प्रधानन्यायाधीश दुई बाघका अभिभावक

वन्यजन्तुको अभिभावकत्व ग्रहण गरौं भन्दै कोषले सुरु गरेको अभियान अन्तर्गत प्रधानन्यायाधीश जबराले ‘जगाती’ र ‘प्रताप’ नाम गरेका दुईवटा बाघको अभिभावकत्व ग्रहण गरेको कोषका सदस्य सचिव शरद अधिकारीले जानकारी दिए ।

जगाती चिडियाखानाको एकमात्र पोथी बाघ हो । जगातीलाई २०७५ साल पुस १८ गते चितवनबाट उद्धार गरेर ल्याइएको चिडियाखानाकी सूचना अधिकृत लिना चालिसेले बताइन् । करिब ६ वर्षको उमेर रहेको यो ‘बघिनी’लाई जगाती भन्ने ठाउँबाट ल्याएर उद्धार गरिएकाले यसको नाम जगाती राखिएको चालिसिले बताइन् ।

प्रधानन्यायाधीश जबराले अभिभावकत्व लिएको अर्को बाघ हो ‘प्रताप’ । प्रताप १० वर्षको एक वयस्क बाघ हो । पर्सा राष्ट्रिय निकुञ्ज क्षेत्रमा पर्ने प्रतापपुरबाट यसलाई २०७५ साल जेठ १६ गते उद्धार गरिएको थियो ।

जगाती र प्रताप दुवै मावन–बाघ द्वन्द्वमा परेका हुन् । मानिसहरुलाई आक्रमण गरेपछि यिनीहरुलाई उद्धार गरेर चिडियाखानामा राखिएको हो । यी दुईवटा बाघलाई चिडियाखानामा प्रजनन् गराउने उद्देश्यले करिब एक वर्ष अघिदेखि राखिएको छ । जागती र प्रतापलाई चिडियाखानाले दैनिक रुपमा ५ केजीको राँगाको मासु दिँदै आएको छ ।

अभियान सुरु गरेयता चिडियाखानाका हात्ती, गैंडा, घडियाल, हाब्रे, वन बिरालो, कछुवा, स्याल, अजिंगरसहित विभिन्न १८ प्रजातिका चराहरुले अभिावकत्व पाएको चिडियाखानाकी सूचना अधिकृत चालिसिले जानकारी दिइन् ।

कोरोना महामारीका कारण चिडियाखाना बन्द भएसँगै खर्च व्यवस्थापनमा समस्या भएपछि यो अभियान सुरु गरिएको हो । अभियान अन्तर्गत वन्यजन्तुको आहारा, स्याहार र स्वास्थोपचार खर्चलगायतका सम्पूर्ण अभिभावकत्व जोकोहीले लिन सक्छन् ।

कोरोना महामारीका कारण चिडियाखाना बन्द हुँदा वन्यजन्तुलाई खाना खुवाउन धौधौ भएपछि कोषले यो अभियान सुरु गरेको थियो । 'वन्यजन्तुको अभिभावकत्व ग्रहण गरौं' कार्यक्रमले मानिस र वन्यजन्तुबीचको भावनात्मक सम्बन्ध विस्तार गर्न सघाउ पुर्‍याउने पनि सदस्य सचिव अधिकारीले बताए ।

चिडियाखानामा दैनिक रुपमा १४ केजी धान, २० केजी मकै, २४ केजी चना, ९ केजी भटमास, ४३ केजी चोकर, ६० केजी पराललगायतका खानेकुरा वन्यजन्तुका लागि खपत हुन्छ । सहायक क्युरेटर गणेश कोइरालाका अनुसार चिडियाखानाको एक मात्र हात्ती पवनकालीलाई दैनिक रुपमा परालको कुटी,फर्सी, गाँजर, स्याउ, पिपलको घाँस लगायतको खानेकुरा आवश्यक पर्छ । गैंडालाई पनि सोही अनुसारको चाहिन्छ । गैंडालाई भुटेको सातु, मकैको पिठो, बन्दाकोभी, भुसलगायतका खानेकुरा आवश्यक पर्छ । जलगैंडालाई पनि सोही अनुसारको खानेकुरा चाहिन्छ । हात्तीको वार्षिक खर्च मात्रै १५ लाख रुपैयाँ हुने चिडियाखानाकी सूचना अधिकारी चालिसेले बताइन् । यस्तै, हिप्पोको १२ लाख खर्च हुने उनले बताइन् । चिडियाखानामा हाल ३ वटा गैंडा, एउटा जलगैंडा र हात्ती छन् ।

शाकाहारी जीवहरुलाई फलफूल पनि चाहिन्छ । दैनिक रुपमा केरा २२ केजी, गाँजर ३१ केजी, फर्सी ९ केजी, स्याउ १४ र आलु ९ केजी खपत हुने गरेको छ । मौसमी सागपात र फलफूल मात्रै दैनिक २३ केजी खपत हुन्छ । बन्दाकोभी मात्रै २६ केजी आवश्यक पर्ने कोइरालाले जानकारी दिए । यहाँ मांसाहारी जीवका लागि भनेर दैनिक ४० केजी राँगाको मासु, ६ केजी भुरा माछा र करिब १० केजी कुखुराको मासु चाहिन्छ ।

चिडियाखानामा हाल ५ वटा बाघ र ४ वटा चितुवा छन् । यस्तै, हिमाली भालु ५ वटा र काठे भालु ४ वटा छन् । तीनको खानामा पनि दैनिक रुपमा धेरै नै खर्च हुन्छ । घडियाल गोहीलाई दैनिक रुपमा एक केजी माछा दिने गरिएको छ ।

हाब्रेलाई बाँसको मुना चाहिन्छ । तिनीहरुलाई बाँस बाहेक स्याउ, अंगुर, खरभुजा पनि दिने गरिएको छ । बेलाबेला महसँग ब्रेडसमेत दिने गरिएको छ ।

एउटा वन्यजन्तुको वार्षिक खर्च १५ हजारदेखि १५ लाखसम्म हुने गरेको छ । करिब १११ प्रजातिका एक हजारको हाराहारीमा वन्यजन्तु रहेको सदर चिडियाखानामा आहारा, स्याहार र स्वास्थ्यपोचार खर्च वार्षिक रुपमा करिब ४ करोड रुपैयाँ हुने चालिसेले जानकारी दिइन् ।

गत वर्षको फागुन १९ गते विश्व वन्यजन्तु दिवसको अवसर पारेर यो अभियानको सुरुवात भएको थियो । अभियान अन्तर्गत उठेका रकम वन्यजन्तुको हरेचाह र व्यवस्थापनमा खर्च हुनेछ ।

यो पनि पढ्नुहोस्ः

वन्यजन्तुलाई अभिभावक