सुनिता कलवार, कक्षा १२

गाउँपालिकाकी उपाध्यक्ष हुन् । घरधन्दा सकेपछि गाउँपालिका कार्यालयतर्फ लाग्छिन् । दिनभरि कार्यालयमा बस्दा निधारसम्म साडीको घुम्टो हुन्छ । कहिलेकाहीँ बहस गर्ने क्रममा घुम्टो खस्यो भने तुरुन्तै साडीको सप्को टाउकोमाथि हाल्छिन् । घर, गाउँपालिकाका कामपछि पनि उनले आफूलाई निखार्न गर्दै रहेको अर्को प्रयत्न हो अध्ययन । उनी १२ कक्षाको परीक्षा दिने तयारीमा छिन् ।

यतिबेला परीक्षा नजिक छ । तयारीले भ्याइनभ्याइ छ । घरधन्दा, गाउँपालिका गर्दागर्दै समय बचाएर परीक्षा दिने तयारी गरिरहेकी छन् । उनी जनता समाजवादी पार्टीबाट निर्वाचित भएकी हुन् । चार वर्षभन्दा लामो समय गाउँपालिकामा बिताउने क्रममा उनीसँग कतिपय मानिस सन्तुष्ट भए । कतिका गुनासा छन् । तैपनि उनको अग्रसरताको तारिफ गर्ने कम छैनन् । ८ कक्षा उत्तीर्ण भएपछि विवाह गरेर कपिलवस्तुबाट उनी मर्चवारीस्थित आएकी हुन् । श्रीमान्सित सल्लाह गरेर ९ कक्षामा भर्ना भइन् । पढ्दै घरको काम गरिरहिन् । त्यसबीचमा तीन/तीन वर्षको अन्तरमा चार सन्तानकी आमा बनिन् । ‘सानै थिएँ, परिवार नियोजनको साधन प्रयोगबारे ज्ञान थिएन । सन्तान यति भए पुग्छ भन्ने चेतना त्यतिबेला आएन,’ उनले भनिन्, ‘वंश धान्ने छोरा चाहिन्छ भन्ने पारिवारिक सोचमा परेर थप दुई छोरा जन्माएँ ।’

अहिले उनका तीन सन्तान हुर्किसकेका छन् । सानो छोरा पाँच वर्षको भयो । एसएलसीसम्म पढ्न उनलाई सहजै थियो । घरको काम गरेर विद्यालय आउजाउ गर्थिन् । सन्तान थपिए, जिम्मेवारी बढ्यो । घरका सबै काम गर्ने र परिवार रिझाउनेमा रुमलिएकी सुनितालाई श्रीमान्ले जनप्रतिनिधि बन्न बाटो देखाए । आफू पार्टीमा क्रियाशील रहेका शिवशंकरले चुनावमा आफू उपाध्यक्षमा उठ्न चाहेका थिए । तर, उक्त पदमा महिलाले टिकट पाउने भएपछि अवसर सुनिताको पोल्टामा आयो । उनले चुनाव लडिन् र जितिन् पनि ।

त्यसपछि सुरु भयो घर बाहिरी संसारको यात्रा । ‘घुम्टोभित्रको अनुहार देखाई बाहिरका मानिससँग कसरी बोल्ने होला भन्ने लाग्थ्यो,’ सुनिता सम्झन्छिन्, ‘अवसर पाएको बेला गरिहाल्छु भन्ने चाहनाले सहजै पाइला चाल्न सफल भएँ ।’ सुनितालाई जे काम गर्न पनि वा सफलताका लागि शिक्षा अनिवार्य चाहिन्छ भन्ने भान भइरह्यो । उनले नजिकैको जनता माविमा ११ कक्षामा शिक्षा संकायमा पढ्ने निधो गरिन् र भर्ना भइन् । जनप्रतिनिधिको जिम्मेवारी, आमाको कर्तव्य र अन्य दायित्वले पढाइका लागि समय निकाल्न र ध्यान दिन सहज थिएन । मौका पाउँदा कलेज जाने, पढ्ने गरेकी छन् । गाउँपालिका उपाध्यक्षलाई पढाउन पाउँदा शिक्षक मात्र होइन साथीभाइले पनि प्रशंसा गर्छन् ।

सुनिताले कक्षामा पढेका विषय घर आएर फुर्सदिलो भएर हेर्न समय पर्याप्त हुँदैन । तैपनि परीक्षाका बेला भने ध्यान लगाएर पढ्ने गरेको उनले सुनाइन् । बिहान १० बजेदेखि पालिकामा दिनभर नागरिकका समस्या समाधान, न्यायिक समितिमार्फत विवाद सुल्झाउने र निम्तो आएका कार्यक्रममा सहभागी हुने व्यस्तता रहन्छ । आफूले शिक्षा लिएकै कारण स्थानअनुसार बोल्नुपर्ने कुरामा भाषा खेलाउन सक्ने र अपडेट हुन सकिरहेको उनले बताइन् । ‘पढेपछि नेपाली बोल्न झनै सहज भएको छ,’ उनले थपिन्, ‘डिग्रीसम्म पढ्ने धोको छ ।’

सुनितालाई श्रीमान्ले कार्यालय–घर ल्याउने पुर्‍याउने गर्छन् । आफूले गर्नुपर्ने कामबारे सामाजिक अभियन्ता र श्रीमान्सँग सल्लाह लिने, चित्त नबुझेका कुरामा अध्यक्षलगायत पदाधिकारीसँग छलफल गर्ने, आफ्ना भनाइ उपयोगी हुन् भन्ने भान गराउनसमेत सुनिता हरदम पहल गरिरहन्छिन् । महिला भएकै कारण आफ्नो सहभागिता हुनुपर्ने कतिपय छलफल र काममा बाइपास गर्ने प्रयास हुने गरेको भए पनि आफूले त्यसमा डटेर सामना गर्ने क्षमता विकास गरेको उनले बताइन् । उनी साउन ३१ बाट हुने कक्षा १२ को परीक्षामा सहभागी हुन तयारी गरिरहेकी छन् ।