पत्नीको उपचारमा दाहाल भारतमा, होला त राजनीतिक भेट ? 

तर, उनले भ्रमणमा दाहालले गर्न सक्ने राजनीतिक भेटलाई लिएर ‘आंशका’ पनि व्यक्त गरे । अध्यक्ष दाहालसँगै छोरीहरु रेणु र गंगा पनि मुम्बई गएका छन् ।

‘आज कमरेड पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड गम्भीर अस्वस्थता झेलिरहेकी आफ्नी पत्नी सीता दाहालको उपचारका लागि भारतको मुम्बई प्रस्थान गर्नुभएको छ । सीताजीको स्वास्थ्य लाभको कामना ! हालै भारतीय सञ्‍चारमाध्यमहरूले ‘प्रचण्डले नेपालमा देखापरेको राजनीतिक समस्या समाधानका लागि खासगरी नेकपाभित्र देखापरेको समस्या समाधानका लागि भारतसित सहयोगको माग गरे’ भन्ने समाचारसित जोडिएर सीताजीको उपचारमा कहीँकतै अलमल नहोस् भन्ने सुझाव दिन चाहन्छु । सीताजी चाँडै स्वास्थ्यलाभ गरी फिर्नुहोस्–हार्दिक शुभकामना व्यक्त गर्न चाहन्छु’ पोखरेलले सामाजिक सञ्जालमार्फत लेखे ।

दाहालकै अभिव्यक्तिलाई लिएर उपप्रधानमन्त्री पोखरेलले शंका गरेका हुन् । संसद् विघटनमा भारतलगायतका देशले औपचारिक धारणा सार्वजनिक नगरेकोमा दाहालको असन्तुष्टि थियो ।

कान्तिपुर टेलिभिजनको एक कार्यक्रममा दाहालले भनेका थिए, ‘...संसद् विघटन असंवैधानिक र अलोकतान्त्रिक भन्दै सबै सबै सडकमा छन्...मैले चीनबाट यसमा यति धेरै नैतीक समर्थनको अपेक्षा गरेको होइन । मैले भारतबाट अपेक्षा गरेको हुँ । अमेरिका, युरोपबाट जसले हामीलाई पार्लियामेन्ट्री डेमोक्रेसीको (संसदीय प्रजातन्त्र) र कस्टिच्युसनलिजम (संविधानवाद)को प्रवल पक्षधर ठान्छन्, त्यस्ता देशहरुको नैतीक समर्थन चाहेको हो ।’

उनले थप अगाडि भनेका थिए, ‘यो शान्तिप्रक्रिया, संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र स्थापनाको प्रक्रियामा भारतको पनि नैतिक समर्थन रहेको कुरा इतिहासमा स्थापित नै छ । अहिले यो संकटमा पर्न लागेको बेला मौन बसिराख्नु त्यति स्वाभाविक लाग्दैन । तर यो आलोचना नबुझियोस् फेरि । यहाँ संविधानवाद र लोकतन्त्रमाथि जबरजस्ती कुल्चिन खोजिएको छ । मैले नैतिक समर्थन खोजेको छु ।’

दाहालको सचिवालयले भारतमा रहँदा राजनीतिक भेटबारे कुनै कार्यक्रम नभएको बताएको छ । तर, दाहाल–नेपाल समूहकै एक नेता राजनीतिक भेट सम्भव ठान्छन् । ‘पूर्वप्रधानमन्त्री र देशको ठूलो पार्टीको अध्यक्ष भ्रमणमा गएको बेला भेटघाट नै हुँदैनन् भन्ने होइन । तर, कसैले भेटन खोजे म भेट्दिनँ भन्ने हुँदैन,’ दाहाल नजिक मानिने स्थायी कमिटीका एक सदस्यले भने ।

संसद् विघटनलाई गैरसंवैधानिक र अलोकतान्त्रिक भन्दै नेकपाको दाहाल–नेपाल समूह सडक संघर्षमा छ । उसले शनिबारमात्रै दोस्रो चरणको आन्दोलनको कार्यक्रम घोषणा गरेको छ ।

विगतमा उपचारका क्रममा विदेश जाँदा विभिन्न दलका शीर्ष नेताहरुले नै गोप्य रुपमा ‘राजनीतिक एवं कुटनीतिक भेट’ गर्दै आएको अवस्थामा सरकारमा दोस्रो वरीयतामा रहेका मन्त्रीले दाहालको भ्रमणलाई लिएर आंशका जनाएका हुन् । नेपालका ठूला राजनीतिक घटनामा अन्तराष्ट्रिय समुदायले चासो राख्ने र त्यसपछि छिमेकी भारत र चीनको ‘उपस्थितिपूर्ण र अर्थपूर्ण चासो’ रहने गरेको छ ।

पुस ५ मा प्रधानमन्त्री ओलीले संसद् विघटन गरेपछि पनि चीन र भारतले चासो राखेका छन् । यही सिलसिलामा चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको प्रतिनिधिमण्डलले नेपालको चार दिने भ्रमण गरेर फर्केको छ । पुस १२ मा चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको अन्तर्राष्ट्रिय विभागका उपमन्त्री गुओ येचौको नेतृत्वमा आएको प्रतिनिधिमण्डले राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, सभामुख, नेकपाका अध्यक्षद्वय दाहाल र नेपाल, वरिष्ठ नेता झलनाथ खनाल, वामदेव गौतम, कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा, जसपा नेता बाबुराम भट्टराईलगायतलाई भेटेको थियो ।

संसद् विघटन अगाडि भारतीय पक्षबाट भएका भ्रमण र भेटलाई लिएर दाहाल–नेपाल सुरु देखि नै सशंकित थियो । कात्तिक ५ मा भारतीय गुप्तचर संस्था ‘रअ’ प्रमुख सामन्तकुमार गोयल काठमाडौं आएर प्रधानमन्त्री ओलीसँग भेटवार्ता गरेका थिए । गोयलले प्रधानमन्त्री ओलीसँग राति तीन घण्टा वार्ता गरेका थिए । यो विषयले नेकपाभित्र भाँडभैलो भएको थियो ।

‘रअ’ प्रमुख गोयल फर्केको दुई सातापछि कात्तिक १९मा भारतीय सेनाध्यक्ष मनोज मुकुन्द नरवणे नेपाल भ्रमण गरेका थिए । नरवणे फर्केपछि ११ मंसिरमा भारतीय विदेशसचिव हर्षवर्धन शृंगलाको भ्रमण भएको थियो । शृंगलापछि मंसिर २५ मा भारतीय जनता पार्टीका विदेश विभाग प्रमुख विजय चौथाइवालेले नेपाल भ्रमण गरेका थिए । उनी नेकपा महासचिव एवं अर्थमन्त्री विष्णु पौडेलको निमन्त्रणामा आएका थिए ।

चौथाइवालेले प्रधानमन्त्री ओली तथा उनीनिकटका नेतासँग भेट गरेका थिए । भाजपाका विदेश विभाग प्रमुखको भ्रमणको केही दिनमै प्रधानमन्त्री ओलीले संसद् भंग गरेका थिए । त्यसैले संसद् विघटनमा भारतीय भूमिकालाई दाहाल–नेपालसमूहले शंकाको दृष्टिले हेरेको छ ।