स्वदेश फर्कन ज्यानको बाजी

रोजगारी खोज्दै भारतका विभिन्न ठाउँमा ज्याला मजदुरी गर्दै आइरहेका सयौं नेपाली सीमापारि धार्चुला आसपासमा बिचल्लीमा छन् । कोभिड–१९ को सम्भावित संक्रमणका कारण जिल्लाको प्रमुख नाका सदरमुकामको झोलुंगे पुल भएर प्रवेश निषेध गरिएको छ । जसका कारण अलपत्र परेकामध्ये कही महाकालीको भेलमा पौडेर स्वदेश फर्किरहेका हुन् । नदीमा पौडिएर घर आउनु बाध्यता भएको उनीहरूको भनाइ छ ।

ब्यास गाउँपालिका ३ का भूपेन्द्रसिंह धामीले भारतमा भन्दा आफ्नै देशको क्वारेन्टाइनमा बस्न महाकाली तरेर आएको बताए । ‘भारतमा नेपालीलाई शिविर भेडाको बथानलाई जस्तै एकै ठाउँमा राखिएको छ । एक पटक खाना पाइन्छ । धेरै चाहिनेको पेट भरिँदैन,’ उनले भने, ‘भारतमा दुःख काट्नुभन्दा स्वदेशमै गएर १४ दिन क्वारेन्टाइनमा बस्नु राम्रो ठानेर महाकाली तरेर आएँ ।’

केहीले भने खर्च सकिएपछि जोखिम मोल्नुपरेको बताए । जिल्ला प्रहरी कार्यालयका अनुसार लकडाउनपछि १७ जना महाकालीमा पौडेर, १६ जना ट्युबबाट र ३७ जना साँघुरो महाकालीमा हाम फालेर स्वदेश आएका छन् । यी सबैलाई नियन्त्रणमा लिई सम्बन्धित जिल्लाका स्थानीय तहमा पठाइएको छ । जोखिम मोलेर महाकाली तरेर स्वदेश भित्रिनेहरूमा दार्चुला, बैतडी, बझाङ र डडेल्धुरा जिल्लाका छन् ।

भारतको पिथौरागढ प्रशासनले जवाहरसिंह स्टेडियम, बलुवाकोट महाविद्यालय, जीआईसी जौलजीवी र कान्जी हाउसमा नेपालीलाई क्वारेन्टाइनमा राख्ने व्यवस्था गरेको छ ।

भारतको धार्चुला र जौलजिवी क्षेत्रमा करिब एक हजार नेपालीलाई क्वारेन्टाइनमा राखिएको छ । त्यहाँ दार्चुला, बैतडी, बझाङ, डडेलधुरा, डोटी, कैलाली, कञ्चनपुर, जाजरकोट, बाँके र बर्दिया जिल्लाका मानिस छन् ।

शिविरबाट भाग्दै नेपालीले सीमा पार गरिरहेका छन् । उनीहरु समुहमा नभई अलगअलग भएर पौडिँदै नेपाल आउने गरेका छन् । ‘पौडिन सक्नेहरु महाकाली तरिरहेका छन् । नसक्नेहरू भारतका क्वारेन्टाइनमा कोचिँदै रात कटाइरहेका छन्,’ बलुवाकोटको जेआईसी कलेजको क्वारेन्टाइनमा रहेका बैतडी पुर्चौडीका उत्तम बोहराले भने । दिनहुँजसो महाकाली तरेर मासिन दार्चुला गए पनि विभिन्न ठाउँबाट मानिस शिविरमा थपिँदै गएको उनले बताए ।

सबै शिविरका हल, कोठा र ग्यालरीमा ठेलमठेल हुने गरी सुताउने गरिएको छ ।

यसले संक्रमणको जोखिम उच्च रहेको बलुवाकोट शिविरमै रहेका पुर्चौडीका देवबहादुर ऐरले बताए । ‘कोरोना भाइरसको संक्रमण फैलिन नदिन सामाजिक दूरी राख्नुपर्छ तर हामीलाई भेडाजस्तै कोचेर राखिएको छ,’ उनले भने, ‘समयमा खान पाइँदैन, खाजा पाइँदैन । चिसो भुइँमै सत्नुपर्छ ।’ लुकीछुपी बजार जाँदासमेत कुटाइ खाइने गरेको उनले बताए ।