कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
२५.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १३४

राज्य व्यवस्था समितिको ठहर : काली नदीको मुहान नै सीमा 

नक्सा तयार पार्न र स्थायी सुरक्षा क्याम्प राख्न निर्देशन 
ऋषिराम पौड्याल

काठमाडौँ — प्रतिनिधिसभाको राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिले लिम्पियाधुराबाट बग्ने काली नदीको मुहानलाई नै नेपाल–भारत सीमा मानेर नक्सा तयार गर्न सरकारलाई निर्देशन दिएको छ । समितिको सोमबारको बैठकले स्थायी सुरक्षा क्याम्प खडा गरेर सीमा सुरक्षा गर्नसमेत भनेको छ । 

राज्य व्यवस्था समितिको ठहर : काली नदीको मुहान नै सीमा 

लिम्पियाधुरासमेत समेटेर बनाइएको नक्सालाई नेपालको शैक्षिक पाठ्यक्रममा समेट्नुपर्ने भन्दै समितिले काली नदी (महाकाली) लाई सीमा मानेर त्यसको पूर्वतर्फको भाग पर्ने गरी नक्सा बनाउन सुझाव दिएको हो । भारतले नोभेम्बर १ मा सार्वजनिक गरेको नक्सामा नेपालको भूभागसमेत समावेश गरेको बारे सरकारको धारणा बुझ्न र निर्देशन दिन समितिको बैठक बसेको हो ।


बैठकमा नेकपा अध्यक्ष एवं पूर्वप्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल, गृहमन्त्री रामबहादुर थापा, भूमिसुधार, गरिबी निवारण तथा सहकारीमन्त्री पद्माकुमारी अर्यालसमेत सहभागी थिए । भारतले नेपालको भूमि मिचेर सार्वभौमसत्तामाथि हस्तक्षेप गरेको भन्दै समितिले समाधानका लागि उच्चस्तरीय राजनीतिक र कूटनीतिक पहल गर्न सरकारलाई निर्देशन दिएको छ ।


समिति सभापति शशि श्रेष्ठले बैठकको निर्णय सार्वजनिक गर्दै भनिन्, ‘संयुक्त राष्ट्रसंघको बडापत्र र पञ्चशीलप्रति प्रतिबद्ध दुवै मुलुकले उक्त सिद्धान्तलाई पालना गर्नुपर्छ ।’ महाकाली नदीको मुहान लिम्पियाधुरा नै भएको दोहोर्‍याउँदै श्रेष्ठले राष्ट्र र राष्ट्रिय हितका लागि आम नेपालीलाई एक हुन आग्रह गरिन् ।


‘सन्धि–सम्झौता समयानुकूल परिवर्तन गर्दै लैजानुपर्छ र नेपाल–भारत प्रबुद्ध व्यक्ति समूह (ईपीजी) को रिपोर्ट बुझाएर त्यसलाई कार्यान्वयन गर्नुपर्छ,’ समितिको निर्देशनमा भनिएको छ । सीमा नियमन गर्न निर्देशन दिँदै समितिले भौगोलिक र ऐतिहासिक तथ्यका आधारमा भारतले आफ्नो नक्सामा पारेको भनिएको जमिन नेपालको भएकाले सोहीअनुसार कूटनीतिक प्रयास गर्न भनिएको छ ।


समितिले दार्चुलाको खलंगा हुँदै तिंकर जाने सडक तीव्र गतिमा निर्माण गर्न र यसका लागि थप बजेट विनियोजन गर्नसमेत निर्देशन दिएको छ । महाकाली नदीको किनारैकिनार हुँदै भारतको सीमा वारि–वारि हुँदै तिब्बत जाने उक्त सडक १ सय ४० किमिको छ ।


हाल उक्त सडकको ३८ किमि ट्र्याक खुलिसकेको छ भने दुहुँ गाउँपालिकाको २१ किमि हिकिलासम्म मात्र सवारी साधन सञ्चालन भइरहेको छ ।


सुरक्षा पोस्ट बढाउन माग

समिति बैठकमा सांसदहरूले सीमा क्षेत्रमा नेपाली सुरक्षाकर्मीको उपस्थिति न्यून रहेको भन्दै तत्काल बढाउन माग गरे । कांग्रेस सांसद दिलेन्द्रप्रसाद बडूले कालापानी क्षेत्रमा नेपाली सुरक्षाकर्मी राख्न आग्रह गरे ।


भारतले गरेको अतिक्रमण आपत्तिजनक भन्दै बडूले राजनीतिक र कूटनीतिक ढंगले समस्या समाधान गर्न सरकारलाई आग्रह गरे । अतिक्रमित भूमि नेपालको भएको बलियो तथ्यप्रमाण पेस गरेर भारतसित उच्च राजनीतिक स्तरमै वार्ता गर्नुपर्ने उनको सुझाव थियो । बडूले दार्चुला तिंकर सडकले सीमा सुरक्षामा सहयोग गर्ने उल्लेख गर्दै लिपुलेकलाई नेपाल, भारत र चीनको त्रिदेशीय व्यापारिक केन्द्र बनाउने पहल गर्न आग्रह गरे । नेपालको मालपोतमा तिरो तिरेका सर्वसाधारण भारतको भूमिमा बस्न बाध्य भएको उल्लेख गर्दै उनले समस्या समाधान गर्न सहज हुने बताए । सांसद नवराज सिलवालले सीमा सुरक्षामा नेपाल कमजोर रहेको भन्दै सुरक्षा पोस्ट बढाउन माग गरे । सांसद देवेन्द्रराज कँडेलले सीमा क्षेत्रमा नेपाली सुरक्षाकर्मी बस्नुपर्नेमा भट्टी पसलहरू रहेको बताए । सांसदहरू पम्फा भुसाल, मीना पाण्डे, कृष्णगोपाल श्रेष्ठ, रामसहायप्रसाद यादव, डिला संग्रौला, यशोदा सुवेदीले पनि सीमा सुरक्षा

बढाउन माग गरे ।


उनीहरूले मुलुकमा सीमा अतिक्रमणविरुद्ध सर्वदलीय र सर्वपक्षीय एकता देखिएको अवस्थामा कूटनीतिक पहलबाट समस्या समाधान गर्न‘पर्ने बताए । सांसद महेश्वरजंग गहतराजले सीमा क्षेत्रमा भारतले भौतिक संरचना बनाएर नेपालको भूभाग डुब्ने अवस्था सिर्जना गरेको बताए । सांसद प्रेम सुवालले भारतले हेपाहा प्रवृत्ति देखाएको भन्दै यो विषयलाई अन्तर्राष्ट्रियकरण गर्नुपर्ने बताए । सबैजसो सांसदले मुलुकमा बलियो सरकार भएको र राष्ट्रहितका लागि अभूतपूर्व एकता देखिएकाले तत्काल उच्च स्तरमा वार्ता गर्नुपर्ने बताएका थिए ।


अहिले हामी कसैको ‘प्रो’ छैनौं : दाहाल

समितिमा नेकपाका अध्यक्ष तथा पूर्वप्रधानमन्त्री दाहालले नेपाली भूमिलाई भारतले आफ्नो नक्सामा राखेको विषयलाई तत्काल अन्तर्राष्ट्रियकरण गर्न र धेरै जटिल बनाउन जरुरी नरहेको बताए । उनले भने, ‘हामी नेपाली भूमि एक इन्च पनि कसैलाई दिँदैनौं र अरूको पनि चाहिँदैन ।’


लिम्पियाधुराको काली नदी मुहानले नै सीमा छुट्याएको उल्लेख गर्दै दाहालले अब नेपाल–भारतबीचको समस्या समाधान गर्ने उचित अवसर आएको बताए । उनले पहिले अस्थिर अवस्थामा कोही कतै कोही कतै भएजस्तो देखिएको प्रसंग जोड्दै अहिले कोही कुनै देशको ‘प्रो’ नभएको बताए । ‘अतिक्रमणविरुद्ध राष्ट्रिय सहमति देखिएको अभूतपूर्व एकता हाम्रा लागि बलियो आधार र अवसर हो,’ उनले भने, ‘महाकाली साझा नदी हो भन्ने मान्यतामा कोही पनि कन्फ्युजन हुन जरुरी छैन ।’


प्रकाशित : कार्तिक २६, २०७६ ०७:१५
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?