कोभिड महामारीले महिला हिंसा झनै बढ्याे : यूएन वुमन
काठमाडौँ — यूएन वुमनको एक रिपोर्ट अनुसार कोभिड महामारीको समयमा महिला हिंसाको घटना झनै बढेको पाइएको छ । कोभिडअघि नै कम्तीमा ३ जना महिला वा किशोरी मध्ये १ जना हिंसाको शिकार भइरहेकोमा महामारीले गर्दा त्यसमा वृद्धि भएको रिपोर्टले बताएको छ ।
महिला हिंसा विरुद्धको दिवसको अवसर पारेर यून वुमनले सो रिपोर्ट सार्वजनिक गरेको हो । हरेक वर्ष नाेभेम्बर २५का दिन महिला हिंसाविरुद्धको दिवस मनाइन्छ ।
बुधबार युएन वुमनले महिला हिंसा बढी मात्रामा देखिएको १३ देशमा गरिएको अध्ययन सार्वजनिक गरेको हो । केन्या, थाइल्यान्ड, युक्रेन, क्यामरण्न, अल्बेनिया, बंगलादेश, कोलम्बिया, पराग्वे, नाइजेरिया, कोट डिभार, मोरक्को, जोर्डन र किर्गिस्तान गरी १३ देश मा अध्ययन गरिएको थियो ।
महिला हिंसाका घटना देश र जनसंख्याले फरक देखिएपनि महामारीले महिला हिंसा बढेको अध्ययनले देखाएको छ । सर्वेक्षणमा ३ महिलामा २ जनाले जीवनको एकपटक हिंसा भोगेकै बताएका छन् ।
सबैभन्दा बढी देखिएको हिंसामा मौखिक हिंसा देखिएको छ । जुन ५० प्रतिशतले भोगेका छन् साथै यौन दुर्व्यवहार ४० प्रतिशत, शारीरिक शोषण ३६ प्रतिशत, ३५ प्रतिशतलाई आधारभूत आवश्यकताबाट वञ्चित गराइएको छ भने ३० प्रतिशतलाई आधारभूत सञ्चारको माध्यमबाट बञ्चित गराइएको पाइएको छ । १० महिलामा ७ जनाले समुदायमा हुने महिला हिंसा साझा रहेको बताएका छन् ।
अधिकांश महिलाहरुले कोभिडले अवस्था झन् नाजुक भएको बताएका छन् । १० मा ७ महिलाले कोभिड महामारीले घरेलु हिंसा बढेको बताएका छन् । त्यसैगरी ५ मा ३ महिलाले सार्वजनिक स्थलमा यौन दुर्व्यवहारको घटना बढेको बताएका छन् ।
जो महिला घर तथा सार्वजनिकस्थलमा असुरक्षा महसुस गरिरहेका छन् उनीहरुले प्रत्यक्ष तथा अप्रत्यक्ष रुपमा हिंसा अनुभव गरेका हुन्छन् । त्यसमाथि कोभिडले तनाव र चिन्ता थप बढाएको छ । मुख्य कुरा शारीरीक शोषणमा ।
महिला हिंसा बढ्नुमा सामाजिक तथा आर्थिक कारक पनि प्रमुख रुपमा देखिएको छ । खाद्य असुरक्षाले पनि महिला हिंसाको घटना बढाएका छन् । त्यसैगरी सर्भेमा ६० वर्ष माथिका महिला होस् वा १८ वर्ष माथिका सबैले हिंसाको घटना भोगेको पाइएको छ ।
हिंसाको घटना भोगेको महिलाहरुले सहयोगका लागि घरभन्दा बाहिर गुहार्ने नगरेको पाइएको छ । ४९ प्रतिशतले परिवारको सहयोग लिने, ११ प्रतिशतले प्रहरीको सहयोग लिने र १० प्रतिशतले सहायता केन्द्रको सहयोग लिने गरेको बताएका छन् ।
यूएन वुमनका विज्ञहरुका अनुसार आश्रय, हटलाइन र रिपोर्टिङ संयन्त्र, मनोसामाजिक सहयोग, र दण्डहीनतालाई सम्बोधन गर्न प्रहरी र न्याय प्रतिक्रियाहरू लगायतका सेवाहरूलाई सुदृढ पार्न महामारीको समयमा गरिएका प्रयासहरू कायम गरिराख्नुपर्ने देखिन्छ ।
महिला हिंसाका घटनाका प्रमुख तथा जोखिम कारकहरु पहिचान गरिनुपर्छ । त्यसैगरी कोभिड सम्बन्धी बनाइएका कार्यदलहरूमा महिलाहरूको समान प्रतिनिधित्व उनीहरूको आवाज, आवश्यकता र अधिकारहरू महामारीको प्रतिक्रिया तथा रिकभरी योजनाहरूमा ल्याइन्छ भनी सुनिश्चित गर्न महत्वपूर्ण हुने विज्ञहरुको सुझाव छ ।
