विभाजनतिरै जसपा

यादवले मंगलबार बोलाएको संसदीय दलको बैठकमा अध्यक्ष ठाकुर र वरिष्ठ नेता महतोले केपी शर्मा ओलीलाई साथ दिनु गल्ती थियो भनेर सार्वजनिक रूपमा स्वीकारे मात्रै पार्टी एकता हुन सक्ने ‘सर्त’ अघि सारेका छन् । निलम्बित दुईबाहेक ३२ सांसद कायम रहेको जसपामा यादव पक्षमा २० सांसद पुगेका छन् भने ठाकुर पक्षमा १२ सांसद मात्रै छन् । प्रतिनिधिसभा पुनःस्थापनाअघि यो अंकगणित ठीक उल्टो थियो । २० सांसदको बलबाट ठाकुर पक्षले वरिष्ठ नेता महतोलाई एकपक्षीय रूपमा संसदीय दलको नेता चयन गरेको थियो । महतोकै नेतृत्वमा जसपा सरकारमा सहभागी भएको थियो । दोस्रो पटक प्रतिनिधिसभा पुनःस्थापना भएपछि भने ठाकुर पक्ष पार्टी र दलमै अल्पमतमा परेको छ । यादव पक्ष दुवैतिर सुविधाजनक बहुमतमा छ ।

दुई पटक प्रतिनिधिसभा विघटन गरेर मुलुकलाई प्रतिगमनतिर लैजाने तत्कालीन प्रधानमन्त्रीलाई साथ दिई ठाकुर पक्षले ठूलो अपराध गरेको निष्कर्ष यादव पक्षले गरेको छ । पहिलो प्रतिनिधिसभा पुनःस्थापनादेखि तत्कालीन प्रधानमन्त्री ओलीको पक्षमा लाग्ने कि देउवा नेतृत्वको गठबन्धनमा जाने भन्ने राजनीतिक विवादमा जसपा फसेको थियो । दुवै समूहले एकअर्कालाई पार्टीबाट निष्कासन गर्ने शृंखलाबद्ध घटनापछि यादव पक्षले पार्टीको आधिकारिकताका लागि निर्वाचन आयोगमा निवेदन दिएको थियो । ठाकुर पक्षले पनि आधिकारिकताको प्रतिदाबी गरेको छ । एकताको प्रयास अघि नबढे आयोगले यादव र ठाकुरमध्ये एउटालाई आधिकारिकताको मान्यता दिने र अर्कोलाई नयाँ पार्टी दर्ताका लागि अवसर दिने गरी फैसला आउन सक्ने अड्कल गरिएको छ ।

ठाकुरपक्षीय नेता शरतसिंह भण्डारीले ओली व्यक्तिलाई नभई आफूहरूका माग र मुद्दा सम्बोधन भएका आधारमा सहयोग गरिएकाले त्यसलाई अन्यथा लिन नहुने बताउँछन् । ओलीको बहिर्गमनपछि बनेका प्रधानमन्त्री देउवाले आफूहरूले उठाएका मुद्दा सम्बोधन गर्ने प्रतिबद्धता जनाएपछि विश्वासको मत दिएको उनको भनाइ छ । पहिलो पटक फागुन ११ गते प्रतिनिधिसभा पुनःस्थापनापछि हातहाती माग सम्बोधन गरे मात्रै साथ दिने ठाकुर पक्षले अडान लिएको थियो । यसपटक भने मौखिक उधारोमै सरकारमा सहभागी हुने गरी जसपाले सरकारलाई विश्वासको मत दिएको छ ।

प्रधानमन्त्री देउवालाई विश्वासको मत दिँदा जसपा एकढिक्का भएकाले एकताको सम्भावनासमेत रहेको भण्डारीले बताए । ‘अझै केही साथीहरू एकता गर्ने पक्षमा लागिरहनुभएको छ । उपेन्द्रजीलाई हेरेर हामीले पार्टी बनाएका होइनौं । उपेन्द्रजीका सांसद, कार्यकर्ता सबै बाहिरिन लागेका बेला हामीले काँध थापेर जोगाइदिएका थियौं । मधेस आन्दोलनले उठाएका मुद्दा ध्वस्त हुने, मधेसको एजेन्डा समाप्त हुने चिन्ताले त्यतिबेला बिनासर्त तत्कालीन समाजवादी र राजपाबीच एकीकरण भएको हो,’ उनले भने, ‘अहिले उहाँहरू अलिकति माथि हुनसाथ सर्त राख्न थाल्नुभएको छ । सर्त राखेर एकता हुन्न । न त माफी माग्ने कुरा हुन्छ ।’

यादव पक्षले भने आफ्नो समूहमा व्यक्तिगत रूपमा नेता तथा कार्यकर्तालाई भित्र्याउने तर नेतृत्वमा तहमा रहेका अध्यक्ष ठाकुर, वरिष्ठ नेता महतो, तत्कालीन ओली सरकारसँग वार्ता गर्न गठित कार्यदलका दुई सदस्य लक्ष्मणलाल कर्ण र सर्वेन्द्रनाथ शुक्लसँग भने सम्झौता नगर्ने रणनीति बनाएको छ । यी चार नेतामध्ये पनि महतोको कार्यशैलीप्रति यादवपक्षीय नेता बढी असन्तुष्ट छन् । आफू उपप्रधानमन्त्री हुने लोभमा ठाकुरलाई समेत गुमराहमा पारेर महतोले पार्टीलाई विभाजनको डिलमा पुर्‍याएको विश्लेषण यादवपक्षीय नेताहरूको छ । ‘कम्तीमा ठाकुर र महतोसँग एकता हुन सक्दैन, पार्टीमा आउन चाहने अरू साथीलाई रोक्ने कुरा हुन्न,’ यादवपक्षीय नेता डम्बर खतिवडाले भने ।

यादवनिकट अर्का नेता रामसायप्रसाद यादवले पनि सार्वजनिक रूपमा गल्ती स्वीकारेर आत्मालोचना नगरेसम्म पार्टी एकता टाढा रहेको बताए । ‘प्रतिगमनलाई साथ दिएर हिँडेकाले सार्वजनिक रूपमा माफी नमागेसम्म एकताको सम्भावना छैन,’ उनले भने । दुवै पक्षका नेताहरू अब निर्वाचन आयोगले दिने निर्णयको प्रतीक्षामा छन् । संसदीय दल र पार्टीमा समेत बहुमत रहेकाले आफूहरू आधिकारिक बन्ने यादवपक्षीय नेताहरूको भनाइ छ । ठाकुर पक्ष आधिकारिकता नपाए नयाँ दल दर्ताको प्रक्रियाबाट पुरानै राजपालाई ब्युँताउने मानसिक तयारीमा छ । ‘पार्टी विभाजन गरेर जाने हाम्रो योजना र रहर छैन,’ भण्डारीले भने, ‘उपेन्द्रजीहरूले सर्त राख्नुभयो, मिल्न चाहनुभएन भने निर्वाचन आयोगले गर्ने निर्णयका आधारमा हामी अघि बढ्छौं ।’