको दक्षिणी क्षेत्रमा रोपाइँको रौनक निकै पृथक् छ । जसको खेतमा रोपाइँ हुने हो, त्यहाँका गराहरू बिहानैदेखि पानीले डम्म पारिन्छन् । जब १० बज्छ अनि एउटा छिमेकी हलगोरु लिएर जोत्न थाल्छ, अर्को हल लिएर दाँदे लाउन थाल्छन्, अर्का फ्याउरी लाउँछन् । अनि बाउसेहरू घरघरबाटै कोदाली ल्याएर आउँछन्, खेत छेउभित्ता खनेर आली लाउँछन् ।

अनि सुरु हुन्छ रोपाहारको काम । ब्याडबाट बीउ ल्याउने अनि असारे गीत गाउँदै धान रोप्ने । अनि एक जना रोपाहार भने आलीमा भटमास रोप्दै बाउसे पछ्याइरहेको देखिन्छ । नेचा सल्यान–३ की सीता शर्मा असार–साउन रोपाइँमै बित्ने बताउँछिन् । यस क्षेत्रमा अहिलेको वर्षायामको समयमा जाने जोकोहीले पनि सामूहिक खेतीको अवलोकन र प्रभावकारी पर्मेली प्रथालाई नजिकबाट नियाल्ने मौका पाउँछन् ।

घरमा धेरै जनशक्ति नभएकाले पैसा तिरेर खेतालाका रूपमा मान्छे लगाएर धान रोप्ने गरे पनि स्थानीय ९० प्रतिशत कृषकले भने पर्मबाटै रोपाइँ सक्छन् । स्थानीयका अनुसार असारमा धान रोप्न मात्रै होइन, मंसिरमा धान भित्र्याउन पनि यहाँका कृषक पर्म नै लगाउने गर्छन् । ‘असारमा धान रोपेको पर्मको हिसाबकिताब मंसिरसम्म राख्ने गरिन्छ,’ सोलु दूधकुण्ड–११ तिंलकी गोमा बस्नेतले भनिन्, ‘असारमा तिर्न बाँकी रहेको पर्म धान काटेर पनि तिर्ने चलन छ ।’ उनका अनुसार पर्मेली प्रथामा लैंगिक विभेद भने हट्दै गएको छ । ‘पहिला रोपाइँमा एउटा बाउसे (पुरुष) एक दिन आएबापत एउटा रोपाहार (महिला) दुई दिन पर्म तिर्न जानुपर्थ्यो, अहिले भने एक बाउसे बराबर एक रोपाहारले नै पर्म तिर्ने गरिन्छ,’ उनले भनिन् ।

प्रकाशित : असार १९, २०७९ ०६:४३
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?