मोतीपुर घटना : अर्धबेहोसीमै छिन् कलावती

गत असोज २४ गते बुटवल–१७ रानीगन्जमा भएको घटनामा परिवारको खुसी लुटिएको हो । मोतीपुर औद्योगिक क्षेत्रको जग्गा कब्जा गर्न आएका अतिक्रमणकारी र प्रहरीबीच भएको झडपमा कलावतीका श्रीमान् वीरेन्द्र पनि परे । त्यसयता आफैं सम्हालिन नसकेकी कलावतीलाई ९ र ३ वर्षका छोरा तथा ५ वर्षीया अपांगता भएकी छोरी स्याहार्न सकस भएको छ । ठूला छोरा केही बुझ्ने भइसकेका छन् । आमालाई नरुनु भनी सम्झाउँछन् तर आफू भने अर्को कोठामा गई धुरुधुरु रुन्छन् ।

वीरेन्द्र गाउँमा सबैका लागि मिजासिला थिए । उनी रङ लगाउन नगएको दिन तरकारी बेच्न, खेतमा काम गर्नर् र चौपाया स्याहार्नमै व्यस्त रहन्थे । ससुरालीमा पनि छोरा नभएकाले वीरेन्द्रले नै सबै काम सघाउँथे । हरेक काममा अग्रसर हुने उनी असोज २४ गते मन नलागी–नलागी बाहिर निस्किएका थिए । सोमबार बिहान कपिलवस्तुको शुद्धोधन–५ शीतलपाटीस्थित वीरेन्द्रको घर पुग्दा आँगनभरि मानिसको जमघट थियो । वीरेन्द्रका माइला दाइ विपिन भाइको हत्या भएको भन्दै न्यायका लागि लडिरहने बताइरहेका थिए । पेसाले घर तथा भवनमा रङ लगाउने र जिप्सन हाल्ने ठेकेदार रहेका विपिनको मणिग्राम र पत्थरगन्जमा काम चलिरहेको थियो । आफूसँगै अन्य दुई भाइलाई पनि उनले सोही काम लगाइरहेका थिए । कामकै सिलसिलामा असोज २४ को बिहानै उनी कार्यक्षेत्रमा पुगे । चार भाइमध्ये विपिन अलग्गै बस्छन् भने जेठा दाइ, कान्छा भाइ र वीरेन्द्र बुबासँगै सगोलमा बस्थे । विपिनले त्यस दिन बिहानै वीरेन्द्रलाई फोन गरी साइटमा आउन भने ।

वीरेन्द्र सधैं हिँड्ने बाटोमा त्यस दिन अवरोध रहेको जानकारी स्थानीयको खासखुस र मानिसको हतारको ओहोरदोहोरबाट प्रस्ट बे । विपिनले उनलाई जुगडिया गाउँ बोलाएका थिए । वीरेन्द्र पत्थरगन्ज हुँदै त्यतातर्फ लाग्दै थिए, झडप भइरहेको भन्ने जानकारी पाए । उनले दाइलाई फोन गरी रानीगन्ज हुँदै निस्कने सडक अवरुद्ध रहेको र आफू अर्को बाटो हुँदै साइट पुग्ने जानकारी गराएर धन्दापुर गाउँ पुगे । त्यहाँका स्थानीयले ‘काम गर्न हिँडेको झोला र कपडा छ, केही गर्दैनन् जाऊ’ भनी ढाडस दिएपछि उनी अघि बढे । वीरेन्द्र २५ मिटरजति अघि बढेपछि प्रहरीले अश्रुग्यास प्रहार गरे । उनी धर्खरिँदै नहरमा लडे । वीरेन्द्रलाई चिनेका एक छिमेकीले उनलाई प्रहरीले कुट्दै गाडीमा हालेर लगेको बताए ।

यो खबर पाएपछि विपिनले आफ्नो सम्पर्कमा रहेका राजनीतिक व्यक्ति र पहुँचवालालाई भाइका बारेमा बुझिदिन सम्पर्क गरिरहे । विपिनकी श्रीमती रीताले टिकटकमा वीरेन्द्रको तस्बिर र भिडियो देखिन् । भिडियोमा उनी रगताम्य देखिएका थिए । समाचारमा समेत वीरेन्द्रको तस्बिर आएपछि विपिन छिमेकी र कान्छा भाइ सुरेन्द्रलाई लिएर बुटवलको लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पताल पुगे । हरेक वार्ड, कक्ष छान मारे, भाइ भेटिएनन् । त्यहाँबाट रिफर भएका बिरामी युनिभर्सल कलेज अफ मेडिकल साइन्सेजमा लगिएको थाहा पाएपछि उतै लागे । उक्त अस्पतालमा समेत बिरामीको लिस्टमा वीरेन्द्रको नाम नभेटिएको विपिनले सुनाए । अर्को दिन बिहानै उनीहरू पुनः अस्पताल पुगे । बल्लतल्ल केही समयपछि उनीहरूले मृतक र घाइतेको लिस्ट हेर्न पाए । कसैको मोबाइलमा घाइते र मृतकका तस्बिरमा विपिनले आफ्ना भाइलाई देखे । ‘भाइ गुमाएको थाहा पाएपछि हामी त्यहाँ उभिनै सकेनौं,’ उनले भने, ‘लगत्तै घर फर्कियौं ।’

पोस्टमार्टमअघि शव हेर्न हारगुहार गरे पनि प्रहरीले नदिएको र बन्द कोठामा लगेर जाहेरी लेख्न लगाई हस्ताक्षर गराएको उनको भनाइ छ । ‘सरकारले पैसा दिएर मृतक परिवारलाई चुप गराउन खोजे पनि हामी न्यायका लागि लडिरहन्छौं,’ विपिनले भने, ‘भिडियोमा प्रहरीले वीरेन्द्रलाई गरेको दुर्वचन र उनको छटपटीले मनमा चोट पुगेको छ ।’ प्रहरीले मरणासन्न हुने गरी कुटपिट गरी लगेर गोली प्रहार गरेको पीडित परिवारको दाबी छ । प्रहरीले भने उपचारका क्रममा वीरेन्द्रको मृत्यु भएको बताउँदै आएको छ । बुटवल उपमहानगरपालिका–१७ र १८ मा पर्ने मोतीपुर औद्योगिक क्षेत्रको जग्गा कब्जा गर्न आएका अतिक्रमणकारी र प्रहरीबीच भएको झडपमा कुर्मीसहित चार जनाको मृत्यु भएको थियो । कपिलवस्तुको वाणगंगा–१० का ४८ वर्षीय रमेश परियार, पूर्वी नवलपरासी अरुणखोलाका १८ वर्षीय युजन कुमाल र पश्चिम नवलपरासीको सरवालका ४२ वर्षीय केशनारायण केवटले पनि घटनामा ज्यान गुमाएका थिए । प्रहरीसहित झन्डै ६० जना घाइते भएका थिए ।

मृतकका परिवारलाई राहतस्वरूप प्रदेश सरकारले १ लाख रुपैयाँ दिने निर्णय गरेको छ भने संघीय सरकारबाट प्रतिव्यक्ति ५ लाख रुपैयाँ दिन जिल्ला प्रशासन कार्यालय रूपन्देहीले सिफारिस गरेको छ । अतिक्रमणकारीले ढुंगामुढा गर्न थालेपछि बाध्य भई प्रहरीले गोली चलाएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी ऋषिराम तिवारीले बताए । घटनापछि मोतीपुरको रानीगन्ज क्षेत्रमा सशस्त्र प्रहरीको अस्थायी क्याम्प राखिएको छ । उक्त क्षेत्रमा अहिले पनि प्रहरीको कडा निगरानी छ ।

मोतीपुर औद्योगिक क्षेत्रमा जग्गा कब्जा गर्न टोली बनाउने समूहका मुख्य व्यक्ति मंगलबार बुटवलबाट पक्राउ परिसकेका छन् । राजु आलमका नामबाट परिचित कपिलवस्तुको शुद्धोधन गाउँपालिका–६ स्थायी घर भई बुटवल–११ मा बस्दै आएका ४४ वर्षीय साविर अलीलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएको हो ।