दक्षिण अफ्रिकीलाई नेपाल प्रवेशमा रोक

त्यसयता विभिन्न अफ्रिकी, युरोपेली र एसियाली मुलुकमा समेत यसका संक्रमित फेला परेपछि गृह मन्त्रालयले सतर्कता अपनाउन भन्दै दक्षिण अफ्रिकी नागरिकलाई अर्को व्यवस्था नभएसम्म नेपाल प्रवेशमा रोक लगाउने निर्णय गरेको हो ।

निर्णय कार्यान्वयनका लागि गृह मन्त्रालयले आइतबार अध्यागमन विभाग, त्रिभुवन विमानस्थल कार्यालय र सीमा क्षेत्रका प्रशासन कार्यालयलाई निर्देशन दिएको गृह प्रवक्ता फणीन्द्रमणि पोखरेलले बताए । ‘कूटनीतिक, सरकारी र आपत्कालीन कार्यका लागि आउनेबाहेक सबै अफ्रिकी मुलुकका नागरिकलाई अर्को व्यवस्था नभएसम्मका लागि नेपाल प्रवेशमा रोक लगाउन सम्बन्धित सबै कार्यालयलाई निर्देशन दिइएको छ,’ उनले भने, ‘निर्देशनमा दक्षिण अफ्रिका हुँदै आएका अन्य देशका नागरिकलाई समेत कोरोना परीक्षण रिपोर्ट र औचित्यका आधारमा मात्रै आवश्यक निर्णय लिन भनिएको छ ।’ गृहको निर्णय कार्यान्वयनका लागि अध्यागमन विभागले समेत आफू मातहतका कार्यालयलाई परिपत्र गरेको जनाएको छ ।

विश्वभर कोरोना महामारी फैलिँदै गएपछि नेपालमा त्यसको रोकथाम तथा नियन्त्रण गर्न सरकारले पहिलो पटक २०७६ चैत पहिलो साताबाट अन्तर्राष्ट्र्रिय नाकामा स्वास्थ्य परीक्षण र आवागमन व्यवस्थापनको पहल थालेको थियो । चैत ११ बाट देशव्यापी लकडाउन नै घोषणा गर्दै केन्द्रमा कोभिड–१९ संकट व्यवस्थापन केन्द्र (सीसीएमसी) को निर्देशन र जिल्ला तहमा जिल्ला कोभिड–१९ संकट व्यवस्थापन केन्द्र (डीसीसीएमसी) को निर्णय र निर्देशनबाट विदेशी आवागमन व्यवस्थापन मिलाइयो । त्यसपछिको डेढ वर्षजति सरकारले सीमा नाका सिल गर्दै ‘नियन्त्रित अवधारणा’ अन्तर्गत विदेशीलाई आवागमनको व्यवस्था मिलाएकोमा २०७८ असोज ५ मा मन्त्रिपरिषद् बैठकले बन्द सीमा नाका खोल्ने निर्णय गरेको थियो । त्यसपछि भने भारतीयले परिचयपत्र र तेस्रो देशका नागरिकले भिसाका आधारमा प्रवेश पाउँदै आएका थिए ।

गृहको पछिल्लो निर्देशनपछि भने अब दक्षिण अफ्रिकालाई ट्र्रान्जिट बनाएर आउने विदेशीका हकमा समेत कडाइ गरिने भएको छ । अध्यागमन विभागका निर्देशक झंकनाथ ढकालले मन्त्रालयको निर्देशनसँगै अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल र स्थल नाका हुँदै संक्रमणको जोखिम देखिएका मुलुकबाट आउने विदेशीलाई प्रवेशमा कडाइ गरिएको बताए । यद्यपि कूटनीतिक, सरकारी र अत्यावश्यक कामका सिलसिलामा आउनेको हकमा भने तोकिएको जनस्वास्थ्य मापदण्डका आधारमा निर्णय लिइने उनले जानकारी दिए ।

‘कोरोना महामारीको नयाँ भेरिएन्ट देखिएका मुलुकबाट समेत विदेशी नागरिक नेपाल आउन सक्ने जोखिमलाई ध्यानमा राखेर सीमा नाकामा कडाइ गर्न मातहत संयन्त्रहरूलाई निर्देशन दिएका छौं,’ निर्देशक ढकालले कान्तिपुरसँग भने, ‘आउनैपर्ने अत्यावश्यक अवस्था भएमा त्यसलाई दृष्टिगत गरेर होटल क्वारेन्टिनमा बस्नुपर्ने, दुवै मात्रा खोप लगाएको प्रमाणपत्र र पीसीआर रिपोर्ट भएको अवस्थामा फिल्डमै स्थानीय प्रशासनको आदेशअनुसार निर्णय लिइनेछ ।’

नेपालमा दक्षिण अफ्रिकाबाट कूटनीतिक, सरकारी र पर्यटक भिसामा मासिक सरदर २ सयको हाराहारीमा आगमन हुने गरेको अध्यागमन विभागको तथ्यांकबाट देखिन्छ । विभागका अनुसार दक्षिण अफ्रिकाबाट सन् २०२० मा २ हजार ३ सय ६, सन् २०१९ मा २ हजार २ सय ६४, सन् २०१८ मा २ हजार ३ सय ९८ र सन् २०१७ मा २ हजार १ सय १ जना नेपाल आएको देखिन्छ ।

यसैबीच, प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयमातहतको कोभिड–१९ संकट व्यवस्थापन समन्वय केन्द्र (सीसीएमसीसी) को आइतबारको बैठकमा समेत ओमिक्रोनलाई नेपाल भित्रिन नदिनका लागि अपनाउनुपर्ने उपाय तथा नियन्त्रणका लागि चाल्नुपर्ने कदमबारे छलफल भएको छ । सीसीएमसीसीकी प्रवक्ता सुनीता नेपालका अनुसार समितिमा यसबारे छलफल भए पनि ठोस निर्णय भने भएन । ‘अहिले सीसीएमसीसीले आफैं केही निर्देशन दिन मिल्दैन । हामीले छलफल गरेर सिफारिस मात्रै गर्ने हो । छलफल भएको छ, केही निर्णय भएको जानकारी मैले प्राप्त गरेको छैन,’ उनले भनिन् ।

हाल दक्षिण अफ्रिका तथा त्यसका छिमेकी मुलुक हुँदै यात्रा गरेकाहरूमा ओमिक्रोन भेरिएन्टको संक्रमण पुष्टि हुन थालेपछि विश्वभर त्रास बढाएको छ । यस्ता संक्रमितहरू नेदरल्यान्ड्स, इटाली, बेल्जियम, बेलायत, अस्ट्रेलिया, अमेरिका र इजरायलमा फेला परिसकेका छन् । भारतको बैंग्लोरमा समेत दक्षिण अफ्रिकाबाट आएका २ जनामा संक्रमण देखिएपछि थप परीक्षण भइरहेको बताइएको छ । ओमिक्रोन यसअघिका भेरिएन्टभन्दा बढी संक्रामक रहेको अनुसन्धानकर्ताहरूको भनाइपछि विश्वका विभिन्न मुलुकले यसको नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि कडा निर्णयहरू लिन थालेका छन् ।

इजरायलले १४ दिनका लागि विदेशीलाई मुलुक प्रवेशमा प्रतिबन्ध लगाएको छ भने युरोपका अधिकांश देशले अफ्रिकी मुलुकबाट हुने हवाई उडान पूर्णरूपमा रोकेका छन् । केही मुलुकले अफ्रिकी मुलुक हुँदै यात्रा गर्नेहरूलाई अनिवार्य क्वारेन्टिन र परीक्षण गर्नुपर्ने व्यवस्था लागू गरेका छन् ।