दबाबपछि त्रिविमा एमफिल अध्ययनका लागि पुन: प्रवेशपरीक्षा लिइँदै

मानविकी तथा सामाजिक शास्त्र संकाय डिन कार्यालयले एमफिल र विद्यावारिधि उपाधि लिन चाहनेको संख्या बढेको र केही विषयमा आवश्यक विद्यार्थीसंख्यासमेत कम भएकाले अर्को प्रवेश परीक्षाको तयारी गरिएको जनायो ।

त्रिविले एमफिल–विद्यावारिधि विनियम परिमार्जन गरी प्रत्येक विषयका उत्कृष्ट पाँच जनाले मात्र पीएचडी अनुसन्धान गर्न पाउने बनाएको छ । एमफिल–विद्यावारिधि विनियम २०७७ अनुसार एउटा विषयमा अधिकतम ३५ जनाको कोटा तोकिएको छ ।

‘पूर्वनिर्धारित तालिकाअनुसार साउन २२ गतेबाट कक्षा सञ्चालन गर्ने भनेका थियौं,’ सहायक डिन दुबिनन्द ढकालले भने, ‘कोभिडका कारण केही विषयमा कोटा खाली भएकाले अर्को प्रवेशपरीक्षा लिने तयारीमा छौं । कोटा कम भएका विषयमा विभागको जनशक्तिअनुसार विद्यार्थी थपिनेछ ।’

यसअघिका जम्मा २२ विभागअन्तर्गतका विषयमा कुल ५ सय ७० ले आवेदन दिएका थिए । तीमध्ये ४ सय ६७ जना योग्य ठहरिएकाले नामावली प्रकाशन गरिएको थियो । सबैभन्दा धेरै राजनीतिशास्त्रमा ५०, समाजशास्त्रमा ४५, नेपालीमा ३८ र अर्थशास्त्रमा ३८ जनाको नाम प्रकाशित छ । उनीहरूलाई मेरिटका आधारमा भर्ना लिइने जनाइएको छ ।

यस्तै ग्रामीण विकासमा ३४, अंग्रेजीमा ३१, अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध र कूटनीतिमा २८, द्वन्द्व–शान्ति र विकासमा २६, मानवशास्त्रमा २५ जनाको नाम छ । जनसंख्या अध्ययनमा १९, लैंगिक अध्ययनमा १७, नेपालभाषामा १५, संस्कृतिमा १४, सामाजिक कार्यमा १४ र भूगोलमा ११ जना छन् । त्यसै गरी ललितकलातर्फ संगीतमा १४ र पेन्टिङमा १३ जना छन् । इतिहास ९, बौद्ध अध्ययन ८, भाषाविज्ञानमा ६, गृहविज्ञानमा ५ जना, पत्रकारिता तथा आमसञ्चार ५ र हिन्दीमा २ जनाको नाम प्रकाशित छ ।

कोटा प्रणालीअनुसार ४ सय ३६ जनाले भर्ना पाउनेमा तीमध्ये अधिकांश भर्ना भइसकेका छन् । भर्ना भएका विद्यार्थीले पहिलो र दोस्रो सेमेस्टर नियमित कक्षा पढ्नुपर्नेछ । तेस्रो सेमेस्टरमा विषयगत आधारमा उत्कृष्ट पाँच जना विद्यावारिधि (पीएचडी) उपाधिका निम्ति भर्ना हुन पाउँनेछन् । बाँकीले शोधपत्र बुझाएपछि एमफिल उपाधि लिन पाउँछन् । ‘एमफिल उपाधिपछि पीएचडीको बाटो खुला रहन्छ,’ सहायक डिन ढकालले भने ।

त्रिविले यसअघि एमफिल र विद्यावारिधि उपाधिको कोर्स फरकफरक सञ्चालन गथ्र्यो । अहिले एकै कोर्सअन्तर्गत ल्याइएपछि विगतको तुलनामा एमफिल र विद्यावारिधि उपाधिका लागि अध्ययन गर्नेको संख्या बढेको त्रिवि शिक्षाध्यक्ष शिवलाल भुसालले बताए । ‘त्रिवि पुरानो विश्वसनीय संस्था हो,’ उनले भने, ‘समयानुकूल केही नयाँ समसामयिक विषय थपिएका छन् भने पहिलेदेखि नै लोकप्रिय विषयहरू पनि छन् । त्यसैले त्रिविमा उपाधि लिन चाहने विद्यार्थीको चाप बढेको छ ।’ गत पुसमा सम्पन्न त्रिविको ४६औं दीक्षान्त समारोहमा ९७ जनाले पीएचडी, एमफिललगायत उपाधि लिएका थिए ।

त्रिविले यस वर्षबाट उपाधिका निम्ति नयाँ नियम लागू गरेको छ । शोधार्थीले कम्तीमा दुईवटा अनुसन्धानात्मक लेख जर्नलमा छापिनै पर्ने प्रावधान राखिएको छ । यसअघि शोध–अनुसन्धान कार्यमा अरूको नक्कल गर्ने गरिएको भेटिएकाले अबदेखि त्रिवि केन्द्रीय पुस्तकालयमा ‘प्लेगरिज्म जाँच्ने मेसिन’को व्यवस्था गरिएको भुसालले बताए ।